Μια σύγκρουση πνευματικών δικαιωμάτων για τις εικόνες διασημοτήτων του Άντι Γουόρχολ παρέσυρε το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ σε μια ζωηρή και ενίοτε γελοία συζήτηση που αφορούσε τον Στίβεν Σπίλμπεργκ, τον "Άρχοντα των Δαχτυλιδιών" και τα χρόνια που ο δικαστής Κλάρενς Τόμας ήταν θαυμαστής του Πρίνς.

Κατά την ακρόαση των επιχειρημάτων στην Ουάσινγκτον, οι δικαστές ασχολήθηκαν με τον ισχυρισμό μιας φωτογράφου ότι ο Γουόρχολ παραβίασε τα πνευματικά της δικαιώματα, καθώς βάσισε τις εικόνες του στο πορτραίτο της του Πρίνς που φιλοτέχνησε το 1981. Η υπόθεση θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την υπεράσπιση της δίκαιης χρήσης στην παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων για τα επόμενα έργα, επηρεάζοντας τη μουσική, τα βίντεο και τα βιβλία, καθώς και την ποπ τέχνη του Γουόρχολ.

Η αγόρευση που διάρκεσε 102 λεπτά δεν έδειξε με σαφήνεια προς ποια κατεύθυνση θα αποφανθεί το δικαστήριο, καθώς οι δικαστές προσπάθησαν να εξισορροπήσουν τα δικαιώματα των κατόχων πνευματικών δικαιωμάτων με τις ανάγκες των καλλιτεχνών που δημιουργούν τα επόμενα έργα. Προσέφερε όμως αρκετές στιγμές κωμικής ανακούφισης σε μια περίοδο που είναι πιθανό να είναι διχαστική για το Ανώτατο Δικαστήριο.

Ο Τόμας ανέφερε παρεμπιπτόντως ότι ήταν θαυμαστής του Πρίνς τη δεκαετία του 1980, με αποτέλεσμα η δικαστής Έλενα Kέγκαν να τον ρωτήσει ειρωνικά: "Όχι πια;".

Καθώς η αίθουσα του δικαστηρίου ξέσπασε σε γέλια, ο Tόμας χαμογέλασε και απάντησε "μόνο τα βράδια της Πέμπτης".

Στη συνέχεια, ο Τόμας συνέταξε μια υποθετική ερώτηση που τον έκανε ακόμη μεγαλύτερο οπαδό της ομάδας μπάσκετ του Πανεπιστημίου Syracuse, της οποίας το παρατσούκλι είναι Orange. Ο Τόμας ρώτησε τον Ρόμαν Μαρτίνεζ, τον δικηγόρο που εκπροσωπεί το Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, αν η δικαιοσύνη θα δεχόταν μήνυση επειδή έφτιαξε μια τεράστια αφίσα με την εικόνα του Πρινς του Γουόρχολ σε πορτοκαλί χρώμα, με τις λέξεις "Go Orange" να προστίθενται στο κάτω μέρος, για να ανεμίζει στους αγώνες του Syracuse.

Όταν ο Μαρτίνεζ είπε ότι είναι απίθανο το ίδρυμα να μηνύσει έστω και έναν οπαδό, ο Τόμας διέκοψε γρήγορα. "Ω, όχι, όχι, θα το προωθήσω σε όλα τα φιλαράκια μου στο Syracuse", είπε ο δικαστής, προκαλώντας περισσότερα γέλια τόσο από τα μέλη του ακροατηρίου όσο και από τους δικαστές.

Στη συνέχεια, η δικαστής Σόνια Σοτομέιορ σχολίασε ότι "ο συνάδελφός μου δικαστής Τόμας χρειάζεται δικηγόρο".

Το ίδρυμα Γουόρχολ αμφισβητεί την απόφαση του ομοσπονδιακού εφετείου που επέτρεψε στη φωτογράφο Λύν Γκόλντσμιθ να προβάλει την αξίωσή της για πνευματικά δικαιώματα. Ο Μαρτίνεζ ισχυρίζεται ότι το εφετείο αγνόησε τη "μεταμορφωτική" φύση των εικόνων του Γουόρχολ, οι οποίες έδωσαν στον Πρίνς μια επίπεδη, απρόσωπη εμφάνιση.

Σπίλμπεργκ και Χέντριξ

Ο Γουόρχολ δημιούργησε τις εικόνες το 1984 στο πλαίσιο ενός έργου για το Vanity Fair, το οποίο πλήρωσε στην Γκόλντσμιθ 400 δολάρια για να χρησιμοποιήσει τη φωτογραφία της ως "καλλιτεχνική αναφορά". Ο Γουόρχολ δημιούργησε 16 εικόνες, εκ των οποίων μόνο μία κυκλοφόρησε στο περιοδικό.

Η δικαστική διαμάχη ξέσπασε αφότου η μητρική εταιρεία του Vanity Fair Conde Nast πλήρωσε το 2016 στο ίδρυμα 10.250 δολάρια για να δημοσιεύσει μια διαφορετική εικόνα από τη σειρά Πρίνς σε ένα περιοδικό για τον θάνατό του, χωρίς να δώσει στην Γκόλντσμιθ οποιαδήποτε πρόσθετη πληρωμή ή πίστωση.

Η δικηγόρος της Γκόλντσμιθ, Λίσα Μπλάτ, δήλωσε ότι ο Γουόρχολ και το ίδρυμα θα έπρεπε να είχαν υποχρεωθεί να πάρουν άδεια από τον φωτογράφο για όλες τις χρήσεις της φωτογραφίας της.

Το ίδρυμα χαρακτηρίζει τον Γουόρχολ ως "μια δημιουργική ιδιοφυΐα που έδωσε στην τέχνη άλλων ανθρώπων το δικό του ξεχωριστό στυλ, αλλά το ίδιο έκανε και ο Σπίλμπεργκ για τις ταινίες και ο Τζίμι Χέντριξ για τη μουσική", δήλωσε η Μπλάτ. "Ακόμη και αυτοί οι γίγαντες εξακολουθούσαν να χρειάζονται άδειες".

Ο επικεφαλής δικαστής Τζόν Ρόμπερτς υπέδειξε ότι η Μπλάτ υποτιμούσε τη μεταμορφωτική επίδραση του έργου του Γουόρχολ.

Κοιτάζοντας τις εικόνες δίπλα-δίπλα, "δεν λες, 'Ω, εδώ είναι δύο φωτογραφίες του Πρίνς'", είπε ο Ρόμπερτς. "Λες, 'Αυτή είναι μια εικόνα του Πρίνς και αυτό είναι ένα έργο τέχνης που στέλνει ένα μήνυμα για τη σύγχρονη κοινωνία'".

Η Μπλάτ, βετεράνος συνήγορος του Ανώτατου Δικαστηρίου, προκάλεσε η ίδια τα γέλια όταν είπε ότι "εγγυώμαι ότι οι φωτογραφίες μου με φίλτρο φαίνονται καλύτερες από τις πραγματικές φωτογραφίες μου και έχουν πολύ διαφορετικό νόημα και μήνυμα για μένα".

Η δικαστής Έιμι Κόνι Μπάρετ έδειξε ότι είναι οπαδός του "Άρχοντα των Δαχτυλιδιών" όταν το χρησιμοποίησε ως παράδειγμα ρωτώντας τον Μαρτίνεζ πώς θα ανέλυε τις ταινίες που βασίζονται σε βιβλία. Ο Μαρτίνεζ δήλωσε ότι δεν ήταν σίγουρος αν οι ταινίες του "Άρχοντα των Δαχτυλιδιών" είχαν "θεμελιωδώς διαφορετικό νόημα ή μηνύματα" από τα βιβλία.

Όταν η Μπάρετ εξέφρασε την έκπληξή της, ο Μαρτίνεζ γρήγορα ανακάλεσε, υπονοώντας ότι ήταν λιγότερο εξοικειωμένος με τα έργα από ό,τι εκείνη. "Μάλλον θα πρέπει να μάθω περισσότερα και να διαβάσω τα βιβλία και να δω τις ταινίες για να σας δώσω μια οριστική κρίση γι' αυτό", είπε, ενώ η δικαιοσύνη γέλασε.

Η Γκόλντσμιθ έχει την υποστήριξη της Recording Industry Association of America και της National Music Publishers' Association. Η Motion Picture Association κατέθεσε σύντομη αναφορά που δεν πήρε επίσημα θέση στην υπόθεση, αλλά δήλωσε ότι η πλευρά του Γουόρχολ θα "απειλήσει την προστασία που παρέχεται σε κάθε είδους έργα που προστατεύονται με πνευματικά δικαιώματα".

Η κυβέρνηση Μπάιντεν υποστηρίζει επίσης την Γκόλντσμιθ, προτείνοντας στο δικαστήριο να προστατεύσει τη δημιουργία της σειράς Πρίνς από τον Γουόρχολ, αλλά όχι την εμπορική αδειοδότηση της εικόνας Πρίνς από το ίδρυμα. Οι εικόνες αξίζουν πλέον μεγάλα χρηματικά ποσά, με μία από αυτές να πωλείται για 173.664 δολάρια το 2015.

Το Ανώτατο Δικαστήριο είπε το 1994 ότι η παρωδία μπορεί να θεωρηθεί θεμιτή χρήση. Εκείνη η υπόθεση αφορούσε την παρωδία του τραγουδιού του Ρόι Όρμπινσον, "Oh, Pretty Woman", από τους 2 Live Crew.

Το δικαστήριο αναμένεται να αποφανθεί στα τέλη Ιουνίου στην υπόθεση Andy Warhol Foundation κατά Γκόλντσμιθ, 21-869.

ΠΗΓΗ:Bloomberg