Το «Of Monumental» αποτελεί μια εν εξελίξει διακοινοτική καλλιτεχνική και ερευνητική πρωτοβουλία που στοχεύει στη συγκρότηση ενός κριτικού και διαλογικού χώρου γύρω από τη συλλογική βιογραφία των δημόσιων μνημείων τέχνης της Κύπρου. Το εγχείρημα εξετάζει τη σχεσιακή φύση των μνημείων, προτείνοντας την προσέγγισή τους όχι ως στατικές αφηγήσεις του παρελθόντος, αλλά ως πολυφωνικά, συμμετοχικά και κοινωνικά ενσωματωμένα αντικείμενα στη δημόσια σφαίρα.
Η πρωτοβουλία αποτελεί σύλληψη του εικαστικού PASHIAS και αναπτύσσεται ως συνέχεια προηγούμενης καλλιτεχνικής του πρακτικής. Το έργο υλοποιείται από τον διακοινοτικό πολιτιστικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό Visual Voices, σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκό Δρ. Δημήτρη Βενιζέλο, την ερευνήτρια Selin Genç, την οπτικοακουστική καλλιτέχνιδα Rahme Veziroğlu και την επιμελήτρια Μελίνα Φιλίππου. Η δράση χρηματοδοτείται από το Υφυπουργείο Πολιτισμού, στο πλαίσιο του προγράμματος Πολιτισμός ΙΙ, 2025.
Η πρώτη δημόσια παρουσίαση της δράσης πραγματοποιείται με τη μορφή συλλογικής εγκατάστασης, που εγκαινιάζεται το Σάββατο 29 Νοεμβρίου, ώρα 19:30, στην Αίθουσα Nicosia Masterplan (Ουδέτερη ζώνη - Διέλευση της οδού Λήδρας). Η έκθεση εστιάζει σε έντεκα έργα δημόσιας τέχνης σε ολόκληρο το νησί: «Γέννηση» της Μαρίας Κυπριανού (2009, Λεμεσός), «Ξαπλωμένος» της Naz Atun (2021, Λευκωσία), «Γιαφίτικο Πορτοκάλι» της Sevcan Çerkez (2018, Λεύκα), «Κλεψύδρα» του Θεόδουλου Γρηγορίου (2009, Λάρνακα), «Μνημείο Απεργίας Μεταλλωρύχων» (2018, Λεύκα), «Μνημείο Ελευθερίας» του Ιωάννη Νοταρά (1973, Λευκωσία), «Άγαλμα της Δημοκρατίας» της Zehra Şonya (2019, Λευκωσία), «Ο Ποιητής» του Κώστα Βαρώτσου (1983, Λευκωσία), «Ίπποι» του Εργαστηρίου Γλυπτικής Near East University (2021, Λευκωσία), «Μεγάλη Πατάτα» (2021, Ξυλοφάγου) και το «Ουράνιο Τόξο» του Νίκου Κουρουσή (1976, Λευκωσία) που έχει πλέον αποκαθηλωθεί.
Η επιλογή των έργων αντανακλά τον πλουραλισμό των λειτουργιών της δημόσιας τέχνης στην Κύπρο, από έργα ιστορικής μνήμης και σύμβολα τοπικής περηφάνιας, σε εννοιολογικές προσεγγίσεις και αναπαραστατικές αισθητικές. Μαζί, συνθέτουν το τοπίο της δημόσιας τέχνης ως ένα πεδίο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στη θεσμική εξουσία, την κοινοτική δράση και την καλλιτεχνική πρακτική.
Η έκθεση διαμορφώνεται ως συλλογική εγκατάσταση, αγκυρωμένη στη σειρά δημόσιων επιτελεστικών παρεμβάσεων του PASHIAS, που παρουσιάζονται σε μορφή κινούμενης εικόνας. Οι παρεμβάσεις εισάγουν το σύγχρονο σώμα στην υλική, ευάλωτη, ισχυρή, κουήρ, ρευστή και ανατρεπτική του διάσταση, σε σχέση με κάθε μνημείο. Οι δράσεις αυτές πλαισιώνονται από τις καταστασιακές διερευνήσεις της Rahme Veziroğlu και συνδέονται με θραύσματα βιογραφίας των
μνημείων, μέσω αρχειακού υλικού και συνεντεύξεων με δημιουργούς και εμπλεκόμενους φορείς: Δρ. Νάντια Αναξαγόρα, Naz Atun, Δρ. Κώστας Βαρώτσος, Sevcan Çerkez, Dr. Ali Efdal Özçul, Θεόδουλος Γρηγορίου, Δάκης Ιωάννου, Νίκος Κουρούσης, Μαρία Κυπριανού, Zehra Şonya, Γιώργος Τάσου, Δρ. Γιάννης Τουμαζής.
Η έκθεση διερευνά τους μηχανισμούς νοηματοδότησης των μνημείων δημόσιας τέχνης και πώς το νόημα αυτό μεταβάλλεται μέσα στον χρόνο και μέσα από συλλογικές εμπειρίες. Το “Of Monumental” επιδιώκει να ανοίξει έναν κριτικό διάλογο γύρω από τη δημόσια τέχνη ως χώρο ανταλλαγής και αναδιατύπωσης των πολλαπλών μορφών ταυτότητας και μνήμης, προσκαλώντας το κοινό να εξοικειωθεί και να συνδιαμορφώσει την ‘βιογραφία’ τους.
Η συνοδευτική ερευνητική μελέτη του πιλοτικού προγράμματος “Of Monumental”, με τίτλο “Conversation with a sculptor / Conversation with a sculpture”, θα παρουσιαστεί τον Ιανουάριο του 2026, σε συνεργασία με το Σωματείο Εικαστικών Καλλιτεχνών & Θεωρητικών Τέχνης - φυτώριο για την σειρά δράσεων “Minor Gestures Take Root in the Cracks”.
Πληροφορίες
«Of Monumental»
Εγκαίνια: Σάββατο, 29 Νοεμβριου 2025, 19.30
Χώρος: Αίθουσα Nicosia Masterplan (Νεκρή ζώνη - Διέλευση οδού Λήδρας)
Διάρκεια: 29-20 Δεκεμβρίου 2025,
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα & Πέμπτη 10.00-17.00, ή κατόπιν ραντεβού στο contact@visual-voices.org
Πληροφορίες: www.visual-voices.org/of-monumental
