Συνέντευξη στη Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία ©Γιάννης Μαργετουσάκης
Κύπρια που την κέρδισε η Ελλάδα, η Φρόσω Στυλιανού, αφού συνεργάστηκε με όλα τα μεγάλα ονόματα της λεγόμενης έντεχνης μουσικής σκηνής στην Ελλάδα [από τον Σαββόπουλο στον Κηλαηδόνη και από τον Β. Παπακωνσταντίνου μέχρι τον Β. Λέκκα], παρουσιάζει τον πρώτο της προσωπικό δίσκο σε στίχους, μουσική, ενορχήστρωση και ερμηνεία δικά της.
Ο δίσκος έχει τίτλο «Άλλες Μέρες» και κυκλοφόρησε στις 15 Μαρτίου από τη Rain Music. Αύριο 3 Απριλίου, ο δίσκος παρουσιάζεται ζωντανά στον Σταυρό του Νότου στην Αθήνα, τη μουσική σκηνή όπου ξεκίνησε να εργάζεται πριν από δέκα χρόνια, όταν μετακόμισε μόνιμα στην ελληνική πρωτεύουσα. Τον δίσκο θα παρουσιάσουν επί σκηνής 14 μουσικοί.
«Θέλω να πλησιάσω όσο μπορώ τον ήχο του δίσκου, να παρουσιάσω τα τραγούδια μου έτσι όπως ηχογραφήθηκαν. Με τις ίδιες ενορχηστρώσεις. Να μεταφέρω το χρώμα και τη διάθεση ζωντανά, σαν να βρισκόμαστε στο studio την ώρα που γράφουμε. Οι περισσότεροι από τους μουσικούς είναι οι ίδιοι που έπαιξαν και στον δίσκο, κάποιοι άλλοι είναι μουσικοί που επίσης θαυμάζω και τους κάλεσα να συμπράξουμε, οπότε ο κόσμος θα χορτάσει ταλέντο από φοβερούς παίχτες!», σημειώνει η ίδια μεταξύ άλλων στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν νέο καλλιτέχνη να κάνει δίσκο σήμερα στην Ελλάδα;
Αφενός λόγω του εδραιωμένου και μη προσβάσιμου δισκογραφικού συστήματος, αφετέρου γιατί το γενικότερο περιβάλλον της δισκογραφίας βρίσκεται σε κρίση εξαιτίας της ελεύθερης διακίνησης μουσικού υλικού διεθνώς.
Εύκολο δεν είναι σίγουρα, αλλά ούτως η άλλως θεωρώ πως όποιος αποφασίζει να ασχοληθεί σήμερα με τη μουσική, ιδιαίτερα σε επίπεδο δισκογραφίας, ξέρει πως θα μπει στον χορό με κόστος. Ξέρει πως θα παλέψει πολύ για να πάρει βήμα, πως θα πρέπει να εργαστεί σκληρά και μόνος του για να τα καταφέρει. Οι δισκογραφικές δεν έχουν πια τον ρόλο που είχαν παλιά, γιατί ακριβώς το υλικό διακινείται πλέον ελεύθερα. Κάνεις λοιπόν το χρέος σου ως καλλιτέχνης, να καταγράψεις τη μουσική σου, τις ιστορίες σου και μετά επιστρατεύεις την πίστη σου, τη φλόγα και το θάρρος σου και πέφτεις στη μάχη!
Βέβαια, για να μην τα ρίχνουμε όλα στο σύστημα και στις όντως πολύ δύσκολες συνθήκες, σήμερα που η πληροφορία είναι πολλή και η εποχή μας δύσκολη να μεταφραστεί σε τέχνη, πρέπει να έχεις όντως κάτι να πεις! Πρέπει ο λόγος σου να έχει περιεχόμενο σε μια εποχή δυσνόητη, για να έχει το τραγούδι τον λυτρωτικό ρόλο που είχε πάντα. Εδώ σε θέλω!
Ποια πορεία ακολούθησες για να φτάσεις εν τέλει σε αυτό τον δίσκο;
Ξεκίνησα πριν οχτώ περίπου χρόνια από τον Σταυρό του Νότου. Τραγουδούσα στην house band του club για τρία χρόνια και νά που τώρα ξαναγυρνάω εκεί με τη δική μου παράσταση. Πολύ με συγκινεί αυτό. Νιώθω πως γυρνάω στο πατρικό μου! Μετά τον Σταυρό ξεκίνησαν κι άλλες συνεργασίες. Μίλτος Πασχαλίδης, Διονύσης Σαββόπουλος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Περιοδείες, υπέροχα θέατρα, συναυλιακοί χώροι και μουσικές σκηνές σε όλη την Ελλάδα. Πήρα πολλά πράγματα, πέρασα όμορφα. Νομίζω όμως πως στον δίσκο έφτασα καθαρά από τη βαθιά μου ανάγκη να γράψω μουσική. Να μιλήσω για όλα αυτά που έχω μέσα μου.
Υπογράφεις και τους στίχους και τη μουσική και ερμηνεύεις τα τραγούδια σου. Είναι παιδιά σου κυριολεκτικά.
Ναι, είναι αλήθεια πως είναι παιδιά μου, έτσι τα νιώθω. Τα έχω γράψει και τα έχω ενορχηστρώσει νότα-νότα. Με επηρεάζουν όλα αυτά που έχω ακούσει στη ζωή μου μέχρι τώρα. Η κλασική μουσική, που είναι το μεγαλύτερό μου κομμάτι, κι από κει και πέρα ο Χατζιδάκις, ο Σαββόπουλος και άλλοι δημιουργοί που αποσαφήνισαν μέσα μου το νόημα του κόσμου.
Από κει και πέρα γράφω τις προσευχές μου, τις συνειδητοποιήσεις μου, αλλά και αυτά που νιώθω ότι θα δώσουν παρηγοριά ή ίσως και απαντήσεις στους ανθρώπους που έχουν τις ίδιες ανησυχίες μ’ εμένα.
Είναι κάποιο τραγούδι που ξεχωρίζεις;
Είναι σαν να μου ζητάς να διαλέξω κάποιο από τα παιδιά μου! Εντάξει, υπάρχει ένα τραγούδι που το έγραψα ενώ βρισκόμουν σε πολύ σκοτάδι. Προσευχήθηκα και γέννησα μόνη μου φως για να παρηγορηθώ. Είναι το ''Θα 'ναι εντάξει''.
Υπάρχει προ και μετά κρίσης εποχή για σένα;
Νομίζω υπάρχουν δύο δρόμοι. Ή συμβιβάζεσαι για να επιβιώσεις ή συνεχίζεις με τρέλα να κυνηγάς τα όνειρά σου. Δεν κατακρίνω ούτε το ένα ούτε το άλλο. Απλώς ο καθένας επιλέγει αυτό που αντέχει περισσότερο. Είναι θέμα χαρακτήρα. Για μένα η προ κρίσης εποχή είχε περισσότερα μεροκάματα, παρόλο που άνετη δεν ήταν ποτέ. Δεν θα ακούσεις κανένα μουσικό να σου πει ποτέ πως βρίσκεται σε ευμάρεια! Παρ' όλ’ αυτά, τώρα πια παλεύεις και με την επιβίωσή σου, όπως όλος ο κόσμος άλλωστε. Άμα προσπαθείς να κάνεις και τέχνη ταυτόχρονα, ε, πρέπει να είσαι και λίγο τρελός! Αν με ρωτάς τι επιλέγω, επιλέγω τη μουσική. Με όποιο κόστος. Οι συνθήκες της ζωής μου άλλαξαν αρκετά, τα σχέδιά μου όμως καθόλου. Ο Θεός βοηθός!
Πρέπει ο λόγος σου να έχει περιεχόμενο σε μια εποχή δυσνόητη, για να έχει το τραγούδι τον λυτρωτικό ρόλο που είχε πάντα
Πώς αξιολογείς τις μουσικές σκηνές εδώ; Θα επέστρεφες;
Στην Κύπρο υπήρχαν και υπάρχουν πολύ καλοί μουσικοί. Μετά τις σπουδές μου επέστρεψα και εργάστηκα σε μουσικές σκηνές εδώ για τέσσερα χρόνια, πριν καταλήξω τελικά στη Αθήνα. Έμαθα πολλά πράγματα από φίλους συνάδελφους και ακόμα μοιραζόμαστε κοινές ανησυχίες για τη μουσική και γενικότερα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ μια εξέλιξη στα μουσικά δρώμενα του τόπου. Μουσικά φεστιβάλ, ωραίες μπάντες που κινούνται σε εναλλακτικούς χώρους και μεταδίδουν τη μουσική τους... Με ρωτάς αν θα επέστρεφα. Δεν νιώθω ότι λείπω. Για μένα και η Αθήνα και η Κύπρος είναι το σπίτι μου.
Είχες την ευκαιρία να συνεργαστείς με σημαντικούς μουσικούς. Τι έχεις πάρει από τον καθένα;
Θεωρώ τον εαυτό μου υπερτυχερό σε αυτό το κομμάτι. Έχω βρεθεί επί σκηνής και έχω μοιραστεί τη μουσική με κάποιους από τους σπουδαιότερους μουσικούς που έχουμε σήμερα. Δεν θα αναφέρω ονόματα γιατί δεν θέλω να αδικήσω κανέναν. Είναι πολλοί, τρομερά ταλαντούχοι, εργάτες της τέχνης, με ήθος καλλιτεχνικό και προσωπικό και τους χρωστάω τεράστια ευγνωμοσύνη γι’ αυτά που μου έμαθαν αλλά και για τον σεβασμό με τον οποίο με αντιμετώπισαν πάνω και κάτω από τη σκηνή. Μάλιστα ένας λόγος για τον οποίο μπήκα στη διαδικασία του δίσκου είναι για να φωνάξω αρκετούς απ’ αυτούς να ενσαρκώσουν τις παρτιτούρες μου!
Νομίζω από όλες τις παραστάσεις στις οποίες συμμετείχα μέσα στα χρόνια δεν θα ξεχάσω το αφιέρωμα του Σαββόπουλου στον Χατζιδάκι στο Ηρώδειο το 2012. Η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων της Πάτρας, το Rock Ensemble με την πρώτη εθνική από μουσικούς, η μουσική του Χατζιδάκι με το μαγικό άγγιγμα του Σαββόπουλου. Ήταν αριστούργημα! Και η συνεργασία με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου ήταν καθοριστική. Επίσης μουσικοί στο υψηλότερο επίπεδο και ο Βασίλης παράδειγμα ήθους και ακεραιότητας.
Στο μέλλον θα ήθελα να συνεργαστώ με ανθρώπους που μοιραζόμαστε κοινή αισθητική. Που θαυμάζω το έργο τους και που βρίσκουν κάτι ενδιαφέρον στο δικό μου. Προς το παρόν ανυπομονώ να βρεθώ στη σκηνή του Σταυρού του Νότου με τους μουσικούς των ονείρων μου και τους καλούς μου φίλους για να γιορτάσουμε την αρχή του ταξιδιού!
