Η Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι είναι ένα από τα πιο θαυμαστά έργα στον κόσμο. Χιλιάδες ανθρώποι την επισκέπτονται κάθε χρόνο, ενώ θεωρείται η κορωνίδα των κοσμημάτων της συλλογής του Λούβρου. Ένα εμβληματικό έργο της Αναγέννησης και ένας πίνακας που είναι αδύνατο να εκτιμηθεί επειδή θεωρείται ανεκτίμητος. Ωστόσο, έχει γίνει στόχος κλοπών και βανδαλισμών σε αρκετές περιπτώσεις.

Από τις αρχές του 20ου αιώνα, ο πίνακας, τον οποίο απέκτησε η Γαλλία το 1797, έτυχε των πρώτων του βανθαλισμών, αφού του πέταξαν μπογιά με σπρέι και ένα φλιτζάνι τσάι. Αυτή την Κυριακή, ο βανδαλισμός έγινε με ένα κέικ.

Μόνο το 1956, δύο βανδαλιστές προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν μια λεπίδα ξυραφιού και έναν βράχο για να το μολύνουν σε διαφορετικές περιπτώσεις. Κάθε φορά, η Μόνα Λίζα έχει αναδυθεί χωρίς ζημιές. (Σε όλα αυτά δεν υπολογίζονται οι διάφοροι καλλιτέχνες που άλλαξαν την εικόνα της Μόνα Λίζα, μεταξύ του Marcel Duchamp, ο οποίος έβαλε μουστάκι σε μια αναπαραγωγή του πίνακα του Λεονάρντο, ή την εποχή κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου όταν ο πίνακας κινδύνευε να καταληφθεί από τους Ναζί κατά τη διάρκεια της κατοχής τους στη Γαλλία.)

Εν ολίγοις, η Μόνα Λίζα έχει αντιμετωπίσει τόσες πιθανές ζημιές που ακόμη και ο Σαλβαδόρ Νταλί συγκινήθηκε κάποτε να μιλήσει για όλους τους βανδαλισμούς της, αποδίδοντας στον πίνακα «μια δύναμη, μοναδική σε όλη την ιστορία της τέχνης, η οποία προκαλεί τις πιο βίαιες και διαφορετικών ειδών επιθέσεις .»

Για την αναδρομή και την καταγραφή αυτής της ασυνήθιστης καλλιτεχνικής-ιστορικής γενεαλογίας, το ARTnews έχει παρουσιάσει τις πιο κάτω πέντε φορές κατά τις οποίες η Μόνα Λίζα υπέστη βανδαλισμό ή κλοπή.

1911: Η Μόνα Λίζα κλάπηκε

Vincenzo Peruggia.
Photo : Via Wikimedia Commons

Ένας από τους λόγους που η Μόνα Λίζα είναι παγκοσμίως γνωστή είναι λόγω της κλοπής της το 1911 από τον Ιταλό τεχνίτη Vincenzo Peruggia. Εκείνη τη χρονιά, ο Περούτζια και δύο άλλοι κρύφτηκαν σε μια ντουλάπα του Λούβρου, κρεμάστηκαν μέχρι να κλείσει το μουσείο και μετά πήραν τον πίνακα μαζί τους, πηδώντας σε ένα τρένο για Παρίσι ( τότε θεωρείτο ένα μικρό έργο του Λεονάρντο).

Καθώς η κλοπή κέρδιζε όλο και περισσότερο τον Τύπο, τόσο στη Γαλλία όσο και έξω από αυτήν, ο Περούτζια κράτησε το έργο, σε ένα σημείο κρύβοντάς το κάτω από τις σανίδες δαπέδου του διαμερίσματός του στο Παρίσι.

Λίγο περισσότερο από δύο χρόνια μετά την κλοπή, ο Περούτζια προσπάθησε να πουλήσει το έργο σε έναν έμπορο στη Φλωρεντία, σε μια προσπάθεια να φέρει πίσω στην Ιταλία έναν θησαυρό που είχε χάσει. Η προτεινόμενη πώληση απέτυχε όταν ο έμπορος κάλεσε τον διευθυντή των Γκαλερί Ουφίτζι (Uffizi Galleries), ο οποίος έλαβε το έργο και κάλεσε την αστυνομία. Η Περούτζια πέρασε έξι μήνες στη φυλακή και ο πίνακας επέστρεψε στο Λούβρο.

1956: Πέταξαν μία πέτρα στο αριστούργημα του Λεονάρντο

Photo : Via Wikimedia Commons

Το 1956, η Μόνα Λίζα υπέστη βανδαλισμό όχι μία αλλά δύο φορές. Πρώτα, ένας βάνδαλιστής προσπάθησε να περάσει τον πίνακα μια λεπίδα ξυραφιού, αλλά δεν προκλήθηκε καμία ζημιά. Στη συνέχεια, ένας Βολιβιανός άνδρας ονόματι Hugo Unjaga Villegas πέταξε μία πέτρα στον πίνακα. «Είχα μια πέτρα στην τσέπη μου και ξαφνικά μου ήρθε η ιδέα να την πετάξω», είπε τότε. Ευτυχώς, ο πίνακας ήταν ήδη πίσω από το γυαλί, πράγμα που σήμαινε ότι ο Βιλέγκας δεν έκανε μόνιμη ζημιά στον πίνακα. Η πέτρα όμως, κατάφερε να φύγει ένα κομμάτι χρώματος σε μια περιοχή. Βέβαια, αυτό επισκευάστηκε εύκολα από ειδικούς του γαλλικού κράτους, οι οποίοι αποκατέστησαν τον πίνακα και τον έβαλαν ξανά στην προβολή αρκετές ημέρες μετά τον βανδαλισμό.

1974: Κατά τη διάρκεια περιοδείας, ο πίνακας του Λεονάρντο σχεδόν πήγε να κατεστραφεί στο Τόκιο

Photo : Photo Sadayuki Mikami/AP

Η Μόνα Λίζα δεν έφυγε σχεδόν ποτέ από το Λούβρο, κάτι που μπορεί να εξηγήσει γιατί 1,15 εκατομμύρια άνθρωποι φέρεται να είδαν τον πίνακα όταν ταξίδεψαν στο Εθνικό Μουσείο του Τόκιο. Ένα από αυτά τα άτομα ήταν η Tomoko Yonezu, μια 25χρονη Γιαπωνέζα που προσπάθησε να βάψει με σπρέι τον καμβά με κόκκινο χρώμα την πρώτη του μέρα στο συγκεκριμένο μουσείο. Τις ημέρες πριν από τα εγκαίνια, η παρουσία του είχε γίνει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ ακτιβιστών με ειδικές ανάγκες, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι το Εθνικό Μουσείο έκανε διακρίσεις εις βάρος των ατόμων με αναπηρία, αφού αρνήθηκαν την πρόσβαση σε όσους χρειάζονταν βοήθεια με πρόφαση τη διατήρηση του ελέγχου του πλήθους.

Στη συνέχεια, η Yonezu πήρε την κατάσταση στα χέρια της με κάποιο βαθμό επιτυχίας, κάπου μεταξύ 20 και 30 σταγόνες σπρέι έφτασαν στον πίνακα του Leonardo, αλλά στο τέλος, το έργο γλίτωσε. Ωστόσο, η Yonezu συνέχισε να αντιμετωπίζει τις συνέπειες και αργότερα, αφού οδηγήθηκε στο δικαστήριο μετά την κράτηση. Η ιστορικός τέχνης Penelope Jackson ανέφερε ότι οι ομάδες για τα δικαιώματα των γυναικών αντιλήφθηκαν τον σεξισμό στις νομικές διαδικασίες και διαμαρτυρήθηκαν έξω από το δικαστήριο. Τελικά, το 1975, η Yonezu καταδικάστηκε για πλημμέλημα και υποχρεώθηκε να πληρώσει πρόστιμο 3.000 γιεν, αν και η πράξη της απέδωσε καρπούς, καθώς το Εθνικό Μουσείο διέθεσε μια ημέρα κατά την οποία τα άτομα με ειδικές ανάγκες μπορούσαν να επισκεφθούν αποκλειστικά τη Μόνα Λίζα.

2009: Η Τζιοκόντας χτυπήθηκε με ένα φλιτζάνι τσαγιού

Photo : AP

Ήταν μια κατά τα άλλα συνηθισμένη μέρα στο Λούβρο, όταν, το 2009, μια Ρωσίδα ήρθε στη γκαλερί που κρατούσε τη Μόνα Λίζα εκείνη την εποχή και έσπασε ένα φλιτζάνι τσαγιού πάνω στον πίνακα. Είχε έρθει στο μουσείο με το φλιτζάνι κρυμμένο μέσα στην τσάντα της και οι εκπρόσωποι του Λούβρου είπαν πως την άφησαν να χαλαρώσει επειδή της αρνήθηκαν τη γαλλική υπηκοότητα. Χαρακτηρίζοντας τη γυναίκα «εμφανώς διαταραγμένη», ένας εκπρόσωπος του Λούβρου είπε στους New York Times ότι «η προβολή διαταράχτηκε μόνο με το χρόνο που χρειάστηκε για να σηκωθούν τα κομμάτια». Χάρη για άλλη μια φορά στη γυάλινη θήκη της, η Μόνα Λίζα δεν έπαθε ζημιά. Ωστόσο, ορισμένοι θεώρησαν την απόπειρα βανδαλισμού ως απόδειξη ότι χρειαζόταν μεγαλύτερη ασφάλεια. «Η αλήθεια είναι ότι το Λούβρο πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να μεταφέρει τη Μόνα Λίζα σε δική της γκαλερί, σε ασφαλή απόσταση από άλλα έργα», έγραψε ο Τζόναθαν Τζόουνς στον Guardian. Τελικά, το Λούβρο έκανε ακριβώς αυτό, εν μέρει σε μια προσπάθεια να ανακόψει τις ουρές ανθρώπων που είχαν ξεχυθεί, και το 2019, το γυαλί της Μόνα Λίζα αναβαθμίστηκε.

2022: Έριξαν στη Μόνα Λίζα ένα κέικ
Περισσότερο από έναν αιώνα μετά την κλοπή της Μόνα Λίζα, η Τζιοκόντα αλείφθηκε με κέικ στις 29 Μαΐου 2022, ως κάτι που φαίνεται να είναι μια διαμαρτυρία κατά της κλιματικής αλλαγής. Ο 36χρονος άνδρας που έκανε αυτή την παρέμβαση είχε έρθει στο μουσείο με αναπηρικό καροτσάκι ντυμένος γυναίκα. Κάποιοι κατέγραψαν τον απόηχο του συμβάντος σε βίντεο και το δημοσίευσαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Υπάρχουν άνθρωποι που καταστρέφουν τη Γη», είπε ο άνδρας σε ένα βίντεο, μιλώντας στα γαλλικά. «Όλοι οι καλλιτέχνες, σκεφτείτε τη γη. Γι' αυτό το έκανα αυτό. Σκεφτείτε τον πλανήτη». Ο άνδρας συνελήφθη αμέσως και το Λούβρο υπέβαλε μήνυση.

Πηγή: artnews.com