Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε σήμερα το τροποποιητικό νομοσχέδιο με τίτλο «Περί της ίδρυσης Υφυπουργείου Πολιτισμού και διορισμού Υφυπουργού Πολιτισμού παρά τω Προέδρω και συναφών θεμάτων Τροποποιητικός Νόμος του 2025», το οποίο θα προωθηθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων με σκοπό τη μεταφορά του Κρατικού Αρχείου από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως στο Υφυπουργείο Πολιτισμού, με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2026.
Σε δηλώσεις της μετά το πέρας της συνεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου, η Υφυπουργός Πολιτισμού, Βασιλική Κασσιανίδου, ανέφερε ότι «το Κρατικό Αρχείο δεν είναι μόνο ο κύριος φορέας διαφύλαξης των αρχείων και ιστορικών εγγράφων της Κύπρου, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που θα συμβάλει ουσιαστικά στην αποστολή του Υφυπουργείου για διατήρηση της ιστορικής ταυτότητας και της συλλογικής μνήμης του τόπου μας για τις επόμενες γενιές».
«Ο φυσικός ζωτικός χώρος του Κρατικού Αρχείου είναι το Υφυπουργείο Πολιτισμού, όπου θα έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί και να συνεργαστεί με τα υπόλοιπα τμήματα και υπηρεσίες του, με τα οποία έχει άμεση σχέση», πρόσθεσε.
«Με την αλλαγή αυτή», επεσήμανε η Υφυπουργός Πολιτισμού, «διασφαλίζεται μια ενιαία στρατηγική για τη διαφύλαξη, τη διαχείριση και την προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και αναδεικνύεται ο σημαντικός ρόλος του Κρατικού Αρχείου».
Σημειώνεται ότι η μεταφορά και υπαγωγή του Τμήματος Κρατικού Αρχείου από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως στο Υφυπουργείο Πολιτισμού ήταν πρόταση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και του Υφυπουργείου Πολιτισμού [με αρ. 106/2025], η οποία εγκρίθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2025, από το Υπουργικό Συμβούλιο. Τονίζεται δε ότι από την εν λόγω μεταφορά δεν θα υπάρξει οποιαδήποτε πρόσθετη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.
Σχολιάζοντας, τότε, τον Ιανουάριο, την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Μάριος Χαρτσιώτης ανέφερε: «Η μεταφορά του Κρατικού Αρχείου, η βασική αποστολή του οποίου είναι η διατήρηση, συντήρηση και ασφαλής τήρηση των δημοσίων αρχείων που μεταφέρονται στα αρχειοφυλάκιά του, καθώς και η διάθεσή τους στο ενδιαφερόμενο κοινό, χαιρετίζεται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.
Μετά από συμφωνία με το Υφυπουργείο Πολιτισμού, και αφού εξετάστηκαν οι αρμοδιότητες του Κρατικού Αρχείου, οι οποίες δεν είναι σχετικές με τις αρμοδιότητες και το ρόλο του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, και των λοιπών τμημάτων που υπάγονται σε αυτό, δηλαδή της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του Τμήματος Φυλακών, της Δικαιοσύνης, αποφασίστηκε όπως, το Υφυπουργείο Πολιτισμού αναλάβει το Κρατικό Αρχείο, οι αρμοδιότητες του οποίου είναι περισσότερο συνυφασμένες με αυτές του Κρατικού Αρχείου, προκειμένου να διευκολύνει τόσο την εποπτεία και καθοδήγηση του Τμήματος όσο και την προώθηση των στόχων και αρμοδιοτήτων του γενικότερα, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην εξασφάλιση και διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης του τόπου μας.»
Στο Υφυπουργείο παραχωρείται το αρχείο Ρένου Λυσιώτη
Απαντώντας σε ερώτηση, η κ. Κασσιανίδου ανέφερε ότι υπεγράφη συμφωνία μεταξύ του Υφυπουργείου Πολιτισμού και του Μουσείου Αγώνος για παραχώρηση του αρχειακού υλικού του Ρένου Λυσιώτη για τον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959.
Ευχαρίστησε θερμά τον κ. Λυσιώτη, «διότι μας έδωσε πολύτιμα έγγραφα αλλά και προσωπικά αντικείμενα, όπως είναι η φωτογραφική που χρησιμοποιούσε όταν ήταν κρατούμενος για να φωτογραφίσει τη ζωή μέσα στα κρατητήρια κατά τη διάρκεια του αγώνα».
«Αναλαμβάνουμε την ευθύνη να διαφυλάξουμε αυτό το υλικό και να το αναδείξουμε μέσα από το Μουσείο Αγώνος, το οποίο σύντομα αρχίζει ψηφιακή καταλογογράφηση όλων των ευρημάτων του Μουσείου Αγώνος», είπε η Υφυπουργός Πολιτισμού, προσθέτοντας ότι «θα προχωρήσουμε στη συνέχεια και στη νέα μουσειογραφική μελέτη για την αναβάθμισή του».
Ιδρύθηκε το 1972 το Κρατικό Αρχείο
Επισημαίνεται ότι το Κρατικό Αρχείο ιδρύθηκε το 1972 ως Δημόσιο Αρχείο και άρχισε τη λειτουργία του το 1978. Το 1991 μετονομάστηκε σε Κρατικό Αρχείο, ενώ το 2019 άλλαξε η νομική του υπόσταση, καθώς έγινε τότε Τμήμα, το οποίο υπήχθη στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημoσίας Τάξεως. Κύρια αποστολή του είναι η παροχή προς τον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα υπηρεσιών εποπτείας και συντονισμού των διευθετήσεων για τη διάθεση, επιλογή και διαφύλαξη των αρχείων που αυτοί οι τομείς παράγουν.
Παράλληλα, είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση, συντήρηση και ασφαλή φύλαξη των δημοσίων αρχείων που μεταφέρονται στα αρχειοφυλάκιά του, καθώς και για τη διάθεσή τους προς επιθεώρηση από το ενδιαφερόμενο κοινό. Πέρα, όμως, από αυτά τα νεότερα και σύγχρονα έγγραφα και τεκμήρια της ιστορίας της Κύπρου, το Κρατικό Αρχείο διαφυλάσσει έγγραφα πολύ παλαιότερα και εξαιρετικά μεγάλης σημασίας για τη γνώση και τη μνήμη του τόπου, που χρονολούνται από τον 19ο αιώνα. Τα έγγραφα αυτά είναι προσβάσιμα στην επιστημονική κοινότητα για σκοπούς έρευνας και καταγραφής της κυπριακής ιστορίας.
