Γράφει ο Στέφανος Ευριπίδου
Τα δύο βαγόνια που μεταφέρθηκαν ήδη στο Μουσείο Σιδηροδρόμων στην Ευρύχου, αγοράστηκαν μετά την παύση λειτουργίας του σιδηροδρόμου το 1951 από τον Κώστα Πική, τον γνωστό ιδιοκτήτη του ιστορικού οικογενειακού κέντρου Chanteclair στη Λευκωσία. Έκτοτε έμειναν σταθμευμένα για σχεδόν τρία τέταρτα του αιώνα στην αυλή ενός ακινήτου στη λεωφόρο Κένεντι. Όταν το ακίνητο απέκτησε ο βαφτιστικός του Πική, δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης, αποφάσισε να τα δωρίσει στο Τμήμα Αρχαιοτήτων.
Το βαγόνι... παιδικό παιχνίδι
«Τα δύο βαγόνια βρίσκονται στην αυλή της λεωφόρου Κένεντι από τη δεκαετία του ’50. Εκεί έπαιζα μικρός. Τώρα ξεκινούν το τελευταίο τους ταξίδι για την τελική τους κατοικία», ανέφερε ο κ. Δημητριάδης.
Το Τμήμα Αρχαιοτήτων έστειλε τα βαγόνια στους ξυλουργούς του για συντήρηση. Όταν αποκατασταθούν, θα τοποθετηθούν στο Μουσείο Σιδηροδρόμων Κύπρου στον παλιό σταθμό Ευρύχου.
Ο κ. Δημητριάδης δεν γνώριζε ότι χρόνια πριν ο πατέρας του, δήμαρχος Λευκωσίας Λέλλος Δημητριάδης, είχε επίσης δωρίσει στο μουσείο ένα ταχυδρομικό βαγόνι – επίσης ιδιοκτησία του θείου Πική. Το συγκεκριμένο βαγόνι, με ταχυδρομικές θυρίδες για τα γράμματα κάθε χωριού, εκτίθεται σήμερα επίσης στο Μουσείο της Ευρύχου.
Πουλήθηκαν μετά το κλείσιμο
Παρά το γεγονός ότι ο ΚΚΣ λειτούργησε για σχεδόν μισό αιώνα, το ταχυδρομικό βαγόνι της Ευρύχου ήταν μέχρι σήμερα το μοναδικό έκθεμα. Αυτό αλλάζει με την προσθήκη των δύο εμπορικών βαγονιών. Σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων, όταν ο σιδηρόδρομος έκλεισε το 1951, οι Βρετανοί ξήλωσαν τις γραμμές και δημοπράτησαν τις ράγες, τις μηχανές και τα μεταλλικά μέρη ως παλιοσίδερα. Τα ξύλινα βαγόνια πουλήθηκαν σε ιδιώτες για αποθήκες, τροχόσπιτα ή ακόμα και για σπίτια.
Μια άλλη εποχή
Ο Κυπριακός Κυβερνητικός Σιδηρόδρομος λειτούργησε από το 1905 έως το 1951. Το πρώτο τμήμα από Αμμόχωστο προς Λευκωσία είχε μήκος 60 χλμ. Το 1907 προστέθηκαν άλλα 39 χλμ. μέχρι τη Μόρφου, και το 1915 άλλα 23 χλμ. ως την Ευρύχου. Η γραμμή εξυπηρετούσε επιβάτες, εμπορεύματα και την αλληλογραφία.
Πριν από την καθιέρωση του αεροπορικού ταχυδρομείου, ο σιδηρόδρομος ήταν ζωτικής σημασίας για τη διανομή αλληλογραφίας. Εκτός από τακτικά δρομολόγια, υπήρχαν και τα σπέσιαλ π.χ. για την παραλία της Κυριακής για την Αμμόχωστο ή εκείνα για τη Γιορτή του Πορτοκαλιού. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το τρένο μετέφερε στρατεύματα και εφόδια από το λιμάνι Αμμοχώστου στο αεροδρόμιο Λευκωσίας.
Η αύξηση των οδικών μεταφορών έκανε τον σιδηρόδρομο ζημιογόνο, και η αποικιακή κυβέρνηση τον έκλεισε οριστικά με το τελευταίο τρένο να φεύγει από τη Λευκωσία στις 31 Δεκεμβρίου 1951.
Σταθμός Ευρύχου
Ο Σταθμός Ευρύχου, μετά το κλείσιμο της γραμμής, χρησιμοποιήθηκε για σκοπούς καραντίνας για μεταδοτικές ασθένειες, στη συνέχεια ως ξενώνας του Τμήματος Δασών, και το 1957 υπέστη πυρκαγιά. Έμεινε ερειπωμένος μέχρι την αποκατάστασή του από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το 2008. Σήμερα στεγάζει το Μουσείο Σιδηροδρόμων, με πρωτότυπα έγγραφα, φωτογραφίες, σχέδια και εκθέματα που αναβιώνουν μια ξεχασμένη εποχή στις μεταφορές της Κύπρου.
(Από την αγγλόφωνη ιστοσελίδα του «Π», politis to the point)
