Με επίκεντρο τη σύμπραξη τέχνης και τεχνολογίας, το διεθνές φεστιβάλ WIP έρχεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στο κέντρο της εντός των τειχών Λευκωσίας, από τις 20 Οκτωβρίου μέχρι τις 3 Νοεμβρίου 2023, μετατρέποντάς την σε ένα χώρο γιορτής του πολιτισμού, των επιστημών και της τεχνολογίας. Με πάνω από 50 έργα τέχνης, προβολές, περφόρμανς, εργαστήρια και ομιλίες, το φετινό WIP με θεματικό τίτλο «modes of creation», φιλοδοξεί μέσα από το ποικίλο πρόγραμμά του, να συστήσει στο κοινό την πολυπρισματική φύση της σύμπραξης αυτής. Το «Παράθυρο» μίλησε με τον Μάριο Κωνσταντινίδη, διευθυντή του Thinker Maker Space στο CYENS CoE, που έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση για τη διοργάνωση που φιλοδοξεί να καταστήσει την Κύπρο χώρο συνεύρεσης της τέχνης και της τεχνολογίας και να φέρει εδώ και τώρα το μέλλον της ψηφιακής τέχνης.

Από πού προέκυψε η ανάγκη για ένα διεθνές φεστιβάλ τέχνης και τεχνολογίας στην Κύπρο;

Η ιδέα γεννήθηκε το 2020, μέσα από τη σκέψη ότι οι συνέργειες τεχνών και τεχνολογίας βρίσκονται σε μία διαρκώς εξελισσόμενη κατάσταση, αφού αφενός η τέχνη εγείρει διαρκώς νέα ερωτήματα, χωρίς να αποδέχεται κάτι ως τετελεσμένο και αφετέρου, η τεχνολογία, από τη φύση της, βρίσκεται διαρκώς σε ροή. Καθημερινά, παρατηρούμε γύρω μας τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και το σημείο στο οποίο φτάνει διαρκώς, ιδίως σε σχέση με την ψηφιακότητα: εικονική πραγματικότητα και τεχνητή νοημοσύνη, λόγου χάρη, είναι όροι που κατακλύζουν την καθημερινότητά μας, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Όπως δηλώνει και το όνομά του «WIP» (Work in Progress), το φεστιβάλ αγκαλιάζει την ιδέα ότι τόσο η τέχνη, όσο και η έρευνα είναι ένα έργο σε εξέλιξη. Ως εκ τούτου, διαθέτει ένα πρόγραμμα εργαστηρίων, συζητήσεων και παρουσιάσεων που εστιάζει στις δημιουργικές διαδικασίες. Ουσιαστικά, τα έργα που εκτίθενται θεωρούνται ως προϊόντα υπό διεργασία ανοιχτά σε μια ενεργή δέσμευση μεταξύ του παρατηρητή και του δημιουργού και ενθαρρύνουν έναν διάλογο σχετικά με τον αντίκτυπο της τεχνολογίας στην κοινωνία και τη σύγχρονη κουλτούρα μας.

Πώς μπορεί η Κύπρος να υποστηρίξει τη διοργάνωση ενός τέτοιου φεστιβάλ ως γεωγραφικός χώρος και ως πολιτειακό ή/και κοινωνικό σύνολο;

Σε ό,τι αφορά την Κύπρο και τη διεξαγωγή του φεστιβάλ εδώ, θεωρούμε πως οι απαντήσεις βρίσκονται παντού τριγύρω μας: η Κύπρος ως χώρος της Ανατολικής Μεσογείου, λαμβάνει χαρακτηριστικά, πολιτισμικά και άλλα, από τις γύρω περιοχές, συγκεράζοντάς τα σε μία μορφή. Αποτελεί -και ανέκαθεν αποτελούσε- χωνευτήρι πολιτισμών. Άρα, η σκέψη μας για τη διοργάνωσή του στο νησί εκτείνεται προς το γεγονός ότι τα πάντα γύρω μας εξελίσσονται και μέρος αυτής της εξέλιξης είναι κι ο πολιτισμός μας. Επομένως, αυτή η πτυχή του πολιτισμού με τα εξελισσόμενα χαρακτηριστικά της πρέπει να αναδειχθεί. Θέλουμε να καταστεί η Κύπρος σημείο αναφοράς, καθώς έχει τη δυνατότητα να ανοίξει πολλούς δρόμους από Ανατολή προς Δύση. Όσον αφορά τη δυνατότητά της σε πολιτειακό και κοινωνικό σύνολο, αρκεί να πούμε ότι τη δεδομένη στιγμή στο νησί λειτουργεί ένας σεβαστός αριθμός ερευνητικών κέντρων, εργαστηρίων, χώρων τέχνης, εκθεσιακών χώρων, που καθημερινά ασχολούνται με το ζήτημα «τέχνη και τεχνολογία». Ερευνούν, δημιουργούν, παρέχουν τα μέσα σε νέους καλλιτέχνες και επιστήμονες, παράγοντας έργο. Αυτό το έργο, λοιπόν, οφείλουμε να το αναδείξουμε, να το βγάλουμε προς τα έξω με οποιονδήποτε τρόπο, ώστε να έρθει σε επαφή με τη διεθνή κοινότητα. Δεν ξέρω πόσο γνωστό είναι στο ευρύ κοινό, ωστόσο, η Κύπρος δεν είναι «πίσω» σε τέτοια ζητήματα και ενδεχομένως με δραστηριότητες όπως το φεστιβάλ μας να καταστεί πιο ξεκάθαρο τι είναι ικανή η καλλιτεχνική και επιστημονική κοινότητα του νησιού μας να παραγάγει.

Ποιες είναι οι διαφορές του φετινού με τα προηγούμενα δύο;

Προφανώς, η εμπειρία των δύο προηγούμενων φεστιβάλ προσθέτει στο φετινό, γι' αυτό κι έρχεται φανερά αναβαθμισμένο. Η κύρια διαφορά, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι όλοι οι συμμετέχοντες/ουσες επιλέχθηκαν μέσα από μία αρκετά ανταγωνιστική διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης, μέσα από την οποία λάβαμε πάνω από 250 αιτήσεις από 47 χώρες. Έτσι, η διαδικασία επιλογής υπήρξε αρκετά ανταγωνιστική και παρόλο που λάβαμε φοβερές αιτήσεις από πολλούς καλλιτέχνες, διεθνώς, έπρεπε να αποφασίσουμε, κρίνοντας στη λεπτομέρεια.

Τι αφορά η θεματική «modes of creation»;

Σε μια εποχή όπου τα σύνορα μεταξύ της τέχνης, της επιστήμης και της τεχνολογίας βρίσκονται σε κατάσταση αλληλεπίδρασης, εμφανίζονται ατελείωτες δυνατότητες. Το φετινό φεστιβάλ θέτει ως στόχο να εξερευνήσει τις πολλαπλές διαστάσεις δημιουργίας και δημιουργικότητας. Με τον φετινό τίτλο «modes of creation» (τρόποι δημιουργίας), το φεστιβάλ παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία τρέφει, ενθαρρύνει και ενισχύει την ανθρώπινη εφευρετικότητα και τις μεθόδους δημιουργίας. Τελικά, αποκαλύπτει πώς αλληλεπιδρούμε, αμφισβητούμε και ανασχεδιάζουμε την παρούσα και τη μελλοντική μας πραγματικότητα. Επί της ουσίας, οι επισκέπτες καλούνται να εξερευνήσουν ποικίλες προσεγγίσεις, τεχνικές και νοοτροπίες, οι οποίες προκύπτουν μέσα από τις πέντε υποκατηγορίες που προέκυψαν από τη συλλογή των έργων. Οι κατηγορίες αυτές παρουσιάζουν και χαρακτηρίζουν όχι μόνο τα τελικά καλλιτεχνικά έργα, αλλά, πάνω απ' όλα, τις διαδικασίες, τον διάλογο και τις συνέργειες που οδηγούν στην υλοποίησή τους.

Ποιες είναι οι κατηγορίες που αναφέρετε και πώς προέκυψαν;

Όπως ανέφερα, φέτος η διαδικασία επιλογής των έργων ήταν διαφορετική. Μέσα από τη διαδικασία διαλογής των έργων, η ομάδα επιμέλειας του φεστιβάλ άρχισε να εντοπίζει κάποια κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα στα έργα, βάσει των οποίων προέκυψαν και οι κατηγορίες. Φυσικά, δεν υπάρχει απόλυτος και ξεκάθαρος διαχωρισμός ανάμεσα στα έργα, μιας και πολλά καταπιάνονται με περισσότερα από ένα θέματα και οι ίδιες οι θεματικές έχουν αλληλοεπικαλύψεις. Η πρώτη κατηγορία, «made to make», συμπεριλαμβάνει έργα τα οποία «δημιουργήθηκαν για να δημιουργούν» νέα προϊόντα, ήχο και φως. Από την άλλη, στο «control Vs material», ο καλλιτέχνης ελέγχει και αξιοποιεί τις ενσωματωμένες ιδιότητες των υλικών και ψηφιακών δεδομένων και τεχνικών, διαμορφώνοντας τα δημιουργικά αποτελέσματα. Ακολούθως, η κατηγορία «care» τοποθετεί στο προσκήνιο έργα που αντηχούν την ανησυχία για τον πλανήτη μας, αποδεικνύοντας ότι η δημιουργικότητα είναι ένα ισχυρός καταλύτης για την αλλαγή και η κατηγορία «skin» καλεί τον επισκέπτη να αναλογιστεί τη διαδρομή της ανθρωπότητας μέσα από τον χρόνο, τον χώρο και τη μνήμη και τη σύνδεσή μας με τον ανθρωπογενή κόσμο. Τέλος, το «gamification of life» αναδεικνύει πώς οι διαδραστικές εμπειρίες και η παιχνιδοποίηση λειτουργούν καταλυτικά για τον ανασχεδιασμό της κατανόησής μας για τον ρόλο της τεχνολογίας στην κοινωνία.

Στο κέντρο της εντός των τειχών Λευκωσίας. Πώς ο τόπος επηρεάζει ή διαμορφώνει την ταυτότητα της διοργάνωσης;

Το κέντρο της παλιάς πόλης είναι ένα από τα σημεία που διατηρούν ακόμη, ακέραια, χαρακτηριστικά της κυπριακής αρχιτεκτονικής, ρυμοτομίας και εικόνας. Διατηρεί χαρακτηριστικά αυτού που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «cultural landscape». Έτσι, το γεγονός ότι ένα φεστιβάλ το οποίο πραγματεύεται την εξέλιξη σε πολιτιστικό επίπεδο, πραγματοποιείται στο ιστορικό κέντρο, δημιουργεί δεσμούς μεταξύ του χθες και του σήμερα. Το παρελθόν και το παρόν μπορούν να συνυπάρξουν, δημιουργώντας έναν χώρο ο οποίος αγκαλιάζει την εξέλιξη, χωρίς να αλλοιώνεται. Στόχος ενός φεστιβάλ που αναδεικνύει την τεχνολογία είναι να σε τοποθετήσει στο σήμερα, να αντιληφθείς την εξέλιξη όπως συμβαίνει και όπως μας οριοθετεί σήμερα, τόσο εμάς όσο και τον δρόμο που δημιουργεί μπροστά μας. Ταυτόχρονα, η διοργάνωση στο κέντρο της Λευκωσίας, παρέχει την ευκαιρία στην περιοχή να αναζωογονηθεί και να προσελκύσει νέο κόσμο, μετατρέποντάς την σε ένα κοινό σημείο συνάντησης.

Μεταξύ των συνεργατών σας βρίσκονται και άλλα πολιτιστικά ιδρύματα, της Κύπρου και διεθνή. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για τη δική τους συμβολή;

Όπως και στις προηγούμενες διοργανώσεις, έτσι και φέτος, ως «CYENS» συνεργαζόμαστε με άλλα πολιτιστικά ινστιτούτα, εντός και εκτός Κύπρου. Δίπλα μας, ως συνδιοργανωτής, βρίσκεται η «Chevron», ως μέγας υποστηρικτής το Υφυπουργείο Πολιτισμού και ως κύριος συνεργάτης το French Institute of Cyprus. Επιπλέον, φιλοξενούνται έργα από το Goethe Institut Cyprus, όπως επίσης και από διεθνείς οργανισμούς όπως το University of Arts Linz στην Αυστρία, το Umanesimo Artificiale, το European Media Art Platform (EMAP).

INFO:

Ημερομηνίες: 20 Οκτωβρίου-3 Νοεμβρίου 2023
Opening Party: 20 Οκτωβρίου, 18.00-24.00
Ιστοσελίδα: https://2023wip.cyens.org.cy/
Instagram: https://www.instagram.com/wipfestival/