Γράφει ο Γιώργος Κακούρης

Πήραμε από εκεί άπειρες εφημερίδες στις 5 το πρωί, έτοιμους καφέδες, τα αθώα κι ένοχα περιοδικά που δεν βρίσκαμε αλλού, τα εισιτήρια για τις πρώτες μας συναυλίες. Και πελάτες να μην ήμασταν, τα δύο αυτοσχέδια περίπτερα στην πλατεία Ελευθερίας ήταν το σκηνικό της ζωής της πόλης. Τώρα ήρθε η ώρα να αλλάξουμε παραστάσεις και μια μελό συναισθηματική παύση κρίνεται αναγκαία.

Μία μέρα πριν το κλείσιμο της πλατείας, το περίπτερο στη γωνιά άρχισε να αποσυντίθεται, οι θήκες του να αδειάζουν, τα ψυγεία και οι τέντες να απομακρύνονται και ο για δεκαετίες κρυμμένος μικρός τοίχος της γέφυρας να ξαναβλέπει το φως της μέρας.

Ήταν ένα κάποιο πολιτισμικό σοκ, ίσως από τα καλά. Η αλλαγή, από σχέδιο στο χαρτί, έγινε μια συναισθηματικά φορτισμένη βεβαιότητα. Και το συλλογικό μας σοκ έγινε ευκαιρία συλλογικής αλλαγής ψυχολογίας.

Τα δύο περίπτερα ήταν ίσως η ψυχή τής ας-την-πούμε πλατείας, περισσότερο και από τους ταξιτζήδες, την πέτρα του Τίτο, τον Ηλία, το ρολόι και την παράταιρη εικόνα της Παναγίας στη γωνιά.

Όπως και όλα τα άλλα στην πόλη και [πρόσφατα] στην πλατεία, έμοιαζαν προσωρινά και ταυτόχρονα μόνιμα. Ολόκληρη η πλατεία ήταν απλώς μια γέφυρα από την παλιά πόλη προς τη νέα, την οποία χτίσαμε κάποτε ελέω μοντερνισμού [γκρεμίζοντας και το μισό τείχος], της δώσαμε το εθνοπρεπές όνομα "πλατεία Μεταξά" και από τότε δεν ξέραμε τι να την κάνουμε.
Την αφήσαμε σαν ένα απλώς χρηστικό πέρασμα και μετά αρχίσαμε να την φορτώνουμε με έννοιες και χρήσεις, αλλάζοντας το όνομά της σε "Ελευθερίας" στο πλαίσιο του "μακροχρόνιου" αγώνα μετά το 1974, αλλά διατηρώντας το βασικό της χαρακτηριστικό ως πέρασμα, ως μονοεπίπεδο διακομιστικό σταθμό και όχι χώρο αυτόν καθεαυτό, αποκομμένο από την υποκείμενη τάφρο και το υποκείμενο νόημά της.

Όμως η νέα πλατεία, όσο και αν διαφωνεί ο καθένας μας με κάποια χαρακτηριστικά της, δεν θα έχει πλέον μόνο ένα επίπεδο. [Για μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη με έναν από τους αρχιτέκτονες του έργου στο http://bit.ly/plateia]
Θα είναι ορατή και προσβάσιμη σε δύο επίπεδα, αυτό της τάφρου και του δρόμου, με το πράσινο πάρκο και την "γκρίζα" αστικότητα να συνυπάρχουν. Θα διαμηνύει πως πλέον υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι να δούμε την κοινωνία, την ιστορία, την πολιτική και τη ζωή, και πως όλες οι οπτικές είναι πλευρές της ίδιας απτής πραγματικότητας.

Όλοι οι δρόμοι θα είναι ανοικτοί προς τη μεταμοντέρνα πλέον βαλβίδα που θα τροφοδοτεί την καρδιά της πόλης. Ό,τι κλείνουμε σήμερα, είναι για να το ανοίξουμε αύριο στο πολλαπλάσιο.

+ Την έκλαμψη για τα πολλαπλά επίπεδα της πλατείας τη χρωστώ σε Τ/Κ φίλο - αγόρασα τα πνευματικά δικαιώματα με λίγο αλκοόλ. Και το αναφέρω για να θυμόμαστε πως η πλατεία Ελευθερίας αφορά και τους "ποτζεί" και λέγεται και Ozgurluk meydani.