Γράφει ο Γιώργος Κακούρης

Τι είναι αυτό που συμβαίνει στην παλιά Λευκωσία; Μπορεί να είναι γρήγορα ακόμα να του δώσουμε όνομα, μπορεί, από την άλλη, να είναι η κατάλληλη στιγμή να προσπαθήσουμε να το κατανοήσουμε.

Δεν υπάρχει ακριβής ελληνική μετάφραση για τη λέξη gentrification, η πλησιέστερη έννοια που μπορεί να περιγράψει την εκστρατεία "καθωσπρεπισμού" της παλιάς πόλης. Τουλάχιστον αυτό κατάλαβα όσες φορές το έψαξα.

Η διαφορά της έννοιας από την ανάλογη και πιο αθώα λέξη "αναβάθμιση" ή "ανάπλαση" είναι πως το gentrification συμπεριλαμβάνει και την "αναβάθμιση" του πληθυσμού με κριτήριο, κυριολεκτικά, τη θέση στην κοινωνική ιεραρχία. Η λέξη gentry βγαίνει απο τα λατινικά και αφορά τον κόσμο "από καλή οικογένεια, καλή πάστα". Στα αγγλικά αναφέρεται στους ευγενείς γαιοκτήμονες περασμένων αιώνων, τον "καλό κόσμο" χωρίς τίτλους ευγενείας.

Αυτό λοιπόν που άρχισε να συμβαίνει σήμερα στην παλιά πόλη, με την επιδημία φαγάδικων στην Ονασαγόρου και την -με συνοπτικές διαδικασίες- επίσπευση της δημιουργίας μπαρ, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί gentrification αλλά όχι ακόμα, όχι απαραίτητα. Άλλωστε όσοι διαμαρτύρονται πιο δυνατά και οργανωμένα για αλλαγή χαρακτήρα της παλιάς πόλης δεν είναι ακριβώς οι φτωχοί στις φαβέλλες που θέλει να διώξει ο δήμος. Είναι σχετικά ευκατάστατοι Ελληνοκύπριοι που αναζωογόνησαν κάποτε τις σήμερα οικιστικές περιοχές της παλιάς πόλης και νεαροί που επέλεξαν την περιοχή ως πακέτο με ένα συγκεκριμένο lifestyle. Όλοι αυτοί δεν έχουν να ανησυχούν για το gentrification αλλά μπορεί και να μετέχουν σε αυτό.

Οι κριτικές που ακούγονται για την "ανάπλαση" λοιπόν αφορούν μόνο όσους διαφωνούν για την οριοθέτησή της. Δεχόμαστε δηλαδή ότι κάποιες ζώνες θα είναι οικιστικές, κάποιες εμπορικοί πεζόδρομοι και κάποιες χώροι εκδηλώσεων.

Δεν ακούγεται όμως η φωνή, ούτε η γνώμη των κατοίκων που στην κυριολεξία τους αφορά το gentrification. Στην πόλη ζούνε είτε προσωρινά είτε εδώ και χρόνια ως μετανάστες. Οι οποίοι είναι και η θεωρούμενη "κατώτερη τάξη" που θα κληθεί να μετακινηθεί χάριν της αναβάθμισης όσο θα ανεβαίνουν τα ενοίκια. Ας μη ξεχνάμε δηλαδή πως για κάποιους, στα συντηρητικά ΜΜΕ, ακόμα ίσως και στον Δήμο, "αναβάθμιση" θα πει "ξεκαθάρισμα".

Ρώτησε κανείς; Ξέρουμε αν πειράζει τον Σύρο που έχει ανοίξει την επιχείρησή του στην Τρικούπη ή τον έφηβο Ρωσσοπόντιο που πάει σχολείο στη Φανερωμένη, να μετακινηθεί; Θα είναι απλά μια μετακόμιση για κάποιους, αλλά ένας χωρισμός από την κοινότητά τους για άλλους. Ξέρουμε αν τους ενοχλεί ο θόρυβος ή αν χαίρονται που η ζωή γίνεται πιο εύκολη [γιατί για κάθε πανάκριβο bistro υπάρχει ακόμα ευτυχώς και ένα φτηνό γυράδικο];
Κι από την άλλη, αντιλαμβανόμαστε ότι ο κάθε ένας από την γενική κατηγορία "μετανάστης" θα έχει άλλα 'θέλω' και άλλες απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά;
Βλέπει κανείς το θέμα συνολικά; Ή προβάλλουμε ο καθένας τις όποιες πεποιθήσεις μας σε αυτό;