valia@inrec.gr

Μπορείς να "κολλήσεις" χαζεύοντας ένα μικρό ντοκιμαντέρ 8 λεπτών για την παραδοσιακή τουρκική τέχνη της μαρμαρογραφίας "εμπρού"; Και μετά άλλη τόση ώρα για να δεις πώς είναι ένας αυθεντικός κύκλος "καποέιρα"; Και να συνεχίσεις με την κατασκευή κιλιμιών Τσιπρόβτσι στη Βουλγαρία; Ναι, αμέ, άνετα.

Όχι, δεν είμαι στο αγαπημένο μου You Tube για μαθήματα τέχνης. Είμαι στη σελίδα της ΟΥΝΕΣΚΟ και χαζεύω τα αρχεία πολυμέσων γιατί είδα τυχαία ότι η 27η Οκτωβρίου ήταν η παγκόσμια ημέρα οπτικοακουστικής κληρονομιάς. Φέτος το θέμα της ημέρας ήταν "Αρχεία σε κίνδυνο: Προστατεύοντας τις ταυτότητες του κόσμου" και πράγματι τα αρχεία ήχου και κινούμενης εικόνα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα και κινδυνεύουν από πάρα πολλούς παράγοντες: από παραμέληση, από την καταστροφή που φέρνει ο χρόνος, από μια τεχνολογία που γίνεται τόσο παρωχημένη που δεν μπορεί πια να "διαβαστεί"... Και να μην μιλήσουμε για τις εμπόλεμες περιοχές του πλανήτη όπου όχι μόνο τα οπτικοακουστικά αρχεία, αλλά και μνημεία της ανθρωπότητας καταστρέφονται χωρίς αιδώ στον βωμό θρησκευτικών και πολιτικών φανατισμών.

Οι παγκόσμιες ημέρες ξέρουμε όλοι τι είναι: μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κοινού, ιδιαίτερα αν κάποια μέσα ενημέρωσης ενδιαφερθούν λίγο για το θέμα, ένα συνέδριο, μια ημερίδα, μια κονκάρδα... Ωστόσο σε αυτήν την περίπτωση μπορούμε να κάνουμε μια βόλτα και από τη σχετική σελίδα της ΟΥΝΕΣΚΟ, στη διεύθυνση http://www.unesco.org/archives/multimedia/index.php. Η ψηφιοποίηση ήχου και εικόνας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα τελευταία δέκα χρόνια, η ΟΥΝΕΣΚΟ συνεργάζεται με το ΙΝΑ, το γαλλικό Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων, έναν οργανισμό με τεράστια εμπειρία, ανθρώπινο δυναμικό και τεχνολογικά μέσα. Κι όμως μέσα στο 2015 μόνο 80 αρχεία θα μπορέσουν να ψηφιοποιηθούν. Εκτός από το αρχείο πολυμέσων, για την Ευρώπη μόνο, υπάρχει και η Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη (http://europeana.eu) η οποία άνοιξε τις πύλες της στο κοινό στις 20 Νοεμβρίου 2008. Η ευρωπαϊκή αυτή ψηφιακή βιβλιοθήκη δίνει πρόσβαση σε δύο εκατομμύρια βιβλία, χάρτες, ηχογραφήσεις, φωτογραφίες, αρχειακά έγγραφα, πίνακες και ταινίες, υλικά προερχόμενα από εθνικές βιβλιοθήκες και πολιτιστικά ιδρύματα των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Europeana είναι διαθέσιμη σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ (και στα ελληνικά) και προσφέρει άμεση και ελεύθερη πρόσβαση στις σημαντικότερες συλλογές και σε αριστουργήματα από όλο το φάσμα των επιστημών και των τεχνών, όπως την αρχιτεκτονική, την πολιτική, την ιστορία, τη μουσική και τον κινηματογράφο, ανοίγοντας, έτσι, νέους δρόμους για την εξερεύνηση του ευρωπαϊκού πολιτιστικού πλούτου. Τον Φεβρουάριο του 2014 ξεκίνησε και το τριετές πρόγραμμα European Sounds, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα δώσει διαδικτυακή πρόσβαση σε έναν σημαντικό αριθμό οπτικοακουστικών ψηφιακών αντικειμένων. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2017, περισσότερες από 540.000 ηχογραφήσεις υψηλής ποιότητας θα είναι διαθέσιμες μέσα από τη Europeana, καλύπτοντας ένα εντυπωσιακό εύρος θεμάτων από την κλασική μέχρι την παραδοσιακή μουσική και από τις προφορικές παραδόσεις μέχρι και τους ήχους της φύσης.

Όταν σκεφτόμαστε πολιτιστική κληρονομιά, το μυαλό μας πηγαίνει σε αρχαία κτίσματα, σε μουσεία, άντε να προχωρήσει και λίγο στη λαογραφία και κάποιες φορές στη φωτογραφία. Όμως ξεχνάμε ότι οι αδελφοί Λουμιέρ εφηύραν την κινούμενη εικόνα το 1895, ακριβώς 120 χρόνια πριν. Από το Grand Cafe στο Παρίσι, όπου έγινε η πρώτη προβολή ταινίας, μέχρι το You Tube σήμερα, εκατομμύρια μέτρα φιλμ και πόσα GB τη σύγχρονη εποχή κατέγραψαν και καταγράφουν την Ιστορία μας! Που δεν είναι μόνο οι μεγάλες μάχες αλλά και η καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων. Όλα αυτά κινδυνεύουν, μας λέει η ΟΥΝΕΣΚΟ. Κι εμείς που τόσο αγαπάμε το You Tube, για το περιεχόμενο και όχι για την πλατφόρμα, δεν μπορούμε να στεκόμαστε αδιάφοροι.