Γράφει η Βάλια Καϊμάκη | valia@inrec.gr

Πριν από έναν χρόνο, τον Φεβρουάριο του 2015, τρεις "μεγάλοι" της τηλεόρασης, ο Τεντ Σαράντος, επικεφαλής του Netflix, ο Στιβ Μόσκο της Sony Pictures Television και ο Εντ Κάρολ της AMC ανέβηκαν στο βήμα μιας εκδήλωσης που διοργάνωσε το Chapman University για να συζητήσουν τη νέα εποχή της τηλεόρασης.

Και οι τρεις συμφώνησαν ότι το binge watching είναι αυτό που πλέον καθορίζει όχι μόνο το τεχνολογικό κομμάτι, αλλά και το περιεχόμενο. Μια μικρή παρένθεση για να διευκρινίσω ότι ψάχνω έναν ωραίο ελληνικό όρο για το binge watching αλλά δεν έχω βρει ακόμα. Ίσως "μαραθώνια θέαση". Το binge watching είναι η πρακτική να συγκεντρώνεις όλα τα επεισόδια μιας σειράς και να τα βλέπεις το ένα μετά το άλλο σαν να έβλεπες μια πολύωρη ταινία.
Και αυτές ακριβώς είναι και οι λέξεις-κλειδιά, "συγκεντρώνω" και "ταινία". Ο χρήστης δεν περιμένει πια κάθε εβδομάδα το καινούργιο επεισόδιο της αγαπημένης του σειράς. Προτιμά να τα βλέπει όλα μαζί, άρα αλλάζει και το τηλεοπτικό μοντέλο. Επίσης, δεν αρκείται σε μια σειρά που κάθε βδομάδα οι ήρωες αντιμετωπίζουν μια κατάσταση, η οποία στο τέλος βρίσκει τη λύση της, όπως γίνεται σε διάσημες σειρές σαν το "Νόμος και Τάξη" ή το CSI. Σε αυτές και να χάσεις ένα επεισόδιο δεν έγινε τίποτα. Ο binge watcher όμως προτιμά μια μακράς διάρκειας ταινία. Το τέλος του ενός επεισοδίου τον κάνει να θέλει να παρακολουθήσει αμέσως το επόμενο για να δει τι γίνεται παρακάτω. Και στο τέλος του κύκλου θέλει όλα να έχουν τελειώσει, πριν αποφασίσει αν θα παρακολουθήσει τον επόμενο ή όχι. Αυτές οι σειρές έχουν και λιγότερα επεισόδια σε κάθε κύκλο, αλλά και η ποιότητά τους είναι σαφώς αναβαθμισμένη από εκείνη των κλασικών τηλεοπτικών σειρών σε όλα τα επίπεδα: σενάριο, σκηνοθεσία, ηθοποιία, κόστος παραγωγής...

Η πρώτη τέτοια σειρά ήταν ο πρώτος κύκλος του διάσημου "24". Τότε το παρακολουθούσαμε σε DVD. Και ήταν ο πρώτος μας μαραθώνιος: 24 επεισόδια, τα οποία άλλοι έβλεπαν σε μία βδομάδα, άλλοι "έλιωναν" μπροστά στην τηλεόραση ένα Σαββατοκύριακο. Από τότε γεμίσαμε ποιοτικές σειρές και τι ωραία! Η τελευταία αγαπημένη μου είναι το Fargo. Και το Netflix -η διαδικτυακή υπηρεσία των 74 εκ. συνδρομητών σε 45 χώρες, που με 10 ευρώ τον μήνα σου επιτρέπει να βλέπεις όσες σειρές θέλεις και από οποιοδήποτε μηχάνημα- ήρθε να κυριαρχήσει στην αγορά. Και να την ανατρέψει.

Και όχι μόνο για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω, αλλά και γιατί εισήγαγε κι ένα νέο σύστημα "βαθμολόγησης" του περιεχομένου (το οποίο εκτός από σειρές περιλαμβάνει και ταινίες, ντοκιμαντέρ κ.λπ.). Η έννοια "μέτρηση τηλεθέασης" δεν υφίσταται πια. Οι χρήστες βαθμολογούν. Και αυτό σημαίνει ότι καταγράφεται όχι πια αυτό που είδαν, αλλά αυτό που τους άρεσε. Και αυτό είναι πραγματικά σημαντικό.

Η Netflix, μια εταιρεία-φάρος στον χώρο, αλλά φυσικά υπάρχουν και άλλες τέτοιες υπηρεσίες, ξεκίνησε ως εταιρεία ενοικίασης βιντεοκασετών μέσω αλληλογραφίας. Πολλοί το χρησιμοποιούν χαριτολογώντας. Η μετάλλαξη, ωστόσο, που υφίσταται ολόκληρη η βιομηχανία μόνο χαριτωμένη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Η Netflix προχωρά πλέον και σε παραγωγές και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Οι ειδικοί προβλέπουν τον θάνατο της καλωδιακής τηλεόρασης στις ΗΠΑ. Και αργότερα της καλωδιακής και της δορυφορικής και στην Ευρώπη. Στη διάρκεια των 20 τελευταίων χρόνων ζήσαμε πολλούς υποτιθέμενους θανάτους και πολλές οιονεί επαναστάσεις. Η ταχύτητα, όμως, με την οποία αλλάζουν οι συνήθειες των καταναλωτών οπτικοακουστικών έργων, πρώτα με το YouTube (που εντάσσεται σε άλλη κατηγορία) και σήμερα με το Netflix, αφήνουν να εννοηθεί ότι αυτήν τη φορά η "γραμμική" τηλεόραση, όπως τη γνωρίσαμε από τη δεκαετία του '50 όντως ψυχορραγεί.