Ταξί στην Τεχεράνη [Taxi Tehran]
Διάρκεια: 82 λεπτά
Είδος ταινίας: Δραματική Κωμωδία
Γλώσσες: Περσικά, με ελληνικούς υποτίτλους
Σκηνοθεσία: Τζαφάρ Παναχί [Jafar Panahi]
Με τους: Τζαφάρ Παναχί, φίλους και συγγενείς του
Προβολή: 24 Αυγούστου στις 21:00, στο πλαίσιο του Μαραθώνιου Θερινών Προβολών 2016 +
Βαθύτατα ανθρωπιστής και ιδεολόγος, υπέρμαχος της δημοκρατίας, οδηγούμενος από ένα ασίγαστο αγωνιστικό πνεύμα, με τον κινηματογραφικό του φακό στραμμένο πάντα στα έντονα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα της χώρας του, ο Τζαφάρ Παναχί είναι ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές του σύγχρονου ιρανικού σινεμά. Η συνολική φιλμογραφία του περιλαμβάνει μια σειρά από βραβευμένα, οξυδερκή ρεαλιστικά δράματα, τα πλείστα παράνομα προς προβολή στο Ιράν, όπως ο «Κύκλος» του 2000, που επικρίνει τη σεξιστική αντιμετώπιση της γυναίκας στο σύγχρονο Ιράν, και το γραμμένο από τον μεγάλο Αμπάς Κιαροστάμι «Κόκκινο Χρυσάφι» τρία χρόνια αργότερα, που καυτηριάζει τη διαφθορά και την κοινωνική ανισότητα. Περιορισμένος σε εσωτερική εξορία, μετά από εικοσαετή απαγόρευση από το ιρανικό κράτος να κινηματογραφεί και να ταξιδεύει, ο αντιφρονών σκηνοθέτης κατέφυγε σε μιας μορφής αντάρτικο κινηματογράφο, αψηφώντας κυβερνητικούς φραγμούς και γεωγραφικούς περιορισμούς. Κατόρθωσε, επί τούτω, να φέρει στις οθόνες μας τρεις ταινίες-κοντραμπάντα, που τις εξήγαγε λαθραία ως ψηφιακά αρχεία και χωρίς να πιστώνεται ο ίδιος τη σκηνοθεσία, όλα πράξεις διαμαρτυρίας, αντίστασης και απαξίωσης προς το συντηρητικό, θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν και τον πνευματικό σκοταδισμό.
Το «Ταξί στην Τεχεράνη» είναι η τρίτη τέτοια πράξη του Παναχί, γυρισμένο αποκλειστικά με κρυφές κάμερες μέσα σ’ ένα αληθινό ταξί που κάνει κανονικές διαδρομές στους δρόμους της Τεχεράνης, οδηγώντας καθημερινούς ανθρώπους, ερασιτέχνες φίλους και συγγενείς του Παναχί στους εκάστοτε προορισμούς τους. Ο σκηνοθέτης σε ρόλο οδηγού ταξί και συμβολικού παρατηρητή διασχίζει την πόλη και καταγράφει τους ρυθμούς της, τους ανθρώπους της και τα προβλήματά τους με τρόπο μετριόφρονα, πνευματώδη και στοχαστικό αλλά και αρκούντως σκωπτικό. Η ταινία, που ξεχώρισε στο 65ο Φεστιβάλ Βερολίνου κερδίζοντας επάξια τη Χρυσή Άρκτο και το Βραβείο Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου, είναι ένα ευφυές κινηματογραφικό ψυχογράφημα μιας πόλης εν κινήσει που μάλλον δεν πάει πολύ μακριά, ή τουλάχιστον όχι όσο γρήγορα θα την ήθελε ο Παναχί.
Ο σπουδαίος κινηματογραφιστής θα πάρει αγώγι λοιπόν μια απίθανη κι αλλόκοτη αλυσίδα πελατών, όλων των ηλικιών κι από όλα τα κοινωνικά στρώματα, που αφηγούνται και μοιράζονται, συζητούν κι αντιπαρατίθενται για τις έννοιες του παράνομου και του έννομου, για το έγκλημα και την τιμωρία του, σ’ ένα επαναλαμβανόμενο θεματικό μοτίβο σ’ ολόκληρη την ταινία, που έξυπνα καθρεφτίζει τα σύγχρονα προβλήματα της ιρανικής κοινωνίας. Με ξεκάθαρο νεύμα προς τον Κιαροστάμι και το πρωτοποριακό του δράμα «Δέκα», που χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο ως μεταφορά για τις θεματικές του περιορισμού και της απομόνωσης, ο Παναχί επιστρατεύει το ταξί ως δραματικό μέσο για να αποτυπώσει ακριβώς τη δική του δυσμένεια για το καλλιτεχνικό εμπάργκο που του επιβλήθηκε. Και κατ’ επέκταση, για να κατακρίνει την κρατούσα κατάσταση καταπίεσης, που στοχοποιεί τους διανοούμενους της χώρας, εμποδίζοντας την ελεύθερη έκφραση και σκέψη. Παράλληλα κι ελπιδοφόρα ακόμη, ο σκηνοθέτης φωτογραφίζει το ταξί κι ως όχημα ελευθερίας και συνεχούς κίνησης, μέσω του οποίου δύνανται να συλληφθούν απλές ιδέες και πράξεις αμφισβήτησης και εναντίωσης στο κατεστημένο – από τις ιστορίες των πελατών του μέχρι αυτήν την ίδια την ταινία που γυρίζει παράνομα ο ίδιος. Και είναι αυτές, οι μικρές φλόγες δημιουργικής αντίδρασης προς τα παράλογα και τα, συχνά, καταγέλαστα που δίνουν στην ταινία το δραματικό της στίγμα, αλλά και την αυτοβιογραφική χροιά για τον σκηνοθέτη.
Πρώτα, με τον συμπαθητικό εμποράκο παράνομων ταινιών αρτ κι αμερικάνικων σειρών, τον Ομίτ, που βρίσκεται να κάνει λαθρεμπόριο DVD για τους σινεφίλ της Τεχεράνης μέσα από το ταξί του έγκριτου καλλιτέχνη – τα έργα του οποίου ωστόσο ίσως να μην έβρισκαν ποτέ εγχώριο κοινό χωρίς τις έκνομες μπίζνες του Ομίτ. Έπειτα, με τη γεμάτη ζωντάνια, σκέρτσο κι αυτοπεποίθηση, επίδοξη κινηματογραφίστρια ανιψιά του Παναχί, τη Χάνα, που πασχίζει να γυρίσει μια ταινία μικρού μήκους «χωρίς πρόστυχο ρεαλισμό… που να μπορεί να αναμεταδοθεί…», όπως της επιβάλλεται από το σχολείο, το υπουργείο Πολιτισμού και τον ισλαμικό κώδικα. Η Χάνα βιώνει η ίδια την εκφραστική δυσχέρεια που για χρόνια αντιμετωπίζει ο θείος της, αλλά αισιόδοξα διατηρεί τη διάθεση για δημιουργία. Και μετά, με την ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παραγραμμένη από το κράτος δικηγόρο Νασρίν Σοτουντέ, που επισκέπτεται με μια αγκαλιά κόκκινα τριαντάφυλλα στις φυλακές μια γυναίκα απεργό πείνας, και συνεχίζει τον αγώνα, προβάλλοντας ένα τριαντάφυλλο στην κάμερα στο παρμπρίζ και λέγοντας με χαμόγελο πως «μπορούμε να βασιστούμε στους ανθρώπους του σινεμά». Που στην τελική είναι και το κεντρικό μήνυμα της ταινίας, αυτή η δύναμη του φιλμ να ξεπερνά τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις και να γίνεται πρωταρχικός φορέας αλλαγής και δύναμη του καλού.
Η πλοκή είναι συναρπαστική και διόλου τυχαία, η ατμόσφαιρα συγκινητική αλλά κι αστεία, η σκηνοθετική ματιά του Παναχί γεμάτη ευγένεια, μέτρο και πραότητα, χωρίς εξάρσεις ή υπερβολές, αλλά με λεπτούς υπαινιγμούς για την καταπιεστική κατάσταση στο Ιράν, που υπογραμμίζονται θαυμάσια με τη λεζάντα – αντί τίτλων τέλους, στο φινάλε: «Το Ιρανικό Υπουργείο Πολιτισμού κρίνει την καταλληλότητα προβολής της κάθε ταινίας. Η δική μου ταινία, δυστυχώς, δεν πληροί αυτά τα κριτήρια.» Βρίσκει, ωστόσο, φόρουμ και αποδοχή διεθνώς, κι ευτυχώς γι’ αυτό. Μια ταινία-πράξη επιβίωσης κι αισιοδοξίας, από ένα ασίγαστο, ελεύθερο πνεύμα, που ξέρει να αφυπνίζει και να εμπνέει κινηματογραφικά, ακόμη και όταν αυτό του απαγορεύεται.
+ Θερινός Κινηματογράφος Κωνστάντια [Σόλωνος Μιχαηλίδη 15, Παλλουριώτισσα]. Τιμή εισόδου 5 ευρώ [δωρεάν για παιδιά κάτω των 10 ετών και για ΑμεΑ]. Πληροφορίες τηλ. 22349085
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων
Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας parathyro.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.