Γράφει η Χριστίνα Λάμπρου

O Παρθενώνας συγκρούεται με το Άγαλμα της Ελευθερίας, ενώ ο μαρμάρινος Μακάριος στον περίβολο της Αρχιεπισκοπής μετατρέπεται σε πίδακα που σιγά-σιγά πνίγει τα πάντα στο νερό.

Μνημεία και σύμβολα της πολιτιστικής κληρονομιάς λειτουργούν ως συνδετικοί κρίκοι ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν και ως εμβλήματα της δικής μας διαπραγμάτευσης του παρελθόντος και της επικαιρότητας στα έργα που παρουσιάζει η Κυριακή Κώστα στο πλαίσιο της έκθεσης United States of Europe.

Η Κ. Κώστα, η οποία συμμετέχει στην έκθεση με άλλους δώδεκα εικαστικούς από χώρες της Ευρώπης, παρουσιάζει έργα τα οποία -με χιούμορ και ειρωνεία- ανακρίνουν τη χειραγώγηση δεδομένων από την πολιτική και τα ΜΜΕ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σκηνή στο βίντεο με τίτλο «21^st Century Iconoclasm» [«Εικονομαχία 21ου αιώνα»]: Ένα ελικόπτερο εμφανίζεται στον βράχο της Ακρόπολης (όπου βλέπουμε έκτος από τον Παρθενώνα, τον Χίτλερ, το Μπιγκ Μπεν, το άγαλμα της Ελευθερίας και τον Τζούλιαν Ασάνζ, μεταξύ άλλων). Το ελικόπτερο αρχίζει να μετακινεί και να μεταφέρει τα μνημεία, ενώ σηκώνει τον Παρθενώνα και τον φέρνει να συγκρούεται με το άγαλμα της Ελευθερίας.

«Είναι ένας σχολιασμός στην επικαιρότητα, τα παγκόσμια παιχνίδια και τον τρόπο που μας παρουσιάζονται», εξηγεί η Κ. Κωστα. «Όπως οι πολιτικοί χειραγωγούν την πραγματικότητα και την αλήθεια, έτσι κι εγώ με τις εικόνες μου θέλω να παρουσιάσω το ψέμα και τον σουρεαλισμό της επικαιρότητας.»  

Σε τέτοιο σουρεαλιστικό τόνο παρουσιάζεται το βίντεο όπου σε ένα στατικό πλάνο που παρουσιάζει τον περίβολο της Αρχιεπισκοπής βλέπουμε το (νέο) άγαλμα του Αρχιεπισκόπου Μακάριου να βγάζει νερό από το στόμα (μια ειρωνική αναφορά στη θρησκευτική μυθολογία με τις κλαίουσες Παναγίες αλλά και στη μυθολογία της σύγχρονης τέχνης). Το νερό γεμίζει την οθόνη, μέχρι που πνίγει όλο τον περίβολο, το κτήριο και το ίδιο το άγαλμα.

Στη σφραγίδα όπου αναγράφεται με αναγραμματισμό η φράση “Republic of Cyprus Quality Products” η Κ. Κώστα μάς προσκαλεί ως θεατές να γίνουμε συμμέτοχοι και συνεργοί σε ένα παιχνίδι επαναλαμβανόμενο: «Έχει να κάνει με το παραμύθι της παγκοσμιοποίησης, ότι είμαστε όλοι ίσοι και όλοι ίδιοι. Με την επανάληψη της κίνησης, την πολλαπλότητα και την ευκολία με την οποία σφραγίζεται το χαρτί, την επανάληψη του παιχνιδιού που γίνεται συνέχεια. Το επαναλαμβανόμενο τίποτα.»

Και στο μέσο της σφραγίδας τα δύο κλαδιά ελιάς χωρίς το περιστέρι της ειρήνης, Μια -έμμεση;- αναφορά στο διάσημο πια γκραφίτι που εμφανίστηκε πέρσι στους τοίχους της Λευκωσίας, με το περιστέρι της Κυπριακής Δημοκρατίας να ξεφεύγει από το λογότυπο πάνω από τη φράση «το πουλλίν επέτασεν».

«Το μάτι του θεατή προβληματίζεται ως προς το αν οι εικόνες μιλούν για συμβίωση ή για αναταραχή. Σε αυτή τη σειρά βίντεο και φωτογραφιών έχω αναμείξει μνημεία σε έναν ‘εικονικό χώρο’ όπου όλα χωράνε. Ένα όνειρο γεννήθηκε. Τι όμως αντιλαμβανόμαστε ως πραγματικότητα και τι ως όνειρο; Πού σταματά το λογικό και πού ξεκινά το παράλογο; Και, τέλος, ποια είναι η θέση της Ευρώπης μέσα σε όλα αυτά; Είμαστε ή δεν είμαστε Ευρωπαίοι; Πρέπει να μιλάμε για ενότητα ή για κατακερματισμό; Είμαστε ‘άστεγοι’ ή είμαστε ‘σπίτι μας’; Τα παραπάνω είναι απολύτως κρίσιμα ερωτήματα που προβληματίζουν την καλλιτεχνική δημιουργία, ιδιαίτερα σε χώρες που βρίσκονται στις παρυφές της Ευρώπης όπως η Κύπρος.»

U.S.E.

Η έκθεση παρουσιάζεται στο πλαίσιο του ευρύτερου εγχειρήματος με τίτλο United States of Europe. Μια σειρά από εικαστικές προτάσεις και δράσεις που εξετάζουν τον τρόπο αντίληψης μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας αποτελούν τον πυρήνα του εγχειρήματος και φέρνουν μαζί προτάσεις από δεκατρείς ευρωπαϊκές χώρες. Η περιοδεύουσα έκθεση, η οποία ξεκίνησε το 2011 από την Πολωνία και θα κλείσει τον κύκλο της το 2013 στο Βέλγιο, κάνει σταθμό στη Λευκωσία αρχίζοντας από αύριο με εκδηλώσεις σε διάφορους χώρους.

Η έκθεση, την οποία επιμελούνται οι Ryszard W. Kluszczyński από την Πολωνία, Anna Bitkina από τη Ρωσία και Sinziana Ravini από τη Σουηδία και τη Γαλλία, ανιχνεύει τις πολλές ερμηνείες της έννοιας «ευρωπαϊκή ταυτότητα», ενώ τα έργα τέχνης τα συνοδεύουν συνεντεύξεις κοινωνιολογικού χαρακτήρα. Στη Λευκωσία θα δούμε ανάμεσα σε άλλα μια συνέντευξη της Ελένης Μαύρου, τέως δημάρχου της πρωτεύουσας και νυν υπουργού εσωτερικών.

Το U.S.E. παρουσιάζει έργα των Luchezar Boyadjiev (Βουλγαρία), Anna Konik (Πολωνία), Gerda Lampalzer (Αυστρία), Maria Lusitano Santos (Πορτογαλία), Deimantas Narkevicius (Λιθουανία), Artur Zmijewski (Πολωνία), Jean-Charles Hue (Γαλλία), Kaarina Kaikkonen (Φινλανδία), το ντουέτο καλλιτεχνών REINIGUNGSGESELLSCHAFT (Γερμανία), Tanja Muravskaja (Εσθονία), Kennedy Browne (ντουέτο καλλιτεχνών από την Ιρλανδία), Αποστόλη Πολυμέρη (Βέλγιο), Κυριακής Κώστα (Κύπρος) και Anu Pennanen (Φινλανδία).

+ Η έκθεση στη Λευκωσία ξενικά αύριο και παρουσιάζεται σε έξι διαφορετικούς χώρους, προσκαλώντας το κοινό σε περιπάτους: Από το Μουσείο Τεχνών Λουκίας και Μιχαλάκη Ζαμπέλα στο Καϊμακλί -όπου παρουσιάζονται τα έργα της Κυριακής Κώστα- θα κάνει σταθμούς στο Πολυδύναμο Δημοτικό Κέντρο «Παλιά Αγορά» Παλλουριώτισσας, στο The Shoe Factory του Ιδρύματος Τεχνών Φάρος, στο The Temporary Space στην παλιά Λευκωσία και στην γκαλερί του The Classic Hotel. Ο περίπατος θα ολοκληρωθεί με δεξίωση στο Ινστιτούτο Γκαίτε Κύπρου, στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας. Πληροφορίες: 22553771.

Εικαστική Ατζέντα

• 
  

  Χωρίς / Without στην Πάφο

  
  

Με τίτλο «Χωρίς» η έκθεση την οποία επιμελείται η Γιούλα Χατζηγεωργίου και η οποία παρουσιάζεται στην Παλιά Ηλεκτρική στην Πάφο εστιάζει στο θέμα της μετανάστευσης εξετάζοντας τις διάφορες προεκτάσεις: «Καταθέτουμε την αδιαφορία μας για το χρώμα, την εθνικότητα, την ταυτότητα, βλέποντας μόνο ταλέντα, κύρια ονόματα, ατομικές δυνάμεις, πλάσματα εξαιρετικά και όχι άτομα εγκλωβισμένα σε παγιωμένες κατηγορίες», σημειώνει η Χατζηγεωργίου. «Οι καλλιτέχνες της έκθεσης καταθέτουν όλοι μαζί ως έργο, πριν από το έργο τους, μια πολιτική φιλίας και συμπάθειας. Ποιος είμαι; Ποιοι είναι; Ποια είναι η σχέση μας;».

Στην έκθεση συμμετέχουν οι: Suzan Vargas, Mariam Suhanova, Miriam McConnan, Ρήνος Στεφανή, Γιάννος Οικονόμου, Chiaki Kamikawa, Γιούλα Χατζηγεωργίου, Ανδρέας Σάββα [φωτογραφία πάνω], Νίκος Χαραλαμπίδης, Asli Bolayir, Μάκης Φάρος.

+ Η έκθεση Χωρίς / Without παρουσιάζεται μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου στην Παλιά Ηλεκτρική στην Πάφο. Ώρες λειτουργίας: καθημερινώς 09:00-13:00 και 18:30-21:00, Κυριακή 18:30 – 21:00. Πληροφορίες: 26932017.

• 
  

  Νέα δουλειά του Γκλυν Χιουζ

  
  

Δεν χρειάζονται πολλά λόγια για τον Γκλυν Χιουζ, ο οποίος κατέχει τον δικό του ιδιαίτερο χώρο στην κυπριακή τέχνη. Από τους πρωτοπόρους στη διατύπωση και διαπραγμάτευση του λεξιλογίου, του ύφους και του περιεχομένου της σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας στην Κύπρο, ο Χιουζ διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του εδώ εικαστικού τοπίου. Ως ζωγράφος, καθηγητής τέχνης, σκηνογράφος, κριτικός και συνιδρυτής (μαζί με τον Χριστόφορο Σάββα) της θρυλικής γκαλερί «Απόφαση», η παρουσία του είναι καθοριστική εδώ και δεκαετίες.

Διανύοντας την όγδοη δεκαετία της ζωής του, ο γεννημένος στην Ουαλία Κύπριος ζωγράφος (ζει στην Κύπρο από το 1956) παρουσιάζει νέα έργα του στον Πολυχώρο τεχνών Κατ’ Οίκον, στην παλιά Λευκωσία.

+ Η έκθεση στον πολυχώρο Κατ’ Οίκον [στην οδό Περικλέους και Αρσινόης γωνία] στην παλιά Λευκωσία εγκαινιάζεται την Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου στις 19:30 και θα διαρκέσει μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου. Ώρες λειτουργίας καθημερινά 17:00-20:00 εκτός Κυριακής. Πληροφορίες τηλ. 96510261.

• 
  

  Common Reflections - Δια-γενεο-λογισμοί, Έκθεση και διαδραστικά εργαστήρια

  
  

Εστιάζοντας το ενδιαφέρον στο πέρασμα του χρόνου και «επαναξιολογώντας τις δια-ηλικιακές σχέσεις, το δεύτερο μέρος του προτζεκτ με γενικό Common Reflections παρουσιάζει αυτήν την εβδομάδα τα αποτελέσματα των εργασιών του. Το πρότζεκτ, πρωτοβουλία της Μαρίας Παπαχαραλάμπους και της Εύης Τσέλικα, το γνωρίσαμε πέρσι μέσα από την πρώτη δράση του με τίτλο «Παρρησία» που ερευνούσε την επίδραση της τέχνης στην κοινωνική συμπεριφορά. Το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται τώρα με τίτλο «Δια-γενεο-λογισμοί» και εξετάζει το θέμα της ηλικίας διατηρώντας το ίδιο δια-τμηματικό ύφος και παρουσιάζοντας προτάσεις πολιτιστικών παραγωγών από διάφορους χώρους. Σημειώνουν οι διοργανωτές: «Τα έργα καταπιάνονται με τις κοινωνικές δομές που διαμορφώνουν το πώς αντιλαμβανόμαστε το πέρασμα του χρόνου σε ανθρωποκεντρικό επίπεδο. Διαλογικές ιστορίες που παραβλέπουμε, αντίσταση στο πέρασμα του χρόνου, ερωτικές σκέψεις, προκαταλήψεις και μια συνειδητοποίηση ότι ζούμε σε μια κοινωνία που όλο και γερνάει».

Συμμετέχουν: Μάγια Χατζηγεωργίου, Σταύρος Λαμπράκης και Κλειώ Άλφα, Μιχάλης Θεοδώρου και Νικολέτα Βερύκιου, Carlos Rodriguez-Méndez (Ισπανία), Αχιλλέας Κεντώνης και Μαρία Παπαχαραλάμπους, Εύη Τσέλικα και Γιάννης «Πίκπας» Ιωάννου, Χαρά Καμιναρά (Ελλάδα), Νεφέλη Κεντώνη και Ricardo Echevarria (Ισπανία). Θα εμπλακούν επίσης ο δρ Κωνσταντίνος Φελλάς αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και οι φοιτητές Καλών Τεχνών του ίδιου πανεπιστημίου.

+ Η έκθεση εγκαινιάζεται την Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου στις 20:30 στο Ίδρυμα ARTos όπου θα παρουσιάζεται μέχρι τις 4 Οκτωβρίου. Πληροφορίες: 22445455.