Συστάσεις για έναν από τους πρώτους άντρες καλλιτέχνες του σύγχρονου χορού στην Κύπρο, τον Κυριάκο Σταυρινό, με αφορμή το έργο "Αναπαράσταση ενός εγκλήματος", της Ρούλας Κλεοβούλου, που ζωντανεύει τη μεταξύ τους συνεργασία από το 1994 

Είκοσι πέντε χρόνια μετά τη συνεργασία της με τον Κυριάκο Σταυρινό, η Ρούλα Κλεοβούλου επιστρέφει στην κοινή τους δουλειά, με την περφόρμανς "Αναπαράσταση ενός εγκλήματος". Θα δούμε το έργο σε μία μόνο παράσταση τον ερχόμενο Οκτώβρη στο Δημοτικό Μέγαρο Λεμεσού, στο πλαίσιο του φετινού Open House Festival. Πρόκειται για έργο-ανάθεση του Αλέξη Βασιλείου, καλλιτεχνικού διευθυντή του φεστιβάλ που διοργανώνει εδώ και δέκα χρόνια η Στέγη Χορού Λεμεσού. Με την ανάθεση, ο Βασιλείου μνημονεύει τον Κυριάκο Σταυρινό, έναν από τους πρώτους ανθρώπους που ασχολήθηκαν με το χοροθέατρο στην Κύπρο και ο οποίος έφυγε νωρίς, το 1996, νικημένος από τον ιό του AIDS. "Ήμουν ακόμη στο λύκειο όταν είδα τη δουλειά του Κυριάκου Σταυρινού. Ήταν τόσο καινούργιο το θέαμα, που δεν μπορούσα να αναγνωρίσω αν ήταν χορός ή θέατρο αυτό που έβλεπα. Είδα μια φόρμα τέχνης πολύ καινούργια για μένα, που μου κίνησε την περιέργεια να την ανακαλύψω. Ήταν πραγματικά πρωτοποριακή η δουλειά: η χρήση άλλων χώρων, του σώματος... Νομίζω πως έτσι μπήκε ο σπόρος της περφόρμανς σε μένα".

Απόφοιτος της επαγγελματικής σχολής χορού της Ραλλούς Μάνου στην Αθήνα, ο Κυριάκος Σταυρινός έζησε στην Ελλάδα κυρίως και επέστρεψε στην Κύπρο το 1994 για να παρουσιάσει τρία χορογραφικά έργα: "Στο Δωμάτιο 2 και 3" σε συνεργασία με τη συμφοιτήτριά του, τότε, Έλενα Χριστοδουλίδου, "Μη Δει" σε συνεργασία με τη Ρούλα Κλεοβούλου και τη συμμετοχή της Δομνίκης Αγαθοκλέους και το σόλο έργο "Σας αρέσει το μακιγιάζ μου απόψε;". Με αφορμή την περφόρμανς της Ρούλας Κλεοβούλου, μιλήσαμε με την ίδια αλλά και με τις Δομνίκη Αγαθοκλέους και Έλενα Χριστοδουλίδου, για να γνωρίσουμε τον χορογράφο Κυριάκο Σταυρινό.

Έλενα Χριστοδουλίδου 

"Γνωριστήκαμε με τον Κυριάκο στις σπουδές μας, στην επαγγελματική Σχολή Χορού Ραλλούς Μάνου στην Αθήνα, και χορεύαμε στο Ελληνικό Χορόδραμα. Ταξιδέψαμε μαζί τα καλοκαίρια για παραστάσεις με την ομάδα, ψάχναμε σεμινάριο που τότε ήταν μια δύσκολη υπόθεση και μια τρελή εμπειρία ήταν όταν ταξιδέψαμε με τρένο για σεμινάρια στη Σχολή του Μωρίς Μπεζάρ. Η επιστροφή στην Κύπρο έγινε σε μια εποχή που η διαφορετικότητα δεν ήταν αποδεκτή, αλλά η δύναμη για έκφραση και δημιουργία ήταν τόσο έντονη που στο πρώτο μας έργο, "Στο Δωμάτιο 2 και 3" στην Γκαλερί Οδός Αθηνών στη Λεμεσό, το κοινό αγκάλιασε τις παραστάσεις και ο αγαπητός Γκλυν Χιουζ έγραψε ένα μεγάλο άρθρο για τον σύγχρονο χορό και το έργο αυτό. Το έργο "Στο Δωμάτιο 2 και 3" ήταν μια πρόκληση για τη δημιουργία νέας συνθήκης για τον σύγχρονο χορό. Η θεματική του ήταν βγαλμένη από την ίδια του τη ζωή, την εποχή που το AIDS θέριζε, ο φόβος του έρωτα εγκλώβισε τους ανθρώπους στα ίδια τους τα σώματα και η απελευθέρωση του έρωτα έσπερνε θάνατο. Αυτά ήταν τα λόγια και η συνθήκη του έργου πάνω στην οποία περάσαμε όλη τη δημιουργική διαδικασία. Ένα γυμνό κρεβάτι με ελατήρια και μια καρέκλα. Ένας άντρας και μια γυναίκα. Ο έρωτας και ο θάνατος, ο λυρισμός και η δραματική απλότητα. Ήταν τολμηρός και εξάλλου αυτό το απέδειξε η ίδια του η σύντομη ζωή. Με τον θάνατο του Κυριάκου είχα την πρώτη δυνατή εμπειρία της απώλειας ενός στενού φίλου, ενός συνεργάτη.

Ρούλα Κλεοβούλου 

"Είχα μόλις επιστρέψει από τις σπουδές μου στον σύγχρονο χορό στο Τορόντο. Είδα αρκετές παραστάσεις στον Καναδά και η παράσταση του Κυριάκου στην Κύπρο ήταν αρκετά κοντά σε εκείνο που ήθελα να κάνω εγώ. Καθόμουν σε ένα μπαράκι μια νύχτα και με προσέγγισε. Θυμάμαι ένα ψηλό, ωραίο παιδί, καλομίλητο, ευγενικό. - Γεια σου, είμαι ο Κυριάκος Σταυρινός. Μου είπε ότι θα ετοιμάσει ένα δρώμενο για τη Μήδεια "και θα ήθελα πάρα πολύ να συνεργαστούμε". Του είπα "Ουάο! Με ενδιαφέρει πολύ το θέμα σου". Είπα αμέσως ναι, δεν ξέρω γιατί, ίσως επειδή είδα τη δουλειά του και μου προκάλεσε ένα ενδιαφέρον, οπότε ήθελα να δουλέψω με αυτόν τον άνθρωπο. Έτσι ξεκίνησε η συνεργασία μας. Έβλεπα ένα ενδιαφέρον στη δουλειά του, μιαν αλήθεια σε εκείνο που έκανε, και φαινόταν ότι είχε πολλά να μοιραστεί. Κάτι βαθύ και σκοτεινό. Έτσι μου προκάλεσε το ενδιαφέρον. Ξεκίνησε η συνεργασία μας και δουλέψαμε πολύ καλά μαζί, γίναμε στενοί φίλοι και αναλογιζόμενη, σήμερα, το τότε, ήταν ένα σκληρό έργο: είχε να κάνει με τις σχέσεις, τις ενοχές, αυτό που ζητάς και δεν το παίρνεις. Κοιτάζοντας πίσω, από αυτό το έργο καταλαβαίνω πιο καλά τον Κυριάκο. Όταν τον γνώρισα καλύτερα, κατάλαβα ότι ο Κυριάκος ήταν ένας άνθρωπος ενθουσιώδης. Κάποτε μου θύμιζε ένα παιδί που ενθουσιάζεται με τα πάντα. Από την άλλη, όταν συζητούσες μαζί του είχε τεράστιο βάθος. Κι όταν δεις και τη δουλειά του σκέφτεσαι ότι αυτός ο άνθρωπος κουβαλά πολλά πράγματα, όπως και όλοι μας βέβαια, αλλά εμείς που κάνουμε τέχνη είμαστε τυχεροί γιατί μπορούμε να τα βγάζουμε μέσα από την τέχνη μας. Σε μια συνέντευξή του, σε ένα σημείο που εξηγούσε τι κάνει και έλεγε ότι ένας καλλιτέχνης πρέπει να τα δίνει όλα, σχολίασε ο Μάριος Αγαθοκλέους, που του πήρε τη συνέντευξη: 'Δηλαδή, κάνεις δημόσια ψυχανάλυση;". Και ο Κυριάκος απάντησε: "Όχι, κάνω αναπαράσταση ενός εγκλήματος'. Έτσι προέκυψε ο τίτλος για το έργο μου στο Open House Festival".

Δομνίκη Αγαθοκλέους

"Ο Κυριάκος ήταν από τους πρώτους χορευτές του σύγχρονου χορού στην Κύπρο. Το αξιοσημείωτο ήταν κυρίως ότι ο Κυριάκος προερχόταν από μια πολύ φτωχή οικογένεια. Μπορεί να υπήρχε κάποιος χορευτής από οικογένεια πλουσίων που το έκανε σαν χόμπι. Ο Κυριάκος ήταν δοσμένος σ' αυτό. Ήταν η ζωή του ολόκληρη, ήταν αυτό που ήθελε πραγματικά να κάνει και πάλεψε γι' αυτό. Ήταν από μια οικογένεια φτωχή και πάλεψε για να κάνει πραγματικότητα αυτό που ήθελε. Ήταν η περίπτωση ενός πολύ παθιασμένου ανθρώπου για την τέχνη. Από τη στιγμή που έφυγε από την Κύπρο και ζούσε στην Ελλάδα, έκανε αυτό που ήθελε. 'Μπορεί να καθάριζα σκάλες σε πολυκατοικίες αλλά έζησα αυτό που ήθελα', μου έλεγε. Ήταν προσπάθεια ζωής για τον ίδιο. Τον γνώρισα το 1994, όταν ήρθε στην Κύπρο, στο βιβλιοπωλείο "Αμοργός" του Ηλία. Ήταν ένα στέκι από ανθρώπους της τέχνης και εκεί γνωρίσαμε τον Κυριάκο με τον σύζυγό μου, τον Μάριο Αγαθοκλέους. Όταν προσπαθούσε να κάνει παραστάσεις και ήθελε τεχνική βοήθεια, πάντα τον βοηθούσαμε. Έτσι έγινε η γνωριμία μας. Η πρώτη του παράσταση ήταν το 'Δωμάτιο 2 & 3'. Ακολούθησε το 'Μη Δει' και, τέλος, το 'Σας αρέσει το μακιγιάζ μου απόψε;'. Ήθελε πολύ να κάνει το 'Μη Δει' και έψαχνε να βρει μια χορεύτρια. Δεν είχα ακόμη γνωρίσει τη Ρούλα, αλλά είχα δει κάτι στην τηλεόραση. Ο ίδιος δεν ήθελε να συνεργαστεί με μια χορεύτρια μπαλέτου. Μιλήσαμε για τη Ρούλα και έγινε η συνεργασία, εγώ είχα κάποιο πέρασμα στην όλη διαδικασία. Τα πράγματα που έκανε ο Κυριάκος ήταν πρωτοποριακά. Δεν είχε ξαναγίνει τέτοιου είδους παρουσίαση / περφόρμανς στην Κύπρο, τέτοιου επιπέδου. Πρόσεχε τα πάντα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Από τον φωτισμό, τις μουσικές -λάτρευε τις άριες-, ήταν παθιασμένος, ένας παθιασμένος άνθρωπος. Θυμάμαι στο 'Μη Δει', χρησιμοποιήσαμε υφάσματα από γάζα, βαμμένα με τσάι και κανέλα, κι όταν χόρευε ο Κυριάκος τα ρούχα διαλύονταν πάνω του. Λάτρευε αυτό το πράγμα. Το ότι το ρούχο διαλυόταν πάνω του, το θεωρούσε κάτι πολύ σημαντικό στην όλη παρουσίαση. Ψαχνόταν και πιανόταν από τις λεπτομέρειες. Το επόμενο έργο του, που αποδείχθηκε το τελευταίο, έγινε στην αίθουσα του Δημαρχείου της Λεμεσού [σ.σ. 'Σας αρέσει το μακιγιάζ μου απόψε;']. Είχαμε μαζέψει φύλλα από το δάσος και γεμίσαμε μ' αυτά τις σκάλες που οδηγούσαν στο δωμάτιο όπου έγινε η παράσταση. Θυμάμαι ότι είχε χρησιμοποιήσει μια μπανιέρα με νερό, μια κόκκινη καρέκλα, κεριά αναμμένα μέσα σε άμμο. Ήθελε να αφιερώσει αυτό το έργο στα άτομα που πέθαναν από AIDS, γιατί είχαμε χάσει κάποιους φίλους εκείνη την εποχή που είχαν περάσει από τούτη την αρρώστια. Ήθελε να το κάνει σαν μνημόσυνο για τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους, σαν αναφορά γι' αυτούς. Νιώθω ότι το πέρασμά του ήταν... σαν ένας αέρας που τάραξε κάποια πράγματα. Αν σκεφτώ ότι ο Αλέξης (Βασιλείου) ήταν πολύ νεαρός και επηρέασε τη ζωή του όταν είδε την παράστασή του, τον έσπρωξε στην τέχνη, αν το ήξερε ο Κυριάκος θα ήταν πολύ συγκινημένος και πολύ χαρούμενος. Να ξέρει ότι αυτό το πέρασμα δεν ήταν τυχαίο, ούτε χαμένο. Αυτό θα του χάριζε μεγάλη ικανοποίηση".

Ο Κυριάκος Σταυρινός παρουσίασε το τελευταίο του έργο "Σας αρέσει το μακιγιάζ μου απόψε;" στο Δημοτικό Μέγαρο Λεμεσού το 1995. Λίγο αργότερα έφυγε από την Κύπρο για το Λονδίνο, όπου νοσηλεύτηκε σε ένα εξειδικευμένο νοσοκομείο. Επέστρεψε στην Κύπρο τα Χριστούγεννα του '95 και έφυγε ξανά για την Αθήνα στις αρχές Ιανουαρίου. Λίγες μέρες μετά, στις 10 Ιανουαρίου 1996, έφυγε από τη ζωή.

+ "Αναπαράσταση ενός εγκλήματος" στο Δημοτικό Μέγαρο Λεμεσού στις 19:00 στο πλαίσιο του Open House Festival. Το έργο επισκέπτεται εκ νέου τις περφόρμανς "Σας αρέσει το μακιγιάζ μου απόψε;" (1995) και "Μη Δει" (1994), του Κυριάκου Σταυρινού.