Mια εικονογραφία της μνήμης παραδίδει μέσα από την αποτύπωση της Πράσινης Γραμμής ο Ιταλός φωτογράφος Κάρλο Μπεβιλάκουα, που βρίσκεται στην Κύπρο αυτές τις μέρες για την παρουσιάση της φωτογραφικής του έκθεσης The Last Wall, στη νεοσύστατη γκαλερί Όλγα, στη Λευκωσία.
Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευκαιρία της 30ης επετείου της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου (στις 9 Νοεμβρίου 1989) και αποτελεί μια σειρά από φωτογραφίες που ο Μπεβιλάκουα τράβηξε σε δύο ξεχωριστές χρονικές περιόδους: πριν από 10 χρόνια, το 2009, και σήμερα, το 2019.
«Είναι μια δουλειά για την εικονογραφία της μνήμης», αναφέρει ο Κάρλο Μπεβιλάκουα, που ταξίδεψε κατά μήκος της γραμμής διαίρεσης της Κύπρου και φωτογράφισε τις δύο της πλευρές, ως μάρτυρας αυτής της διαίρεσης που, όπως ο ίδιος σημειώνει, αποτελεί μια ντε φάκτο κατάσταση.
Η πρώτη εντύπωση
«Οι Ελληνοκύπριοι μοιάζουν να θέλουν να διατηρήσουν τη μνήμη και βάφουν τους τοίχους με τα χρώματα της ελληνικής σημαίας. Στην άλλη πλευρά δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Είναι απλά ένας τοίχος και μια ταμπέλα που λέει 'μην πλησιάζετε / νεκρή ζώνη'. Ωστόσο η γενική εικόνα και στις δύο πλευρές είναι ίδια. Και οι άνθρωποι, είναι ίδιοι.» Αυτή ήταν η εντύπωση του Μπεβιλάκουα όταν περπατούσε στη μια και στην άλλη πλευρά της διαχωριστικής γραμμής πριν από δέκα χρόνια.
Πλησίασε όσο λίγοι τα συρματοπλέγματα, ανέβηκε στον λόφο με το τεράστιο άγαλμα Τούρκου στρατιώτη, ανάμεσα στις σημαίες της Τουρκίας και του ψευδοκράτους, κατέγραψε τις εκλογές στα κατεχόμενα, βρέθηκε στο τελευταίο σπίτι πριν την Πράσινη Γραμμή, ανέβηκε στο Παρατηρητήριο του Πύργου Σιακόλα και φωτογράφησε την «τελευταία διαιρεμένη πρωτεύουσα» από ψηλά. Από ψηλά, όμως, η Λευκωσία δεν φαίνεται διαιρεμένη.
Ο Κάρλο Μπεβιλάκουα βρέθηκε για πρώτη φορά στην Κύπρο το 2009, ακριβώς για αυτό το σκοπό, της καταγραφής του «τελευταίου τείχους», με την ευκαιρία της 20ής, τότε, επετείου της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου. «Ήμουν λίγο ανήσυχος ερχόμενος εδώ, γιατί δεν ήξερα τι θα συναντήσω. Κυρίως η ανησυχία μου αφορούσε την άλλη πλευρά. Ωστόσο διασταυρώνοντας το οδόφραγμα, συνάντησα καλούς ανθρώπους. Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα: η πολιτική και οι πολιτικοί είναι το πρόβλημα. Προσωπικά θεωρώ ότι όλοι οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι καλοί. Οι πολιτικοί τους όμως όχι. Και από αυτούς ξεκινούν τα προβλήματα. Όπως και από τους εθνικιστές.»
Μια «κανονική ζωή»
Σήμερα, ο Ιταλός φωτογράφος επέστρεψε και περπάτησε εκ νέου κατά μήκος της Γραμμής. «Τώρα, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Φαίνεται πως αναπτύσσεται μια 'κανονική ζωή' κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής. Και ο κόσμος δεν νοιάζεται πια. Υπάρχει μια αποδοχή ότι έτσι έχουν τα πράγματα και ότι θα πρέπει υπό αυτές τις συνθήκες να ζήσουν. Έτσι αναπτύσσουν μια 'κανονική ζωή' δίπλα στα βαρέλια. Κι ας είναι δίπλα τους οι στρατιώτες.»
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σήμερα ο Ιταλός φωτογράφος, «βρέθηκα προ εκπλήξεως με όλα τα ωραία καφέ και τα εστιατόρια. Όλη η περιοχή έχει αναπτυχθεί και το τείχος είναι μια τουριστική ατραξιόν. Από την άλλη, είναι μια εξέλιξη ότι ο κόσμος δεν νιώθει διαφορετικά, πια, και ότι η ζωή συνεχίζεται.»
Η τρίτη ματιά
Αυτή η σειρά φωτογραφιών είναι ένα προσωπικό πρότζεκτ του Κάρλο Μπεβιλάκουα, το οποίο πρότεινε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μιλάνο. Εκεί πραγματοποιήθηκε μια έκθεση με τις φωτογραφίες η οποία ταξίδεψε, επίσης, στο Τορίνο και στο Παλέρμο.
«Ο κόσμος αιφνιδιαζόταν γιατί δεν ήξερε για την ύπαρξη αυτού του τείχους. Δεν αντιλαμβάνονται ότι είναι διαιρεμένο το νησί. Κάποιοι ήξεραν πως υπάρχουν προβλήματα με τους Τούρκους αλλά δεν γνώριζαν για τη διαίρεση, για την πράσινη γραμμή. Σκεφτείτε πριν από δέκα χρόνια. Τώρα είναι πιο γνωστό το πρόβλημα. Όμως, στην Ιταλία, η Κύπρος μοιάζει τόσο μακρινή. Λες κι είναι στην Αυστραλία.»
Πρεσβεία της Κύπρου στη Ρώμη: «Δεν ενδιαφερόμαστε»
Η έκθεση του Κάρλο Μπεβιλάκουα εγκαινιάζεται στις 8 Νοεμβρίου 2019 και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργού Εξωτερικών της ΚΔ, Νίκου Χριστοδουλίδη. Ωστόσο πριν δέκα χρόνια, όταν ο φωτογράφος πρότεινε αυτή την έκθεση στην Πρεσβεία της Κύπρου στη Ρώμη, η απάντηση ήταν «δεν ενδιαφερόμαστε».
«Θεωρώ ότι δεν θέλουν να μιλούν για το τείχος ή για τη διαίρεση, γιατί με αυτό τον τρόπο αναγνωρίζουν την άλλη πλευρά», σχολιάζει ο Κάρλο Μπεβιλάκουα. Κι ας είναι εκεί το τείχος, κι ας χωρίζει το νησί η Πράσινη Γραμμή.
+ Εγκαίνια την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου στις 18:30. Η έκθεση θα παραμείνει στην γκαλερί Όλγα (λεωφ. Σαλαμίνος 4, Λευκωσία / στον υπόγειο χώρο της Πολυκατοικίας του Νεοπτόλεμου Μιχαηλίδη) μέχρι τις 23 Νοεμβρίου. Ώρες λειτουργίας Τρίτη – Παρασκευή 17:00 – 19:00 και Σάββατο 10:00 – 13:00.
