Συνέντευξη στην Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία Ελένη Παπαδοπούλου

Το κτήριο και τα προβλήματά του, η μετάβαση -εν τέλει- του ΘΟΚ στην Επίδαυρο, οι προσπάθειες του διοικητικού συμβουλίου για οικονομική εξυγίανση του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη του προέδρου του, Γιάννη Ιωάννου.

Παρά τη δύσκολη συνθήκη κάτω από την οποία καλείται να συν-εργαστεί, ο σχετικά νέος πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ΘΟΚ φαίνεται πως ανέβασε τα μανίκια από την πρώτη μέρα του διορισμού του. Καθηγητής Γαλλικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ο Γιάννης Η. Ιωάννου δεν είναι «έκπτωτος» στον πολιτισμό: διδάσκει Ιονέσκο στους φοιτητές του, υπήρξε μέλος της επιτροπής για την ίδρυση της Ενιαίας Αρχής Πολιτισμού, υπήρξε εμπειρογνώμονας της ΕΕ για το πρόγραμμα Κουλτούρα 2000 και της Επιτροπής για την επιλογή της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2017.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά για τα προβλήματα που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει εξαρχής στον ΘΟΚ και δηλώνει την πρόθεση του οργανισμού να συνεχίσει να δημιουργεί, από ανάγκη.

Aναλάβατε ως πρόεδρος του δ.σ. του ΘΟΚ σε μια εποχή με πολλά οικονομικά προβλήματα μεν, αλλά και σχετική αισιοδοξία για το θέατρο. Ποιοι ήταν οι αρχικοί στόχοι;

Αναλάβαμε τον Αύγουστο του 2012 και μπορεί τότε οι συνθήκες να ήταν πιο αισιόδοξες, την ίδια στιγμή, όμως, ως πρόεδρος αλλά και το δ.σ. ως σώμα είχαμε πλήρη συναίσθηση των προβλημάτων που ήδη αντιμετώπιζε ή θα αντιμετώπιζε σύντομα ο τόπος. Ήμασταν υποψιασμένοι στο οικονομικό ζήτημα και είχαμε λάβει, προτού εκδηλωθούν οι μεγάλες κρίσεις, κάποιες αποφάσεις οι οποίες για πάρα πολλά χρόνια ταλαιπωρούσαν τον οργανισμό.
Για παράδειγμα, ο οργανισμός υποχρεωνόταν να πληρώνει για τους συνεργάτες του μη κατοίκους Κύπρου μέχρι και πέντε, ακόμη και έξι, εισιτήρια κατά τη διάρκεια της συνεργασίας τους, για να πηγαινοέρχονται στον τόπο διαμονής τους, δωρεάν, με έξοδα του οργανισμού. Μόλις το διαπιστώσαμε, το συζητήσαμε διεξοδικά στο δ.σ. και αποφασίσαμε πως μόνο ένα εισιτήριο με επιστροφή θα πληρώνεται και όλα τα υπόλοιπα να τα επωμίζεται ο ενδιαφερόμενος συνεργάτης.

Ένα δεύτερο παράδειγμα: ο τρόπος αμοιβής των συνεργατών και των συντελεστών ήταν ανεξέλεγκτος, πολλές φορές χωρίς λογική και ανάλογα με την επιμονή του καθενός. Το δ.σ. εντοπίζοντας αυτήν την ανισομερή αντιμετώπιση των διάφορων συντελεστών, προχώρησε σε μια κλιμάκωση των αμοιβών με μειωτική τάση, ανάλογα με τις εμπειρίες που μετέφερε ο κάθε συνεργάτης, είτε ήταν σκηνοθέτης είτε σκηνογράφος κλπ. Τώρα, έχουμε προσδιορίσει έναν τύπο κλιμάκωσης των αμοιβών από 4 έως 9 χιλιάδες ευρώ, εκλογικεύοντας και εξορθολογίζοντας τους μισθούς.

Και τρίτο, το θέμα του κλιματιστικού, που συνδέεται με τη γενικότερη λειτουργικότητα και διαχείριση του κτηρίου: το σύστημα κλιματισμού τοποθετήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχουν αρκετοί αυτονομημένοι χώροι για να κλιματίζονται ξεχωριστά και ανάλογα με τις ανάγκες. Εάν χρειαζόμασταν κλιματιστικό το καλοκαίρι για ένα μέρος των γραφείων, θα έπρεπε να κλιματίζεται ολόκληρος ο χώρος. Το εστιατόριο κλιματιζόταν υποχρεωτικά μαζί με ολόκληρο τον χώρο του φουαγιέ. Επρόκειτο για υπερβολικές σπατάλες, χωρίς λόγο. Αποφασίσαμε αμέσως να ενεργοποιήσουμε διαδικασίες για να μπορούμε να κλιματίζουμε ανάλογα μόνο τους χώρους που είναι σε χρήση.
Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα που δείχνουν ότι από την αρχή είχαμε εντοπίσει ορισμένα προβλήματα σε διάφορα επίπεδα και τα χειριστήκαμε άμεσα και αποτελεσματικά. Λειτουργήσαμε με γνώμονα τη λειτουργικότητα και την εξοικονόμηση του δημόσιου χρήματος και την ορθολογική διάθεσή του.

Επειδή αναφερθήκατε στο κτήριο, επιστέγασμα των προβλημάτων σ’ αυτό ήταν το σπάσιμο δύο υαλοπινάκων πριν από δύο βδομάδες.

Ναι. Όπως θα έχετε διαπιστώσει, όλη η ανατολική πλευρά του κτηρίου αλλά και το εσωτερικό, το φουαγιέ με το εστιατόριο, είναι κατασκευασμένα με υαλοπίνακες. Αυτό δεν αφορά το νυν δ.σ. Ήταν μια επιλογή που έγινε αρκετά χρόνια πριν. Προσωπική φιλοσοφική και αισθητική μου θέση είναι ότι η χρήση γυαλιών σε θερμοκρασίες όπως αυτές της Κύπρου δεν είναι ούτε λειτουργικά, ούτε αισθητικά η ενδεδειγμένη.

Τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο πολλαπλασιάστηκαν αυτού του είδους τα κτήρια. Θεωρώ ότι πρόκειται για αισθητική των ψυχρών χωρών μεταφερμένη σε μια χώρα με 40-45 βαθμούς υπό σκιά για αρκετούς μήνες του χρόνου. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα και δεν συμφωνεί με την παραδοσιακή αισθητική που έχει αναπτύξει η σοφία αιώνων μέσα στις συγκεκριμένες κλιματολογικές συνθήκες.

Η πρώτη μας ενέργεια όταν είδαμε τις συνθήκες που αναπτύσσονται στον χώρο ήταν να έρθουμε σε επαφή με το τμήμα Δασών, ούτως ώστε έγκαιρα να φυτευτούν δέντρα τα οποία μεγαλώνουν πολύ γρήγορα, για να δημιουργήσουμε κάποιες συνθήκες που να ευνοούν μια πιο ανεκτή κατάσταση στον χώρο που είναι εκτεθειμένος στον ήλιο. Ήδη έγινε αυτή η δεντροφύτευση κατά μήκος του τοίχου. Δεν μπορούσαμε ωστόσο να υποψιαστούμε πως μπορούσε να προκληθεί θραύση των υαλοπινάκων στο εσωτερικό του κτηρίου, όχι βέβαια κατ’ ανάγκην από τις θερμοκρασίες. Συνέβη και μάλιστα δύο φορές. Κινητοποιηθήκαμε αμέσως για να ενημερώσουμε τους εμπλεκόμενους, περιλαμβανομένων των αρμόδιων κρατικών φορέων, κλείσαμε τον χώρο και αυτήν τη στιγμή έχουν αρχίσει οι εργασίες αποκατάστασης των σπασμένων και επανατοποθέτησης των υαλοπινάκων με την ορθή μέθοδο, απ’ ό,τι μας πληροφορούν οι αρχιτέκτονες και οι εργολάβοι, για να αποκατασταθεί η ασφάλεια του χώρου.

Παρ’ όλα αυτά, θέλω να υπογραμμίσω ότι απευθύνουμε και άλλη επιστολή προς τους εμπλεκόμενους φορείς, ζητώντας να εγγυηθούν με την κατάλληλη επιστημονική τεκμηρίωση πως ακόμη και με την περάτωση των νέων εργασιών που είναι σε εξέλιξη, το κτήριο θα είναι ασφαλές τόσο για το κοινό όσο και για τους εργαζόμενους. Η τελική έγκριση, σύμφωνα με το τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, θα πρέπει να δοθεί από εμπειρογνώμονα του ΕΤΕΚ.

Να πάμε στο οικονομικό θέμα ξανά. Επηρεάστηκε ο ΘΟΚ από το κούρεμα;

Ευτυχώς όχι, αλλά έχει επηρεαστεί από τις ευρύτερες περικοπές που, όπως αναμενόταν, έπρεπε να γίνουν και στον προϋπολογισμό του οργανισμού. Έχω σπαταλήσει αρκετές ώρες με τους υπηρεσιακούς του ΘΟΚ για να εντοπίσουμε τα κεφάλαια και τα κονδύλια εκείνα στα οποία πραγματικά θα μπορούσαμε να προβούμε σε μειώσεις, χωρίς να θιγεί η δραστηριότητα, οι παραγωγές και η ποιότητά τους.

Πρέπει να σας πω πως έχουμε επιτύχει -και ήταν βασικός άξονας πολιτικής του δ.σ.- να μην γίνει καμία περικοπή στο αναπτυξιακό κονδύλι που αφορά τις επιχορηγήσεις των ελεύθερων θεάτρων. Και ο λόγος είναι απλός και λογικός: οποιαδήποτε μείωση κονδυλίων προς αυτά τα θέατρα, πολλά από τα οποία αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, θα σήμαινε και περισσότερους ανέργους γιατί και αυτά τα θέατρα εργοδοτούν πολύ κόσμο.

Έγιναν μειώσεις σε άλλα κονδύλια ενώ αναπροσαρμόστηκε η πολιτική για τις παραγωγές του οργανισμού, σε μια προσπάθεια να μην είναι τόσο πολυπρόσωπες, χωρίς να θίγεται η ποιότητά τους. Αυτή ήταν μια έκκληση που απευθύναμε και στους διοικούντες των ελεύθερων θεάτρων: να προσπαθήσουν να περιορίσουν τις πολυπρόσωπες παραγωγές.

Επιπλέον, ο εξοπλισμός του οργανισμού που υπάρχει στις αποθήκες είναι στη διάθεση των ελεύθερων θεάτρων προς χρήση, ώστε να εξοικονομήσουν ενδεχομένως αρκετά χρήματα από τα σκηνικά και διάφορες άλλες ανάγκες που πιθανώς να προκύψουν για τις δικές τους παραγωγές.

Πέραν τούτου, έχουμε κάνει έκκληση να προσπαθήσουν να προχωρήσουν σε συμπαραγωγές. Υπάρχει αυτό το περιθώριο. Επίσης προβήκαμε σε μια χαλάρωση των κριτηρίων του ΘΟΚ ως προς την επιχορήγηση, για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις «έκτακτες» καταστάσεις.

Το τμήμα θεατρικής ανάπτυξης του ΘΟΚ, υπεύθυνο για τις επιχορηγήσεις στα ελεύθερα θέατρα, θα μεταφερόταν στην Ενιαία Αρχή Πολιτισμού [ΕΑΠ], η οποία όμως δεν προβλέπεται να δημιουργηθεί σύντομα.

Ναι, είναι ένα ζήτημα: θεωρούμε ότι είναι ανορθόδοξο το κρατικό θέατρο να είναι την ίδια στιγμή και ο θεσμικός κρατικός χορηγός των ελεύθερων θεάτρων. Είχε ληφθεί πρόνοια αυτός ο τομέας να ενταχθεί στην ΕΑΠ εφόσον αυτή θα ήταν το αντίστοιχο ενός υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο θα αναλάμβανε πλέον την ευθύνη της επιχορήγησής τους. Δεν προχώρησε η δημιουργία της ΕΑΠ, παραμένει σε εκκρεμότητα, όλοι καταλαβαίνουμε ότι οι συνθήκες είναι δύσκολες πλέον, αλλά παραμένει παρ’ όλ’ αυτά ένα θέμα συζήτησης.

Πιστεύω πως δεν χρειάζονται μεγάλα κονδύλια για την ανάπτυξη της ΕΑΠ, έτσι τουλάχιστον όπως την είχαμε σχεδιάσει, γιατί είχα την τιμή να συμμετάσχω πολύ ενεργά, ως μέλος της επιτροπής που είχε συσταθεί τότε, στον σχεδιασμό, στην ετοιμασία και στη συγγραφή της πρότασης. Παρ’ όλα αυτά, το πρόβλημα παραμένει. Το θέσαμε στον τέως υπουργό. Το θέσαμε και στον νέο και θα προσπαθήσουμε να έχουμε μια πιο ουσιαστική συζήτηση στο θέμα αυτό, για να μεταφερθεί ο τομέας της θεατρικής ανάπτυξης στην αντίστοιχη κρατική υπηρεσία. Μολαταύτα, ενόσω το τμήμα αυτό παραμένει στον οργανισμό, θα προσπαθούμε σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από τις συνθήκες να μην λειτουργούμε σε ανταγωνιστικό πνεύμα ως προς τα ελεύθερα θέατρα γιατί αυτή θα ήταν η απαρχή της καταστροφής.

Θέλουμε να λειτουργούμε περισσότερο ως η ομπρέλα μέσα από την οποία μπορεί να αναπτυχθεί πραγματικά το ελεύθερο θέατρο και προς τούτο έχουν γίνει πάρα πολλά τα τελευταία χρόνια. Οπότε θέλω να ελπίζω πως δεν θα περάσει ποτέ, ενόσω παραμένει αυτό το τμήμα εδώ, η αίσθηση πως πρόκειται για ανταγωνιστές. Μιλάμε για συνεργάτες και μάλιστα πολύτιμους.

Εκ των πραγμάτων υπάρχει ανταγωνιστικό κλίμα, κ. Ιωάννου: πέραν του ότι είναι τεράστια η διαφορά στους προϋπολογισμούς, ο οργανισμός έχει τη δυνατότητα να δίνει καλούς μισθούς και άρα να προσλαμβάνει καλούς ηθοποιούς και άλλους συντελεστές, να κάνει καλή διαφήμιση...

Είναι τα δεδομένα που δημιουργεί αυτή η διττή ταυτότητα του οργανισμού και γι’ αυτό η προσπάθεια στοχεύει στη μεταφορά του τομέα ανάπτυξης στις Πολιτιστικές υπηρεσίες. Αλλά δεν είναι ο ΘΟΚ που πρέπει να υποβαθμίσει τις παραγωγές ή την ποιότητα των παραγωγών του. Το αντίστροφο πρέπει να γίνει: πρέπει να βοηθηθούν τα θέατρα να αναβαθμίσουν τις παραγωγές τους στον μέγιστο δυνατό βαθμό.
Τουλάχιστον στο δικό μας μυαλό και στη συνείδησή μας δεν λειτουργεί αυτή η κατάσταση ως ανταγωνιστική, αλλά έχουμε να κάνουμε με παρτενέρ οι οποίοι έχουν λιγότερες δυνατότητες από εμάς μεν, αλλά οφείλουμε να τους βοηθήσουμε να φτάσουν στα επίπεδα που αρμόζει. Κι αυτό γίνεται. Έχω δει πολύ καλές παραστάσεις από τα ελεύθερα θέατρα. Άρα, μπορεί η κατάσταση αντικειμενικά να δημιουργεί αυτήν την εικόνα, στη συνείδηση όμως των ανθρώπων του οργανισμού και των σωμάτων που έχουν τη διοικητική και καλλιτεχνική ευθύνη αυτό δεν ευσταθεί.

Νομίζετε πως πρέπει να υπάρξει ξεκαθάρισμα και στον χώρο των ελεύθερων θεάτρων; Μιλήσατε πριν για χαλαρώσεις στον τρόπο επιχορήγησης, αλλά έως πρόσφατα υπήρχε η ανάγκη να ξεκαθαρίσουν τα κριτήρια με τα οποία επιχορηγούνται.

Υπάρχουν κριτήρια, και μάλιστα πολύ καθαρά και ευδιάκριτα. Αυτό που θα έπρεπε να ξεκαθαρίσει είναι κάτι άλλο: θα έπρεπε, νομίζω, να αποδοθεί εκ μέρους των ελεύθερων θεάτρων μεγαλύτερη σημασία στον τρόπο διαχείρισης των οικονομικών τους, επειδή κάθε τόσο αναφύονται διάφορα: οφειλές προς το κράτος, κοινωνικές ασφαλίσεις κλπ. Θα πρέπει να γίνει μια προσπάθεια ορθολογικής διαχείρισης όλων αυτών των θεμάτων που ταλαιπωρούν το ελεύθερο θέατρο. Αντιλαμβάνομαι ότι δεν διαθέτουν μεγάλες δυνατότητες από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού. Παρ’ όλα αυτά νομίζω πως υπάρχει περιθώριο βελτίωσης της διαχείρισης. Από την άλλη, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τους στηρίζουμε και καλλιτεχνικά και οικονομικά και τεχνικά όπου μπορούμε.

Πάμε Επίδαυρο

Υπήρχε μια κατ’ αρχήν απόφαση να μην πάει ο ΘΟΚ στην Επίδαυρο, παρμένη στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης.

Είχαμε συζητήσει το θέμα της Επιδαύρου σε τέσσερις διαδοχικές συνεδρίες του δ.σ. Η λήψη της απόφασης συνέπεσε με τις αποφάσεις του Μαρτίου για την κυπριακή οικονομία. Όμως το θέμα μάς απασχολούσε ήδη από τον Ιανουάριο. Και στο πλαίσιο της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης που διαμορφωνόταν σταδιακά για να κορυφωθεί τον Μάρτη, διερωτόμασταν πολύ σοβαρά αν έπρεπε ή όχι να πάμε στην Επίδαυρο. Και σε ό,τι αφορά την πραγματική δαπάνη αλλά και τη σημειολογία. Με μια πολυπρόσωπη παραγωγή όπως είναι η Σαμία, θα σηκώναμε 42 άτομα να τα μεταφέρουμε στην Ελλάδα για κάποιες μέρες, ενώ δεν είχαμε διασφαλίσει ακόμα χορηγούς και ενώ ο κόσμος έχανε τις δουλειές του. Έτσι υπήρξε μια κατ’ αρχήν απόφαση με οριακή πλειοψηφία για μη συμμετοχή. Αυτό καταδεικνύει πόσο βασανίστηκε το συμβούλιο μέχρι να λάβει μια κατ’ αρχήν απόφαση.

Στη συνέχεια υπήρξαν πολύ ενθαρρυντικές παρεμβάσεις από την ίδια την πολιτεία, και στη συζήτηση του προϋπολογισμού στη Βουλή είχα πει πως ναι μεν λάβαμε αυτήν την απόφαση, αλλά αν υπήρχε η αναγκαία οικονομική, ηθική και πολιτική στήριξη στις συγκεκριμένες συνθήκες που δημιουργούνταν για να πάει ο οργανισμός στην Επίδαυρο, τότε το δ.σ., έχοντας βασανιστεί πολύ και έχοντας δει όλες τις όψεις του ζητήματος, δεν θα είχε καμία αντίρρηση να το πράξει. Είχαμε εν τω μεταξύ εξασφαλίσει κάποιους χορηγούς και το Ελληνικό Φεστιβάλ θα παράσχει τη διαμονή ενώ προσπαθούμε  και φαίνεται ότι εξασφαλίζουμε και δωρεάν εισιτήρια για όσους θα μεταβούν. Με αυτά τα δεδομένα, το κόστος μειώνεται στο ελάχιστο.

Ποιο είναι αυτό το κόστος;

Με τα σημερινά δεδομένα είναι δυνατόν να μην υπάρξει κόστος για τον οργανισμό.

Ποιο είναι το σκεπτικό με το οποίο πάμε φέτος στην Επίδαυρο; Αντιλαμβάνομαι τη σημαντικότητα της «Σαμίας» ως παραγωγής και τη σημειολογία της. Υπάρχει κάτι πέρα απ’ αυτό;

Η «Σαμία» παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο πριν από 20 χρόνια. Πηγαίνουμε καταρχάς γιατί είναι ένα από τα κορυφαία φεστιβάλ της Ευρώπης και, ιδιαίτερα, της περιοχής των Βαλκανίων και, βεβαίως, το κορυφαίο του ελληνισμού. Άρα θεωρώ ότι από πλευράς πολιτικής είναι λίγο-πολύ επιβεβλημένο για το κρατικό θέατρο της Κύπρου να συμμετέχει συστηματικά στο φεστιβάλ. Ως προς την παραγωγή την ίδια, μπορεί να είναι μια επανάληψη είκοσι χρόνια μετά, με μια προσπάθεια να κρατηθούν οι ίδιοι συντελεστές και μάλιστα με τη συμμετοχή του Αλκίνοου Ιωαννίδη, ο οποίος με πολλή αγάπη και προθυμία αποδέχτηκε να συμμετάσχει και μάλιστα προχτές που τον είδα φαινόταν ενθουσιασμένος από την προοπτική της επανεμφάνισής του ως ηθοποιού. Νομίζω πως στις συνθήκες που διανύουμε θα είναι ένα μήνυμα ότι παρ’ όλα αυτά ο πολιτισμός στην Κύπρο εξακολουθεί και θα εξακολουθήσει όχι απλώς να παραμένει ζωντανός, αλλά να δημιουργεί και να θέτει φιλόδοξα σχέδια και προγράμματα. Για την επόμενη χρονιά έχουμε ήδη κάνει κάποιες προκαταρκτικές συζητήσεις στο δ.σ. και επιθυμία όλων είναι να πάμε με μια πρόταση αρκετά καινοτόμα. Αλλά αυτό θα το δούμε στη συνέχεια.

Πρέπει να πω ότι η Σαμία είναι μια επιτυχημένη παραγωγή, με έναν εμβληματικό σκηνοθέτη και καταξιωμένες μορφές του κυπριακού θεάτρου. Άρα θεωρώ ότι η παρουσία μας στην Επίδαυρο μόνο αρνητική δεν θα είναι.

Υπάρχει κάποιο σκεπτικό στο ρεπερτόριο που ετοιμάζετε τώρα για τη νέα σεζόν, ώστε να αποκτά το θέατρο έναν ρόλο παρεμβατικό;

Υπάρχει μια προσπάθεια εξισορρόπησης του χαρακτήρα και του περιεχομένου του ρεπερτορίου, τόσο από την καλλιτεχνική επιτροπή όσο και από το δ.σ. Και όταν μιλούμε για εξισορρόπηση, εννοούμε ότι ένα κρατικό θέατρο πρέπει να περιλαμβάνει στις παραγωγές του το αρχαίο, το σύγχρονο, το κλασικό και το πρωτοποριακό έργο.

Και το κυπριακό;

Σαφέστατα και το κυπριακό. Πρέπει να πω ότι το δ.σ. επέμενε φορτικά ότι δεν νοείται κρατικό θέατρο που να μην περιλαμβάνει έργο ή έργα Κύπριων συγγραφέων. Θα έχουμε φέτος δύο έργα που θα προκύψουν από το εργαστήρι που έχει διοργανώσει ο οργανισμός για τη συγγραφή καινούργιων θεατρικών έργων.

Θα έχουμε επίσης στο παιδικό θέατρο έργο Κύπριου συγγραφέα και για την επόμενη χρονιά έχουμε ήδη καταστήσει σαφές ότι θα πρέπει να περιλαμβάνεται και έργο Κύπριου συγγραφέα στο ρεπερτόριο.
Πρέπει να πω ότι έχει γίνει μεγάλη συζήτηση ανάμεσα σε δύο επιλογές: θα είχαμε άλλο ένα έργο Κύπριου συγγραφέα, αλλά υπήρξε μια αντιπρόταση εκ μέρους της καλλιτεχνικής επιτροπής, για να γίνει ένα δραματοποιημένο μουσικο-ποιητικό μοντάζ με ποιητικά κείμενα ειλημμένα από την κυπριακή ποιητική παραγωγή, ως μια πειραματική προσπάθεια του οργανισμού. Επικράτησε αυτή η πρόταση και δεν τη θεωρώ κακή. Είναι, αντίθετα, μια απόπειρα να παρουσιαστεί το εύρος, ο πλούτος, η αισθητική αρτιότητα, ο κοινωνικός ρόλος της πλούσιας κυπριακής ποίησης. Αλλά για να επιτύχει αυτή η πειραματική προσπάθεια, θα πρέπει να προσεχθούν όλως ιδιαιτέρως οι καλλιτεχνικές-αισθητικές πτυχές της παραγωγής.

Με τη νέα σεζόν θα δούμε και σκηνοθέτες στις ακροάσεις για την πρόσληψη των νέων ηθοποιών.

Γίνεται μια προσπάθεια να καταστούν οι προσλήψεις όσο γίνεται πιο αντικειμενικές και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του συνόλου του ρεπερτορίου. Μια ιδέα ήταν να συμμετέχουν οι σκηνοθέτες εντελώς συμβουλευτικά στη διαδικασία των ακροάσεων και έτσι να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση στην τελική σύνθεση του θιάσου. Προσπαθούμε να δούμε πόσο εφαρμόσιμη είναι αυτή η διαδικασία και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει, γιατί μιλάμε για έναν αριθμό ανθρώπων που πρέπει να έρθουν εδώ για κάποιες μέρες, να διοργανώσουν ακροάσεις με όλους τους υποψηφίους που θα κριθούν με βάση τα κριτήρια άξιοι να προχωρήσουν και να γίνουν οι τελικές εισηγήσεις.

Κάθε χρόνο, όταν γίνεται η ανανέωση του θιάσου, λέγονται και γράφονται ένα σωρό πράγματα. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι αυτό το συμβούλιο έχει συζητήσει κατ’ επανάληψη το θέμα. Και όλα τα μέλη συμφωνούν ότι τα κριτήρια με τα οποία θα επιλεγεί ο νέος θίασος θα πρέπει να είναι αυστηρά καλλιτεχνικά και όχι οτιδήποτε άλλο. Δεν είναι εύκολο να εγγυηθώ ότι δεν θα υπάρξουν πικρίες ή απογοητεύσεις ή και διαμαρτυρίες. Θέλω να ελπίζω όμως ότι θα τα καταφέρουμε να πάμε τα πράγματα ένα βήμα μπροστά με μοναδική πρόθεση να βοηθηθεί όσο γίνεται περισσότερο το θέατρο. Αλλά κάνουμε και άλλες σκέψεις. Μας προβληματίζει πολύ, για παράδειγμα, το γεγονός ότι η ανανέωση του θιάσου γίνεται με ετήσια συμβόλαια. Έχουμε 24 θέσεις και αυτοί οι 24 ηθοποιοί καλούνται να συμμετέχουν σε όλες τις παραγωγές. Εάν μπορούσαμε να καθιερώσουμε μια διαδικασία ανανέωσης του θιάσου με βάση τις ανάγκες της κάθε παραγωγής ξεχωριστά, τότε θα ήταν πιο αποτελεσματική η ανανέωση και περισσότεροι ηθοποιοί θα μπορούσαν κάθε χρόνο να απασχολούνται.

Οι συντεχνίες των ηθοποιών, όμως, έχουν σκληρές θέσεις.

Δεν θέλω να αναπτύξω επιχειρήματα υπέρ ή κατά, όμως υπάρχουν ζητήματα που θα πρέπει να απασχολήσουν και τις συντεχνίες. Γιατί θα πρέπει να απασχολούνται μόνο 24 ηθοποιοί κάθε χρόνο στον ΘΟΚ και οι υπόλοιποι 400 να είναι εκτός; Είναι ένα ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί.

«Σε συνθήκες κρίσης, κρατάμε το κοινό κοντά στο θέατρο»

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του δ.σ. του ΘΟΚ, ο πολιτισμός είναι μια διέξοδος σε δύσκολες καταστάσεις «και αυτό το δείχνει η ιστορία της τέχνης, των κοινωνιών και του πολιτισμού παγκοσμίως. Γιατί να μην ενισχύσουμε και να εμπλουτίσουμε ακόμη περισσότερο το κοινό που είναι κοντά ή γύρω από τον πολιτισμό ευρύτερα, αλλά ειδικά στο θέατρο;»

Σ’ αυτό το πλαίσιο, το δ.σ. του οργανισμού αποφάσισε σε πρώτο στάδιο:

•    Μείωση εισιτηρίου για την παιδική σκηνή από 3 σε 2 ευρώ.

•    Ετήσια κάρτα μέλους των επιχορηγούμενων θεάτρων για να μπορούν να απολαμβάνουν τις παραγωγές του ΘΟΚ με μειωμένο εισιτήριο.

•    Επιχορήγηση της τάξης του 50% σε εισιτήρια του ΘΟΚ για φιλανθρωπικούς σκοπούς.

«Αλλά εάν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, η καλλιτεχνική έκφραση των ανθρώπινων κοινωνιών, τόσο ως ομαδική πράξη μιας κοινότητας όσο και ως ατομική δημιουργική διαδικασία, δεν περιορίστηκε ποτέ μόνο στις περιόδους ακμής ή ευμάρειας ή οικονομικής άνθησης. Και στις πιο σκοτεινές ή δύσκολες περιόδους, ο άνθρωπος και οι άνθρωποι είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο έχουν τη βαθύτατη υπαρξιακή ανάγκη να δημιουργούν και να ολοκληρώνονται μέσα από τον πολιτισμό με πενιχρά ή με πιο εξεζητημένα ή πλούσια μέσα. Μιλούν, γράφουν, ζωγραφίζουν, ερμηνεύουν, χορεύουν και τραγουδούν τόσο για τη φτώχεια όσο και για τον πλούτο, εξίσου για την ευτυχία και τη δυστυχία, το ίδιο βαθιά και άρτια για τη χαρά και τη λύπη και πάντοτε βέβαια για το ανεξάντλητο θέμα του έρωτα. Λοιπόν, ακόμη και σε συνθήκες κρίσης και κακουχιών θα εξακολουθήσουμε να δημιουργούμε. Δεν υπάρχει τέλος σε αυτή την ανάγκη, που πάντοτε προσλαμβάνει τη μορφή μιας γοητευτικής περιπέτειας, μιας ηδονικής πράξης, μιας αισθητικής διαδικασίας και διεργασίας…»

ΠΑΡΑΘΥΡΟ | ΠΟΛΙΤΗΣ