Συνέντευξη στη Θεοδώρα Χρυσοστόμου | Φωτογραφία Ελένη Παπαδοπούλου
Υπάρχουν άνθρωποι που εξηγούν τα πάντα με εξισώσεις. Παρατηρούν τα πάντα γύρω τους, αγαπούν ορθολογιστικά, δεν καταλαβαίνουν τις μεταφορές. Τοποθετούν τα πάντα σε κουτάκια, ζητούν την απομόνωση γιατί μόνο έτσι βρίσκουν την ηρεμία που αναζητούν. Με όπλο την ειλικρίνεια, κυνηγούν αλήθειες που θα τους ωριμάσουν και θα κάνουν καλύτερους όσους βρίσκονται κοντά τους.
Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι ο 15χρονος Κρίστοφερ. Ένα αγόρι με ξεχωριστές ικανότητες, του οποίου η πραγματικότητα ανατρέπεται ένα βράδυ όταν ανακαλύπτει δολοφονημένο τον σκύλο της γειτόνισσας.
Αντρέας Κουτσόφτας και Φώτης Καράλης καλούνται να ξεδιαλύνουν το μυστήριο του εγκλήματος ερμηνεύοντας ο καθένας με τον δικό του τρόπο τον ήρωα του έργου «Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα».
Πρόκειται για το βραβευμένο μυθιστόρημα του Μαρκ Χάντον που μετέγραψε για το θέατρο ο Σάιμον Στίβενς και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 2012 από το Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου, σαρώνοντας τα βραβεία Ολίβιε [το παρακολουθήσαμε και στην Κύπρο μέσω του προγράμματος NTLive].
Το έργο μεταφέρεται φέτος στην κυπριακή θεατρική σκηνή σε σκηνοθεσία Λέας Μαλένη και οι πρώτες κριτικές είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές. Οι δύο πρωταγωνιστές, οι οποίοι κρατούν εναλλάξ τον ρόλο στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ, μίλησαν στο «Π».
Πώς προέκυψε η συμμετοχή σας στην παράσταση;
Αντρέας: Μέσω ακροάσεων στον ΘΟΚ το περασμένο καλοκαίρι.
Φώτης: Είναι μια γενική δοκιμασία η οποία απευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται. Στη συνέχεια γίνεται η διανομή ανάλογα με τις ανάγκες.
Στην περίπτωσή σας ερμηνεύετε τον ίδιο ρόλο. Γιατί έγινε αυτό;
Φώτης: Παίζουμε τον ίδιο ρόλο αλλά σε διαφορετικές μέρες. Η διπλή διανομή έγινε για να δοθεί η ευκαιρία σε περισσότερα άτομα να δουλέψουν.Tο ενδιαφέρον είναι ότι ο καθένας μας παρουσιάζει με τον δικό του τρόπο τον χαρακτήρα αυτό. Βλέπεις πώς δύο ξεχωριστοί άνθρωποι προσεγγίζουν τον ίδιο ήρωα.
Αντρέας: Κανένα περιστατικό του αυτισμού δεν είναι το ίδιο με το άλλο. Μπορεί να υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία, αλλά η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Είμαστε πολύ διαφορετικές προσωπικότητες.
Φώτης: Τα άτομα που είναι μαζί μας στη σκηνή αλλιώς αντιδρούν στον Αντρέα και αλλιώς σε μένα. Βλέποντας την ίδια παράσταση, παίρνεις διαφορετικά πράγματα κάθε φορά.
Έχετε έρθει ποτέ σε επαφή με αυτιστικό άτομο;
Αντρέας: Εγώ ποτέ προηγουμένως. Γενικά έχω μελετήσει το θέμα. Ο οργανισμός και η Λέα μάς έχουν πει αρκετά πράγματα για τον αυτισμό. Έχουμε έρθει σε επαφή με ψυχολόγους οι οποίοι ειδικεύονται σε τέτοια θέματα.
Πώς προσεγγίσατε τον ρόλο;
Αντρέας: Βοηθηθήκαμε πολύ από τις κατευθυντήριες γραμμές που μας έδωσαν ο σκηνοθέτης, οι ψυχολόγοι, αλλά και από τις δικές μας.
Φώτης: Επίσης, μας βοήθησαν άτομα που ειδικεύονται στον αυτισμό. Υπάρχει μια γενική ιδέα για τον ρόλο, αλλά έχουμε και μια ελευθερία να κάνουμε πράγματα.
Αντρέας: Οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Δηλαδή δεν έχουμε να κάνουμε με μια περίπτωση όπου κάτι υπάρχει και κάτι δεν υπάρχει. Ο αυτισμός είναι φάσμα, δεν χαρακτηρίζεται από σταθερά συμπτώματα ή συμπεριφορές. Δεν σε περιορίζει.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζετε;
Αντρέας: Να καταφέρω να παρουσιάσω τον Κρίστοφερ έτσι ακριβώς όπως είναι, αληθινά. Να μην πέσω στην παγίδα της καρικατούρας και του ψεύτικου. Η πρόκληση είναι να καταφέρεις να αποδώσεις τον χαρακτήρα χωρίς να χαθεί η γλώσσα του κειμένου, το νόημα. Είναι κάποιες γραμμές που πρέπει να ακολουθήσεις. Ο ρόλος είναι από μόνος του μια πρόκληση. Άγχος νιώθεις πάντα και μάλλον λειτουργεί βοηθητικά γιατί σε κρατά σε εγρήγορση. Το θέμα είναι να μην μπλοκάρεις. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να γίνουν πολλά πράγματα χωρίς να καταλάβει το κοινό ότι γίνονται τόσες δράσεις. Το σκηνικό λειτουργεί ως μια μαθηματική πράξη γιατί στην ουσία βλέπουμε το μυαλό του Κρίστοφερ. Ο συγκεκριμένος χαρακτήρας είναι μαθηματικό μυαλό, σκέφτεται τα πάντα με εξισώσεις, δεν αντέχει τις μεταφορές. Παρατηρεί τα πάντα γύρω του και κολλάει σε λεπτομέρειες.
Φώτης: Γίνονται πολλά πράγματα επί σκηνής, τα πάντα αλλάζουν πολύ γρήγορα. Πρόκειται για ένα γεωμετρικό σκηνικό το οποίο απεικονίζει το μυαλό του ήρωα.
Για μένα το πιο δύσκολο ήταν ότι δεν μπορώ να κοιτάω κανέναν στα μάτια. Ο ήρωας δεν έχει οπτική επαφή με τους συμπρωταγωνιστές του, ενώ συνήθως στην επικοινωνία μας έχουμε. Στο θέατρο έχεις την ανάγκη για οπτική επαφή με τον άλλο γιατί έτσι παίρνεις δύναμη, ενέργεια. Αυτό δεν υπάρχει σε αυτόν τον ρόλο, απαιτείται μια ενέργεια πολύ εσωτερική. Γενικότερα είναι ένας πολύ δύσκολος και απαιτητικός ρόλος, χρειάζεται να έχεις αποθέματα ενέργειας και υπομονής για να ερμηνευθεί σωστά.
Νιώθετε ότι ο πρωταγωνιστής βιώνει μια μοναξιά;
Αντρέας: Αντιθέτως. Ο Κρίστοφερ δεν είναι μόνος του, αλλά θα ήθελε πολύ να είναι μόνος. Μιλώντας για τον ήρωα δεν μπορούμε να μιλάμε και για τον αυτισμό επειδή αποτελεί ένα συγκεκριμένο περιστατικό.
Τι κάνει αυτό το έργο ξεχωριστό;
Αντρέας: Βλέπεις ένα άτομο που δυσκολεύεται να κοινωνικοποιηθεί, να κατορθώνει στο τέλος να ανεξαρτητοποιηθεί και να δυναμώσει ως χαρακτήρας.
Φώτης: Καταφέρνει να ωριμάσει, να καταλάβει περισσότερο τη ζωή. Σε κάνει να τον αγαπήσεις και να θέλεις να επιτύχει τους στόχους του. Οι άνθρωποι τον μπερδεύουν, δεν μπορεί να τους καταλάβει οπόταν επιλέγει να ζει απομονωμένος. Έχουμε μάθει να έχουμε συναισθηματική λογική, κάνοντας τους δικούς μας συνειρμούς τους οποίους δεν μπορεί να κάνει ο ίδιος επειδή λειτουργεί ορθολογιστικά.
Αντρέας: Είναι απομονωμένος, αλλά λόγω δικής του επιλογής. Δεν αποκόπτεται από την κοινωνία επειδή τον έχουν κλείσει έξω. Συνήθως όταν κάποιος άνθρωπος είναι διαφορετικός -για οποιονδήποτε λόγο-, η κοινωνία τον αντιμετωπίζει διαφορετικά.
Τι ρόλο παίζει η μητέρα του ήρωα στην ιστορία;
Φώτης: Η μητέρα παίζει σημαντικό ρόλο, μεγαλώνει με την ιδέα ότι η μητέρα του έχει πεθάνει. Του λείπει, παίζει έναν καταλυτικό ρόλο στη ζωή του.
Το έργο ξεκινά με τη σκηνή ενός εγκλήματος - κάποιος σκοτώνει τον σκύλο της γειτόνισσας. Από εκεί και πέρα υπάρχει ένα μεγάλο κουβάρι από πράγματα που εξελίσσονται, με τον Κρίστοφερ να ανακαλύπτει πολλά.
Αντρέας: Ο Κρίστοφερ δεν επηρεάζεται από την έλλειψη της μητέρας του στην έκβαση της ιστορίας.
O πατέρας;
Αντρέας: Αναλαμβάνει τη φροντίδα του, είναι μητέρα και πατέρας για τον Κρίστοφερ. Υπάρχει επικοινωνία και κατανόηση μεταξύ τους. Φαντάσου όμως ένα πατέρα να μην έχει βιώσει ποτέ συναισθηματική ανταπόκριση από το παιδί του, κάτι το οποίο ίσως να το εκλαμβάνει και ως απόρριψη. Οπόταν αυτό το γεγονός ενέχει κάποιες δυσκολίες.
Φώτης: Ο πατέρας κάνει λάθη όπως και όλοι οι γονείς στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν τα παιδιά τους.Η αγάπη συνήθως πηγάζει μέσα από τον φόβο. Ο πατέρας στην προσπάθειά του να προστατεύσει τον γιο του σφάλει.
Ποια θέματα προσπαθεί να θίξει το έργο;
Αντρέας: Ξεκινάς να δεις μια παράσταση από την οποία θα καταλάβεις κάποια πράγματα. Κάθε κείμενο έχει κάτι να πει, στόχος του ηθοποιού δεν είναι να περάσει συγκεκριμένα μηνύματα, αλλά να φτάσει μια ιστορία στο κοινό. Από εκεί και πέρα εάν ευαισθητοποιηθεί κάποιος βλέποντας τη συγκεκριμένη παράσταση έχει καλώς.
Υπάρχει ένας κώδικας επικοινωνίας με αυτά τα άτομα, αλλά δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κάτι διαφορετικό γιατί από εκεί ξεκινά το πρόβλημα. Οι λέξεις έχουν κραδασμούς. Είμαστε μια κοινωνία που έχουμε μάθει να παίζουμε πολύ με τις λέξεις και καλό είναι να είμαστε προσεκτικοί.
Φώτης: Οι «ταμπέλες» και το περιθώριο γεννούν το πρόβλημα. Έχουμε να κάνουμε με συνάνθρωπούς μας στους οποίους δεν χρειάζεται κάποια ειδική μεταχείριση.
Πώς προσέγγισε η σκηνοθέτιδα τον ρόλο;
Φώτης: Πάντα σε μια παράσταση καλείσαι να δείξεις αυτό που σου υπέδειξε ο σκηνοθέτης. Μας είχε αναφέρει κάποια χαρακτηριστικά του Φώτη στον λόγο του, στον τρόπο που κινείται, που συμπεριφέρεται. Το σκηνικό είναι λεπτομερές, οτιδήποτε κάνουμε επί σκηνής έχει χορογραφηθεί, είναι προμελετημένο.
Αντρέας: Η Λέα ως σκηνοθέτιδα είναι πολύ συγκεκριμένη, ξέρει από το Α έως το Ω τι θέλει. Δίνει βέβαια χώρο στους ηθοποιούς, απλώς ο σκελετός είναι δικός της. Υποκριτικά μας αφήνει ελεύθερους να αποδώσουμε αυτό που θέλουμε.
Υπάρχει μια ευκολία και μια δυσκολία ταυτόχρονα σε αυτό. Είναι εύκολο να ξέρεις ότι μπορείς να πας από εδώ έως εκεί, αλλά ταυτόχρονα και δύσκολο γιατί δεν μπορείς να πας παρακάτω.
+ Παραστάσεις κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή Απριλίου στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ, στις 20:30 και κάθε Τετάρτη, Παρασκευή & Σάββατο Μαΐου την ίδια ώρα μέχρι 26/05. Η παράσταση της 16ης Μαΐου θα δοθεί με αγγλικούς και τουρκικούς υπέρτιτλους. Πληροφορίες / εισιτήρια από το ταμείο του Θεάτρου ΘΟΚ, τηλ. 77772717 [Τρίτη-Κυριακή 10.00-13.30, 16.00-18.00] προς 12 ευρώ και 6 ευρώ [άνεργοι, συνταξιούχοι με την επίδειξη του αντίστοιχου αποδεικτικού εγγράφου, άτομα κάτω των 25 ετών με την επίδειξη πολιτικής ταυτότητας].
