Oρίστηκε συνάντηση περί τα μέσα του Σεπτέμβρη, αποκαλύπτει στο «Π» ο γενικός διευθυντής της Nicosia For Art και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας (ΔΦΛ), Γιώργος Παπαγεωργίου, για το μονοπάτι που θα ακολουθήσει τελικά η εξαγγελία Χριστοδουλίδη για το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας και τη Nicosia For Art, στο πλαίσιο του σχεδιασμού της Πολιτείας για πολιτιστική ανάπτυξη των δήμων. O Παπαγεωργίου μοιράζεται επίσης τον προβληματισμό του για το χορηγικό πρόγραμμα «ΚΥΠΡΙΑ», αλλά και λίγα λόγια για τη φετινή εκδοχή του ΔΦΛ.
Ας ξεκινήσουμε από την εξαγγελία Χριστοδουλίδη. Υπάρχει κάποια εξέλιξη σχετικά με το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας;
H μόνη εξέλιξη είναι ότι ορίστηκε μια συνάντηση στο Υφυπουργείο Πολιτισμού εντός του Σεπτέμβρη για να συζητηθεί αυτό το πλαίσιο. Αυτή η συνάντηση είναι συνέχεια μιας αναλυτικής επικοινωνίας που είχα με τη γενική διευθύντρια του υφυπουργείου, την επόμενη μέρα της εξαγγελίας. Ανταλλάξαμε ιδέες για το πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό το πράγμα, αλλά ήταν μόνο ιδέες, χωρίς να κινηθεί προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Βέβαια, σημαντικός «μπούσουλας» ήταν η ίδια η εξαγγελία, με την έννοια της αναγνώρισης της εμπειρογνωμοσύνης που έχει χτίσει το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας σε διάστημα έξι ετών. Επιπλέον, το γεγονός ότι αυτή η εμπειρογνωμοσύνη ταυτίστηκε με αυτήν που έχει αποκτήσει ένας άλλος οργανισμός σε διάρκεια 25 ετών, είναι σημαντικό. Οργανισμοί όπως το Ριάλτο κάνουν εξαιρετική δουλειά και παράλληλα έχει ένα μοντέλο συνεργασίας με το Υφυπουργείο Πολιτισμού στη διοργάνωση φεστιβάλ. Μια πάγια χορηγία η οποία δίνεται από το Υπουργείο Οικονομικών και από το Υφυπουργείο Πολιτισμού, ύψους άνω του μισού εκατομμυρίου. Όλο αυτό παρουσιάζει ένα πλαίσιο που όταν λες θα το επαναλάβεις, τότε θεωρούμε ότι θα γίνει με κάποιο αντίστοιχο τρόπο. Προς το παρόν, το μόνο που έχουμε σίγουρο είναι αυτό που είπε ο Πρόεδρος: Μία διετής συνεργασία, πολιτικά, με τον Δήμο Λευκωσίας, τη Nicosia For Art και το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας. Η Λευκωσία και η εξέλιξη αυτού του εγχειρήματος, βέβαια, θα μπορούσε να είναι μία καλή αφορμή, ένα κίνητρο για να δημιουργηθούν τέτοιοι οργανισμοί σε όλες τις πόλεις. Εξάλλου, χωρίς να θυμάμαι ακριβώς τις λέξεις, αυτό που είπε ο Πρόεδρος, είναι για να αποτελέσει έναν πυλώνα πολιτισμού για την πόλη και την επαρχία. Αυτό, κατά κάποιον τρόπο, δίνει μία συνέχεια στη δήλωση της Λευκωσίας και της Nicosia For Art, κατά τη διεκδίκηση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2030, ότι έχουμε να κερδίσουμε από συνεργασίες. Και έχουν να κερδίσουν όλοι, και η πόλη της Λευκωσίας από τα χωριά και το αντίστροφο.
Συνεργασίες, δηλαδή;
Εάν μια κοινότητα θέλει να διοργανώσει μια συναυλία, θα χρειαστεί να διαχειριστεί τα έξοδα της αμοιβής του μουσικού/καλλιτεχνών, αεροπορικά και ξενοδοχεία, και την ίδια ώρα οι πλείστοι χώροι που διαθέτουν οι κοινότητες δεν είναι εξοπλισμένοι. Επομένως, θα πρέπει να ενοικιάσεις και εξοπλισμό ή ακόμη και χώρο. Ωστόσο, εάν διοργανωθεί κεντρικά, τότε θα κοστίσει λιγότερο. Δηλαδή, σε περίπτωση που ένα συγκρότημα κάνει μία συναυλία στην κοινότητα Α, Β και Γ, τότε θα στοιχήσει 2.000 ανά συναυλία, αντί 3.000, π.χ., μόνο στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας. Ακολουθούμε την τακτική «χονδρική-λιανική». Το ίδιο θα συμβεί και με τα υπόλοιπα έξοδα, π.χ. το κόστος των αεροπορικών εισιτηρίων επιμερίζεται σε τρεις συναυλίες, όχι σε μία. Αν έρθεις και ως επαρχία και ενοικιάσεις εξοπλισμό μακροπρόθεσμα, π.χ. για ένα 2μηνο, πάλι θα είναι λιγότερα τα έξοδα. Δίδεται, στην ουσία, η ευκαιρία, στις κοινότητες, να «ταξιδέψουν» τα λεφτά τους πιο μακριά, να κάνουν μια συναυλία και μετά άλλη και άλλη. Επίσης, μπορεί να σχεδιάσουν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, εάν αυτό γίνει κεντρικά, από τη Nicosia For Art, και αργότερα να υλοποιηθεί από όλες τις κοινότητες - χωρίς αυτές να επωμίζονται το κόστος του σχεδιασμού, και πάλι ωφελούνται. Όσο μικρός κι αν είναι ο προϋπολογισμός… διότι είναι μικρός, ο προϋπολογισμός για τον πολιτισμό είναι πενιχρός. Και το μεγάλο μας λάθος μας ως βιομηχανία πολιτισμού είναι ότι αποδεχόμαστε ότι η ΚΔ επί 65 συναπτά έτη, έχει τον πολιτισμό σε δεύτερη μοίρα. 1η Ιουλίου συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την ίδρυση του Υφυπουργείου Πολιτισμού και τα πράγματα δεν άλλαξαν. Γίνεται μια συντήρηση και ένα ξεσκόνισμα της κατάστασης που κληρονομήσαμε από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας. Δεν λέω ότι δεν γίνεται δουλειά, απλώς δεν είναι τόση πολλή που να δικαιολογεί την πολιτική απόφαση, την οποία στήριξε και η προηγούμενη κυβέρνηση και η Βουλή των Αντιπροσώπων. Άρα ομόφωνα όλες οι πολιτικές δυνάμεις είπαν «θέλουμε Υφυπουργείο Πολιτισμού». Η δουλειά που παράγεται είναι δυσανάλογα μικρή του παλμού του συνόλου των πολιτικών και αυτό αντικατοπτρίζεται στους προϋπολογισμούς. Είναι οριακές οι αυξήσεις.
Όσον αφορά τις συνεργασίες, έχετε ήδη υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τον Δήμο Παραλιμνίου. Εκτός της επαρχίας Λευκωσίας, γιατί;
Ναι, έχουμε ανακοινώσει τη συνεργασία με τον Δήμο Παραλιμνίου. Υπήρχε επικοινωνία ανάμεσα σε μέλη του δ.σ., τον δήμαρχο και τους συναδέλφους. Βέβαια, συνέβαλε και η πρόεδρος της Πολιτιστικής Επιτροπής του Δήμου Λευκωσίας, η Λεώνη Ορφανίδου, η οποία δραστηριοποιείται στη δημιουργία δικτύων συνεργασιών, όπως και το γεγονός ότι εμείς ήμασταν έτοιμοι για συνεργασίες μετά τη δουλειά που έγινε για τη διεκδίκηση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και άρα δημιουργήθηκε εύφορο έδαφος για να προχωρήσει η συζήτηση. Τώρα, π.χ., προβάλλουν το Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας στον Πρωταρά, όπου συχνάζουν και οι Λευκωσιάτες, αλλά συζητούμε και συγκεκριμένες συνεργασίες και κατ' επέκταση παραγωγές τις οποίες θα φέρουμε εμείς ως Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας και θα πάνε στο Παραλίμνι. Αντίστοιχα, ως Nicosia For Art, θέλουμε να τις αξιοποιήσουμε εδώ τις δράσεις που κάνει ο Δήμος Παραλιμνίου. Π.χ. Η μουσική παράσταση «Τα τραγούδια της Σωτηρίας» με τη Χριστίνα Μαξούρη θα παίξει 1η Οκτωβρίου στο Παραλίμνι και 2 Οκτωβρίου, στη Λευκωσία.
Μέσα Σεπτεμβρίου και η έναρξη του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας. Ωστόσο φέτος αντιμετωπίσατε και εσείς οικονομικές δυσχέρειες καθώς δεν λάβατε επιχορήγηση από το «ΚΥΠΡΙΑ», όπως πολλά άλλα φεστιβάλ…
Μεγάλοι και μικροί οργανισμοί, με την έννοια ότι υπάρχουν μικρά φεστιβάλ αλλά σημαντικά φεστιβάλ, όπως το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, το «Αντίσκηνο», ένα φεστιβάλ ποίησης που ξεκίνησε πέρσι ή το Κέντρο Κυπρίων Συνθετών που δεν στηρίχθηκε. Σημαντικό ατόπημα και έχουμε εκφράσει και εμείς τις ενστάσεις μας, όπως άλλοι φορείς. Υπάρχουν φορείς που προχωρούν με νομικά μέτρα εναντίον του Υφυπουργείου Πολιτισμού - όχι εμείς, προς το παρόν. Έχουν κατηγορηθεί για σύγκρουση συμφερόντων μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης που όρισε το Υφυπουργείο Πολιτισμού. Δηλαδή, πολύ επιπόλαια ορίστηκε μια επιτροπή και παράλληλα άλλαξε η διαδικασία που ακολουθείτο για το πρόγραμμα «ΚΥΠΡΙΑ» πολύ επιπόλαια. Γιατί είμαστε μικρή χώρα και κατ' επέκταση οικοσύστημα, άρα, δεν μπορείς να το αφήσεις εξ ολοκλήρου σε πέντε «ανεξάρτητους» που, και να θέλουν, δεν μπορούν να είναι ανεξάρτητοι. Υπάρχουν μέλη της επιτροπής τα οποία είναι μέλη δ.σ. οργανισμών, τρέχουν προγράμματα/συνεργασίες με οργανισμούς, είναι affiliated artists [συνεργαζόμενοι καλλιτέχνες] και μετείχαν στη διαδικασία. Εκεί το θίξαμε ανώνυμα, χωρίς να αναφέρουμε οποιοδήποτε όνομα, και το Υφυπουργείο Πολιτισμού δεν μας κάλεσε καν να μας πει «ποια είναι αυτά τα ονόματα που λέτε; Σε ποια σύγκρουση συμφερόντων αναφέρεστε;». Απλά μας είπαν «το διερευνήσαμε και δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων». Το Σύνταγμα αναφέρει πολύ συγκεκριμένα πώς αντιμετωπίζει η Πολιτεία τον πολίτη.
Παρά τις δυσκολίες, το φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί σε μία πιο συνεκτική εκδοχή. Τι θα δούμε;
Στο φετινό πρόγραμμα, το οποίο θεωρώ ότι καλλιτεχνικά δεν υστερεί, αν και απουσιάζουν οι υπερατλαντικές παραγωγές ή παραγωγές βεληνεκούς, όπως ο «Άμλετ» ή «Πίνα Μπάους» που είχαμε στο παρελθόν. Καλλιτεχνικά είναι ένα στιβαρό πρόγραμμα, έχει προτάσεις, είναι σε διάλογο με τη φιλοσοφία του φεστιβάλ και προτείνει μια σειρά από παραστάσεις και δράσεις που θεωρούμε ότι είναι ενδιαφέρουσες για το κοινό μας. Με καταξιωμένους καλλιτέχνες, και με έργα που ξαναπαρουσιάστηκαν καλή ώρα το «Περιμένοντας τον Γκοντό» που τώρα θα παρουσιάσουμε με τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Θεόδωρου Τερζόπουλου ή μία άγνωστη νουβέλα του Χάινριχ φον Κλάιστ, το οποίο παρουσιάζει το σέρβικο Yugoslav Drama Theater. Άρα, έχουμε μια σειρά από επιλογές πιο οικονομικές, δεδομένου ότι δεν μας τίμησε με τη χορηγία του το πρόγραμμα «ΚΥΠΡΙΑ» του Υφυπουργείου Πολιτισμού. Πλην όμως, το όποιο Υφυπουργείο Πολιτισμού δεν σταματά το Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας. Το ΔΦΛ ως θεσμός, ως ψυχή και ως δουλειά που έγινε όλα αυτά τα χρόνια, είναι κάτι μεγαλύτερο των αποφάσεων του όποιου Υφυπουργείου Πολιτισμού.
