Ο Ιωάννης Παπαλοΐζου είναι ο σκηνοθέτης ενός παρατηρητικού ντοκιμαντέρ που συλλέγει εικόνες της Κύπρου από το 2017 και συνοψίζει τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα ολόκληρου του νησιού 

"Μετά από κάποια αποστασιοποίηση από τις ταινίες μου, ήταν ξανά καιρός να στραφώ σε κάτι πιο προσωπικό", εξηγεί ο Ιωάννης Παπαλοΐζου, σκηνοθέτης που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη αλλά που όλο και πιο συχνά την τελευταία διετία επιστρέφει στην Κύπρο, καθώς βρίσκεται στη διαδικασία δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ για τη χώρα. "Έμενα καιρό στη Νέα Υόρκη και ερχόμενος πίσω μία φορά τον χρόνο, η σχέση μου με την Κύπρο ήταν περισσότερο αναδρομική. Έβλεπα πράγματα που αντιγράφονταν από την καινούργια κουλτούρα, π.χ. τους χίπστερ ή -στη Λεμεσό- τους Ρώσους και το χρήμα που έρεε στην πόλη. Αυτό το ντοκιμαντέρ λοιπόν ήταν αποτέλεσμα μιας ανάγκης να κάνω κάτι προσωπικό που, την ίδια στιγμή, να έχει μια αξία, να σημαίνει κάτι σε μένα. Είναι σαν επιστροφή σε μια πατρίδα από την οποία επανεκκινώ με όσα βρίσκω μπροστά μου".

Το Kypri παρατηρεί μια χώρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ σύγχρονων, εισαγόμενων νοοτροπιών και βαθιά ριζωμένων στη γη της. Μια χώρα που μιλά ελληνικά, τουρκικά, αγγλικά, ρωσικά και πολλές άλλες γλώσσες. Μια χώρα που κάποτε ξεχνά από πού προέρχεται και συχνά δεν ξέρει πού πηγαίνει.

Από τον φακό του σκηνοθέτη περνά η καθημερινότητα της Κύπρου, είτε αυτή βρίσκεται στα φασαριόζικα εμπορικά κέντρα ή αφήνεται στην καλοκαιρινή ραστώνη μιας παραλίας, στη Λευκωσία, στη Λεμεσό, στην Πάφο, στην Αμμόχωστο, στη Λάρνακα, παντού.

"Έχω μια μικρή κάμερα που με βοηθά πολύ. Όλοι νομίζουν ότι είναι η φωτογραφική μου μηχανή κι αυτό βοηθά στο να νιώσουν πιο οικεία. Η κάμερα αυτή προσδίδει περισσότερο ρεαλισμό στη 'σύλληψη' του κόσμου στο περιβάλλον του. Είτε στους δρόμους, στα εμπορικά κέντρα, στη θάλασσα βγάζοντας σέλφι, στη συνεχή κίνηση του ανθρώπινου ρεύματος. Το μόνο που έχω να κάνω είναι να είμαι εκεί για να την καταγράψω. Κι αυτό είναι: αποφάσισα στρατηγικά σε ποια μέρη θα πάω και βεβαίως τώρα έρχομαι στην Κύπρο πολύ πιο συχνά από εκείνη τη μία φορά τον χρόνο, για να βρίσκομαι σε διάφορες εκδηλώσεις. Έχω επικεντρωθεί σε εκδηλώσεις όπως ο Κατακλυσμός, που έχουν το στοιχείο της κουλτούρας της Κύπρου. Όλες μου οι επιλογές έχουν να κάνουν με την κουλτούρα αλλά και με τη χλωρίδα και την πανίδα της χώρας. Στην αρχή ήμουν μάλλον σε... ελεύθερη πτώση. Είναι αυτό που λέμε 'αν δεν ξέρεις πού πας, κάθε δρόμος σε οδηγεί εκεί'. Ταξίδευα έξω από τη Λεμεσό, στην Πέτρα του Ρωμιού, στο μολ, στη βιομηχανική περιοχή κοντά στο Μαρί, και άρχισε τότε να αποκρυσταλλώνεται η ιδέα για ένα ντοκιμαντέρ που να περιλαμβάνει τις φωνές της Κύπρου, τους ανθρώπους της καθημερινότητας. Ήξερα, για παράδειγμα, ότι ήθελα στο ντοκιμαντέρ να έχω έναν ψαρά. Βρήκα κάποιον και πήγα μαζί του για ψάρεμα στη διάρκεια της νύχτας".

Στο σπίτι της Τουρκοκύπριας γλύπτριας Sevcan Cercez έξω από την Κερύνεια, στο οποίο πραγματοποιήθηκαν γυρίσματα για το παρατηρητικό ντοκιμαντέρ Kypri, του Ιωάννη Παπαλοΐζου

Ψηφίδες μιας ζωής

"Είναι ψηφίδες της καθημερινότητας οι εικόνες του ντοκιμαντέρ, δεν ακολουθεί κανέναν από την αρχή μέχρι το τέλος. Κατά κάποιο τρόπο, συντονίζεσαι αλλά αμέσως μετά αποσυντονίζεσαι μέχρι να δημιουργηθεί μια συνολική εικόνα της χώρας", εξηγεί ο κ. Παπαλοΐζου μιλώντας για το ντοκιμαντέρ του.

Ο ίδιος αποφεύγει τις παραδοσιακές συνεντεύξεις στην ταινία, όπως και το ιστορικό και πολιτικό περιεχόμενο. Ωστόσο το ντοκιμαντέρ του έχει σαφή πολιτική τοποθέτηση. Οι εικόνες του προέρχονται από το σύνολο της Κύπρου, όχι μόνο από τις ελεύθερες περιοχές. Και η τελική επιδίωξη, "να το δει όσο πιο πολύς κόσμος γίνεται. Κι έχω πάντα στο μυαλό μου τον θεατή. Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι είναι παρατηρητικό, χωρίς περιεχόμενο κι ότι αυτό είναι παράξενο. Γι' αυτό υπάρχει το αντίτιμο της εικόνας. Επιστρέφω στη Νέα Υόρκη με το υλικό και οι συνεργάτες μου εντυπωσιάζονται. Αφήστε έξω εμάς, τους Κύπριους. Είναι δύσκολο να διανοηθούμε πόσο πραγματικά στο σταυροδρόμι πολιτισμών είμαστε. Κοιτάζοντας τις εικόνες οι ξένοι, βλέπουν έντονο το ανατολίτικο στοιχείο. Ή τους θυμίζει το άνυδρο τοπίο του Μεξικού. Το λέω συχνά πως η Κύπρος είναι μια χώρα στην οποία μπορείς να μπεις στο αυτοκίνητο, να ανοίξεις το ραδιόφωνο και να ακούσεις από αραβικά μέχρι -αν είσαι τυχερός- και ισραηλινό κανάλι. Πιάνεις τουρκικά, αγγλικά από τις βάσεις, ρωσικά και ελληνικά. Αυτό, ούτε στη Νέα Υόρκη που θεωρείται πολυπολιτισμική δεν θα το βρεις. Εδώ, βρίσκεσαι αμέσως σε άλλο κόσμο. Κι αυτή την εντύπωση επιχειρώ να αποτυπώσω στο ντοκιμαντέρ".

Ο κ. Παπαλοΐζου έκανε το μάστερ του στο Άμστερνταμ, με θέμα την αρχειοθέτηση της κινούμενης εικόνας. "Αυτό, σε συνδυασμό με την παραγωγή που έκανα στο bachelor, οδήγησε στο να κάνω κάτι για το τώρα, για τον σύγχρονο χωροχρόνο που θέλω να προσφέρω στους θεατές, τόπακες ή ξένους. Και με κανέναν τρόπο δεν θα είναι σιωπηλό αυτό το ντοκιμαντέρ. Δεν θα έχει συνεντεύξεις, ούτε αφήγηση, αλλά πιστέψτε με, οι Κύπριοι μιλούν. Εκφράζουν τις απόψεις τους αριστερά και δεξιά, ακούς πράγματα συνεχώς και προτού το καταλάβεις, οι ίδιοι γίνονται οι αφηγητές της χώρας και είναι, έτσι κι αλλιώς, μέρος του ιστού που υφαίνει την Κύπρο".

Πρώτιστη επιδίωξη με την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ, τα φεστιβάλ. Προς το παρόν, το ντοκιμαντέρ βρίσκεται στο στάδιο του post production.

Συντελεστές:
Παραγωγοί: Μίνως Παπάς, Jacquelyn Reyes

Project Manager: Μαρίνα Γεραλή

Οπερατέρ: Ιωάννης Παπαλοϊζου

Ηχοληψία: Oktem Emre

Πολιτιστικός Σύμβουλος (Βορράς): Ahmet Kelebek

Μοντάζ: Ιωάννης Παπαλοΐζου, Carla Brookoff

Sound Design: Yiannis Christofides

Γραφίστρια: Στέλλα Παπαλοϊζου



Φωτογραφίες:Ελένη Παπαδοπούλου