Γράφει ο Νίνο Φένεκ Μικελίδης
Στην ανεξάρτητη ταινία «Μητέρα πατέρας αδερφή αδερφός» του Τζιμ Τζάρμους, ένα τρίπτυχο γύρω από τα προβλήματα τριών διαφορετικών οικογενειών, απονεμήθηκε τελικά το Χρυσό Λιοντάρι καλύτερης ταινίας του φετινού 82ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας.
Η ταινία «Η φωνή της Χιντ Ραζάμπ» της Καουντέρ Μπεν Χανιά για τη συγκλονιστική ιστορία ενός εξάχρονου κοριτσιού δολοφονημένου από τον ισραηλινό στρατό στην υπό συνεχή βομβαρδισμό Γάζα, πήρε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής και ο Μπένι Σάφντι κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας για την ταινία του «The Smashing Machine», βιογραφική ταινία του μποξέρ (μίγμα των πολεμικών τεχνών) Μαρκ Τερ.
Το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής απονεμήθηκε στον Τζιανφράνκο Ρόζι για το λυρικό ντοκιμαντέρ του «Κάτω από τα σύννεφα».
«Αφιερώνω αυτό το βραβείο στην Παλαιστινιακή Κόκκινη Ημισέληνο και σε όλους εκείνους που διακινδύνευσαν τα πάντα για να σώσουν ζωές στη Γάζα. Είναι αληθινοί ήρωες», ανάφερε η Μπεν Χανιά παραλαμβάνοντας το βραβείο της. «Η φωνή της Χιντ είναι η φωνή της ίδιας της Γάζας, μια κραυγή διάσωσης για να μπορέσει να την ακούσει ολόκληρος ο κόσμος αν και κανένας δεν απάντησε. Η φωνή της θα συνεχίσει. Η φωνή της θα συνεχίσει να αντηχεί μέχρι η λογοδοσία να γίνει πραγματική, μέχρι που να αποδοθεί δικαιοσύνη», ανέφερε.
Η ταινία συγκίνησε ιδιαίτερα το κοινό του φεστιβάλ που τα ένθερμα χειροκροτήματα του διήρκεσαν 23 λεπτά (σημειώνοντας ρεκόρ στην ιστορία του φεστιβάλ) και που η διεθνής κριτική χαρακτήρισε ως «μια έντονα συναρπαστική κατηγορία της πολιτικής της γενοκτονίας που συνεχίζει σε βάρος του παλαιστινιακού λαού η ισραηλινή Κυβέρνηση του Νετανιάχου».
Αποδεχόμενος το Χρυσό Λιοντάρι, ο δημιουργός της, Τζιμ Τζάρμους, τόνισε έκπληκτος πως «όλοι εμείς εδώ που γυρίζουμε ταινίες δεν έχουμε κίνητρο τα βραβεία, αλλά εκτιμώ ιδιαίτερα αυτή την απρόσμενη βράβευση. Η τέχνη δεν χρειάζεται να ασχοληθεί με την πολιτική, μπορεί να προκαλέσει ενσυναίσθηση και ένα σύνδεσμο ανάμεσά μας, που στην πραγματικότητα είναι το πρώτο βήμα για να λύσουμε τα θέματα και τα προβλήματα που μας απασχολούν. Γι’ αυτό σας ευχαριστώ που εκτιμήσετε την αθόρυβη ταινία μας». επεσήμανε.
Τα βραβεία απένειμε κριτική επιτροπή με Πρόεδρο τον Ελληνοαμερικανό σκηνοθέτη Αλεξάντερ Πέιν και μέλη την Στεφάν Μπριζέ, Γαλλίδα σκηνοθέτιδα, τη Μάουρα Ντελπέρο, Ιταλίδα σκηνοθέτιδα, τον Κριστιάν Μουντζίου, Ρουμάνο σκηνοθέτη, τον Μοχάμαντ Ρασούλοφ, Ιρανό σκηνοθέτη, τη Φερνάντα Τόρες, Βραζιλιανή ηθοποιό και τη Ζάο Τάο, Κινέζα ηθοποιό.
Το βραβείο της κριτικής επιτροπής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) για την καλύτερη ταινία του διαγωνιστικού τμήματος απονεμήθηκε στην ταινία «Ο σιωπηλός φίλος» της Ουγγαρέζος σκηνοθέτιδας Ίλντικο Ενιέντι. Στο σκεπτικό της, η επιτροπή αναφέρει: «Η ταινία είναι μια έντονη εξερεύνηση των παγκόσμιων συνδέσεων και των άρρητων ορίων που συνδέουν τις μορφές ζωής. Μέσα από την τολμηρή αφήγηση, τις περίπλοκες ερμηνείες και τημ τολμηρή σκηνοθεσία, αυτή η ταινία έχει βαθιά απήχηση σε εμάς. Ένα μεγάλο επίτευγμα στην τέχνη του κινηματογράφου που υπερβαίνει τα γλωσσικά και πολιτισμικά όρια».
Τη σχέση του κόσμου των φυτών με τον άνθρωπο παρουσιάζει στη λυρική ταινία της «Ο σιωπηλός φίλος» η Ουγγαρέζα σκηνοθέτρια Ίλντικο Ενιέντι. Εκεί που στη βραβευμένη το 2017 με τη Χρυσή Άρκτο του Βερολίνου ταινία της, «Η ψυχή και το σώμα», η Ενιέντι παρουσίαζε τη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα (το ερωτευμένο ζευγάρι του σφαγείου ονειρευόταν τον έρωτα του μέσα από τη σχέση ενός ζευγαριού ελαφιών), στη νέα της αυτή ταινία, που κέρδισε το βραβείο της FIPRESCI, παρουσιάζει τη σχέση μας με τον κόσμο των φυτών και τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στα φυτά και τους ανθρώπους, με τον «σιωπηλό φίλο» του τίτλου, το τεράστιο δέντρο «γκίνγκο» στον βοτανικό κήπο του στο Πανεπιστημίου του Μάρμπουργκ, να παίζει ουσιαστικό ρόλο στην ταινία.
Ένα τεράστιο δέντρο, απ’ όπου, κάθε τόσο, περνούν τα τρία βασικά πρόσωπα της ταινίας, πρόσωπα που ζουν σε διαφορετικές εποχές, μέσα από τις τρεις αλληλένδετες ιστορίες που αφηγείται η Ενιέντι.
Η πρώτη ιστορία είναι εκείνη του νευροεπιστήμονα Τόνι Γουόνγκ, από το Χονγκ Κονγκ, ο οποίος έχοντας εγκλωβιστεί στο πανεπιστήμιο του Μάρμπουργκ, εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, παρουσιάζει στους σπουδαστές του τα αποτελέσματα μιας ειδικής μελέτης του πάνω στην ασυναισθησία: το πώς η προσοχή των ενηλίκων γίνεται το «κέντρο προσοχής» εστιάζοντας σε ένα ερέθισμα κάθε φορά, ενώ τα βρέφη είναι ικανά να ασχολούνται με πολλά πράγματα ταυτόχρονα.
Με την παρουσία του γιγαντιαίου δέντρου να τον εμπνέει να εφαρμόσει τις θεωρίες του για την ασυναισθησία των φυτών. Στη διάρκεια της παθιασμένης αυτής απασχόλησης του θ’ ανακαλύψει τα βίντεο μιας Γαλλίδας επιστήμονα, η οποία υποστηρίζει πως τα φυτά μπορούν να συνεννοούνται μαζί μας αν κaι ποτέ δεν βρίσκουμε τοn χρόνο να τα εξετάσουμε. Και να τώρα, όπως του λέει η ίδια μέσω βίντεο-συνάντησης, που εξαιτίας του COVID-19 μπορούμε να βρούμε τον χρόνο.
Στην ιστορία του θα προστεθούν δύο άλλες ιστορίες, που εκτυλίσσονται στο ίδιο πανεπιστήμιο, με πρωταγωνίστριες νεαρές γυναίκες, σε δύο διαφορετικές εποχές: μία, της Γκρέτε, που ζει σε μια άλλη εποχή, εκείνη του 19ου αιώνα, και η οποία είναι η πρώτη γυναίκα σπουδαστής στο τμήμα επιστημών (με την Ενιέντι να διακωμωδεί τους σεξιστές καθηγητές στη συνέντευξη που η Γκρέτελ υπόκειται για να επιλέγει), και η οποία, ως βοηθός ενός φωτογράφου, θα ανακαλύψει λεπτομέρειες για τα φυτά που δεν είχε φανταστεί ποτέ, και η άλλη, στη δεκαετία του ‘70, των επαναστατών και των μπίτνικς, με τη χίπισσα Γκούντουλα, μια γυναίκα βοτανολόγο, που ερευνά τη δυνατότητα των φυτών να αντιδρούν σε ερεθίσματα, να ζητά τη βοήθεια του άτολμου φοιτητή Χάνες να προσέχει και να ποτίζει το ειδικό γεράνι στο παράθυρο του δωματίου της. Οι έρευνες της αποκαλύπτουν πως το φυτό αντιδρά στην ανθρώπινη παρουσία, στο άγγιγμα και τη διάθεση. Κάτι που, προς έκπληξη του, ανακαλύπτει ο Χάνες όταν μένει μόνος με το μωβ γεράνι.
Ελκυστική, αν και ασυνήθιστη, ακόμη και αλλόκοτη, πρόκληση, που η Ενιέντι την αποδέχεται για να προχωρήσει, με εικόνες γεμάτες ποίηση και λυρισμό, με διαφορετικά χρώματα σε κάθε ιστορία (με δυνατά, έντονα χρώματα στην ιστορία του παρόντος, με σέπια χρώματα στην ιστορία του 19ου αιώνα και κοκκώδη χρώματα στην ιστορία του 1972) για να φτιάξει το υπέροχο αυτό, γοητευτικό φιλμ, που μας μαθαίνει να κοιτάζουμε και να απολαμβάνουμε διαφορετικά την πανίδα του πλανήτη μας.
ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ
Χρυσό Λιοντάρι καλύτερης ταινίας: «Πατέρας μητέρα αδερφή Τζάρμους αδερφός» του Τζιμ Τζάρμους
Μέγα Βραβείο της Επιτροπής: «Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» της Καουτέρ Μπεν Χανιά
Αργυρό Λιοντάρι καλύτερου σκηνοθέτη: Μπένι Σάφντι, “The Smashing Machine”
Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής: «Κάτω από τα σύννεφα» του Τζιανφράνκο Ρόζι
Καλύτερο σενάριο: Βαλερί Ντονζέλι και Ζιλ Μαρσάν, “À pied d’œuvre” (“At Work”)
Κύπελλο Βόλπι καλύτερης γυναικείας ερμηνείας: Xin Zhilei για την ταινία “The Sun Rises on Us All”
Κύπελλο Βόλπι για την καλύτερη ανδρική ερμηνεία: Τόνι Σερβίλο, “La Grazia”
Βραβείο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι για καλύτερο νέο ηθοποιό: Λούνα Βέλτερ, “Silent Friend”
