Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική... (ΙΙΙ)

Ζωή Χρυσάνθου Δημοσιεύθηκε 12.2.2018

Οι συντακτικές λειτουργίες, κατά τον Μπαμπινιώτη, δίνουν δυνατότητα διαφορετικής προβολής του λόγου μας, δίνουν μια ποιότητα στον λόγο μας. Το ενδιαφέρον για την ποιότητα του λόγου μας εξαρτάται από την ποιότητα του μυαλού μας και από τις απαιτήσεις που έχουμε από την ύπαρξή μας. Εάν θέλουμε να μιλάμε γενικότατα, στο περίπου, να κάνουμε χειρονομίες ή να χρησιμοποιούμε τα greeklish, σημειώνει ο γλωσσολόγος με χιουμοριστικό τρόπο, κινδυνεύουμε από μια αρρώστια: από τη σταδιακή αποξένωση από την εικόνα της λέξης και κατ' επέκταση από την απώλεια πληροφοριών σημασίας, προέλευσης και οικογένειας με άλλες λέξεις. Δηλαδή, θα πάθουμε διανοητική και γλωσσική ζημιά, γιατί όταν γράφουμε την ελληνική λέξη σωστά, μας δίνει πολλές πληροφορίες, τις οποίες χάνουμε με τα greeklish μόνο και μόνο για να κερδίσουμε χρόνο. Με τα greeklish το μόνο που καταφέρνουμε είναι να χαραμίσουμε τη σχέση μας με τη λέξη και την εικόνα της. Έχουμε ήδη πάθει ζημιά με το πληκτρολόγιο, εφόσον έχουμε χάσει μια πληροφορία: την κιναισθητική. Όταν γράφουμε τη λέξη και σχεδιάζουμε τα γράμματα, ξέρουμε και πώς να τη γράψουμε. Η αίσθηση αυτή χάνεται σιγά-σιγά με το πληκτρολόγιο.


Παρομοίως με τα greeklish μειώνουμε και τις οπτικές εικόνες. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Μπαμπινιώτης, "μείωση στην οπτική εικόνα, μείωση στην κιναισθητική, έχεις πάει στο πληκτρολόγιο, μπαίνεις και στα greeklish... να αρχίσεις να δέχεσαι διανοητικά συλλυπητήρια". Σε ερώτηση μαθητή για τη χρήση της κυπριακής διαλέκτου ή της κοινής ελληνικής, ο Μπαμπινιώτης απάντησε ότι όπως ο Κρητικός, ο Θεσσαλός, ο Κερκυραίος κ.λπ. όταν βρίσκεται στο οικείο περιβάλλον του γυρίζει τον κώδικα επικοινωνίας και μιλάει στη διάλεκτό του, έτσι και ο Ελληνοκύπριος θα μιλήσει κυπριακά. Η κυπριακή είναι πολύ ισχυρή διάλεκτος, αλλά δεν αποτελεί εμπόδιο στο να μάθει κανείς να χρησιμοποιεί την κοινή γλώσσα. Ως Ελληνοκύπριοι έχουμε δύο θησαυρούς: την κοινή γλώσσα και τη διάλεκτο. Αυτά τα προνόμια δεν πρέπει να τα βάλουμε αντιμέτωπα, καθώς δεν πρόκειται για συγκρουσιακή σχέση, αλλά για συμπληρωματική σχέση. Σύμφωνα με τον γλωσσολόγο, έχουμε την κοινή για συγκεκριμένες χρήσεις και τη διάλεκτο για άλλες. Στη διάλεκτο υπάρχουν τα βιώματα, τα συναισθήματα, η οικειότητα, ενώ στην κοινή υπάρχουν επιστημονικά θέματα, θέματα παιδείας κ.λπ. Είναι, λοιπόν, πλεονέκτημα να μπορούμε να κινούμαστε σε δύο επίπεδα, καθώς δεν είναι ιδεολογικό το θέμα, όπως το ζήτημα της καθαρεύουσας και της δημοτικής. Η μόνη δυσκολία βρίσκεται στον τρόπο μάθησης της κοινής γλώσσας. Από τη στιγμή που δεν έχουμε πρόβλημα να μαθαίνουμε την αγγλική, που είναι μια ξένη γλώσσα, μια άλλη νοοτροπία, μια άλλη δήλωση του κόσμου, τότε δεν έχουμε πρόβλημα να περάσουμε από τη διάλεκτο στην κοινή και αντίστροφα. Ο άνθρωπος μπορεί να περάσει από τον έναν κώδικα στον άλλο. Αλλιώς μιλάμε σε έναν φίλο μας, αλλιώς μιλάμε σε έναν μεγαλύτερο, αλλιώς σε μια επίσημη εκδήλωση. Το θέμα είναι το επίπεδο μάθησης και η ποιότητα της γλώσσας μας, που αποκτούμε με τα διαβάσματά μας. Χρήσιμα θα μας φανούν κάποια βιβλία, όπως "Οι Δοκιμές" του Σεφέρη, τα κείμενα του Παπανούτσου κ.λπ. Η διάλεκτος το μόνο που κάνει είναι να δίνει μια άλλη εκφραστική δύναμη.

Όσον αφορά τη γραφή ορισμένων λέξεων, ο Μπαμπινιώτης επισήμανε πως μπορούμε να απλογραφούμε ξένες λέξεις. Για την απόδοση ξένων λέξεων στα ελληνικά, επισήμανε ότι πρέπει να αποδίδουμε στη γλώσσα μας λέξεις που να είναι αναγνωρίσιμες και κατανοητές σε όλους, όπως το διαδίκτυο (internet) και το ευπώλητο βιβλίο (best seller) [και οι δύο λέξεις είναι αποδόσεις του ιδίου], φτάνει να υπάρχει διαφάνεια. Η απόδοση της λέξης "facebook" σε "διαπροσωπικό βιβλίο" έχει το μειονέκτημα ότι είναι φράση και όχι λέξη. Άρα, ας μην μας πιάνει πανικός. Ό,τι κάνουμε να το κάνουμε με μέτρο και προσοχή. Μπορούμε να εισάγουμε ξένες λέξεις στο λεξιλόγιό μας, αφού δώσαμε χιλιάδες, αλλά "με λογισμό και όνειρο", όπως είπε ο Σολωμός.

Συμπερασματικά, στα θέματα γλώσσας ψάχνουμε πάντοτε να βρούμε τον ένοχο... φταίει το σύστημα, ο δάσκαλος, η κοινωνία, η γειτονιά, ο φίλος; Ο μόνος που φταίει, σύμφωνα με τον γλωσσολόγο, είναι ο εαυτός μας, διότι "μόνο με τον δικό σου αγώνα και την προσπάθεια, με αυτομόρφωση μπορείς να εμπλουτίσεις τη γλωσσική σου ικανότητα... να της δώσεις μια ποιότητα που θα γίνει ποιότητα στη σκέψη σου. Η αυτομόρφωση είναι το ξεπέρασμα όποιας πενίας, λεξικής στην προκειμένη περίπτωση. Η αυτομόρφωση, λοιπόν, πρέπει να γίνει κανόνας ζωής".

Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων
Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας parathyro.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
«Ένα πανεπιστήμιο υπάρχει, το βιβλίο»!

«Ένα πανεπιστήμιο υπάρχει, το βιβλίο»!

«Ένα πανεπιστήμιο υπάρχει, το βιβλίο»!

Τεχνητή νοημοσύνη και τέχνη: Τα διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι καλλιτέχνες

Τεχνητή νοημοσύνη και τέχνη: Τα διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι καλλιτέχνες

Τεχνητή νοημοσύνη και τέχνη: Τα διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι καλλιτέχνες

Περικλής Κοροβέσης: «Με τον σκοταδισμό δεν τελειώσαμε ακόμα»

Περικλής Κοροβέσης: «Με τον σκοταδισμό δεν τελειώσαμε ακόμα»

Περικλής Κοροβέσης: «Με τον σκοταδισμό δεν τελειώσαμε ακόμα»