Η Αντωνία Κάττου γεννήθηκε στις 27 Απριλίου 2000 στη Λευκωσία της Κύπρου. Από μικρή ηλικία της κίνησαν το ενδιαφέρον οι τέχνες, τις οποίες εξάσκησε και συνεχίζει να ασκεί. Η αγάπη της για το διάβασμα και τη δημιουργία πολλές φορές της κόστισε κοινωνικά, ειδικά στην εφηβεία, αλλά πλέον αναγνωρίζει αυτές της τις δυνατότητες ως την απόλυτή της δύναμη και επιδιώκοντας τα όνειρά της θέλει να παροτρύνει κι άλλους να μοιραστούν τα χαρίσματά τους με τον κόσμο. Αυτή τη στιγμή εξειδικεύεται στην αγγλόφωνη λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ στην Αγγλία ενώ παράλληλα επιδιώκει τη συγγραφή τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά. Ευελπιστεί στο σύντομο μέλλον να συνεχίσει και τις μουσικές της σπουδές. Η συλλογή της «Όταν Βρέχει» αποτελεί την πρώτη της ολοκληρωμένη συλλογή ποιημάτων στα ελληνικά.

Την ποίησή σου θα τη χαρακτήριζες σκοτεινή ή φωτεινή;

Δεν μου αρέσει να περιορίζω το έργο μου με όρους και να το βάζω σε κουτάκια - θεωρώ ότι θα σκοτώσει τη δημιουργικότητά μου κάτι τέτοιο και γενικά τίποτα δεν είναι μονόπλευρο, όλα εξελίσσονται, όλα αλλάζουν. Αν έπρεπε όμως να απαντήσω θα έλεγα πως η ποίησή μου είναι και τα δύο, θεωρώ πως για να λάμψει το φως στο τέλος κανείς πρέπει να πέσει στο σκοτάδι. Τα δύο είναι αλληλένδετα.

Ποιοι θέλεις να σε διαβάζουν ιδανικά και ποιες ώρες; Νύχτα ή μέρα; Κάτω από τα δέντρα ή μπροστά στη θάλασσα;

Άνθρωποι με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά! Άνθρωποι που δεν φοβούνται να νιώσουν και να κλάψουν και να γελάσουν. Άνθρωποι ζωντανοί, περίεργοι, μοναδικοί. Η αλήθεια είναι πως δεν σκέφτηκα ποτέ ποια ώρα θα ήθελα ιδανικά να με διαβάζουν. Το θεωρώ λίγο αστείο και παράλογο γιατί ποια είμαι εγώ να πω στον οποιονδήποτε τι ώρα να με διαβάσει, ο συγγραφέας/ποιητής οφείλει να σέβεται την απόλυτη ελευθερία του αναγνώστη. Γενικά προσπαθώ στη ζωή μου να μην δημιουργώ προσδοκίες για πράγματα που είναι εντελώς πέρα από τον έλεγχό μου - έχω προσέξει πως ζει κανείς πιο ήρεμα έτσι. Εμένα μου αρκεί να με διαβάζουν, πότε, πώς και πού μου είναι αδιάφορα.

Πώς γράφεις; Αυτόματα ή το σκέφτεσαι πολύ;

Εξαρτάται - και τα δύο. Όταν βιώνω κάποιο πολύ έντονο συναίσθημα προσπαθώ να γράψω ό,τι έρχεται στον νου μου και επιστρέφω σε αυτή τη σημείωση πιο μετά, όταν έχω επεξεργαστεί αυτό που έχει συμβεί και μπορώ να βρω τη γλώσσα να το εκφράσω καλύτερα. Άλλες φορές μου έχει τύχει να κλαίω καθώς γράφω, κάτι το οποίο θεωρώ πως είναι σπάνιο και ιδιαίτερο καθώς πολλές φορές όταν είμαι σε θέση να εκμεταλλευτώ αυτήν την έντονη συναισθηματική φόρτιση γράφω εύκολα, κυλάνε οι λέξεις σαν τα δάκρυα. Άλλες ακόμα, όταν έχω καιρό να γράψω νιώθω έναν απίστευτο κόμπο στον λαιμό και το στήθος, σαν να μην μπορώ να αναπνεύσω και ξεκινάω να γράφω με σκοπό τη φυσική μου ανακούφιση, χρησιμοποιώντας ως έναυσμα τις αισθήσεις του σώματός μου. Με πονάει φυσικά και συναισθηματικά το να μην γράφω σαν να στερούμαι οξυγόνο, ειλικρινά.



Τι σου έρχεται πρώτα ο τίτλος ή το κείμενο;

Και τα δύο - εξαρτάται. Πολλές φορές σκέφτομαι: «Ξέρεις κάτι Αντωνία, θα έκανε ένα πολύ ωραίο ποιηματάκι αυτή η εικόνα, ή αυτός ο όρος» και γράφω καθώς επεξεργάζομαι ετυμολογίες, συσχετισμούς και τα λοιπά. Όταν γράφω ένα ποίημα πιο συνειρμικά όμως ο τίτλος δεν έρχεται πάντα τόσο εύκολα και συνήθως με επισκέπτεται στο τέλος - που βγάζει περισσότερο νόημα γιατί ένα ποίημα δεν θα ήταν συνειρμικό και αυθόρμητο αν η σύνθεσή του εξαρτάται από έναν όρο ή εικόνα.

Ποιοι ποιητές είναι οι αγαπημένοι σου;

Θεωρώ πως ο Καβάφης είναι ο αγαπημένος μου στα ελληνικά. Δεν μπορώ να εξηγήσω το γιατί - τον νιώθω σαν πνευματικό μου φίλο. Μου αρέσει πολύ η ποίηση του Σαίξπηρ, ειδικά τα σονέτα του. Πρόσφατα, άρχισα να διαβάζω μεταφρασμένη περσική ποίηση του Ρούμι την οποία λατρεύω για τις εικόνες και τη θεματολογία, όπως η πνευματικότητα και ο μυστικισμός. Επίσης, θαυμάζω τον τρόπο με τον οποίο γράφουν οι ποιητές του Ρομαντισμού, όπως ο John Keats και ο Samuel Taylor Coleridge. Παρόλο που τα ποιήματα αυτά δεν είναι στα ελληνικά αποτελούν απίστευτη έμπνευση και μέσα στο δίγλωσσο μυαλό μου με βοηθούν να εξελιχθώ και να εμβαθύνω στην τέχνη μου.

Τι εννοείς ότι η αγάπη για το διάβασμα και τη δημιουργία σου στοίχισε κοινωνικά στην εφηβεία;

Μεγάλωσα σε μια οικογένεια όπου η κοινωνική και η πολιτική αποδόμηση ήταν η καθημερινότητά μου. Αυτή η φιλελεύθερη οικογενειακή πραγματικότητα δεν αντικατοπτριζόταν εύκολα και συχνά στον περίγυρό μου - πράγμα που με έκανε πολλές φορές να νιώθω μόνη, απομονωμένη και παρεξηγημένη. Ήμουν απ’ αυτά τα παιδάκια που προτιμούσαν να κάνουν παρέα με ηλικιωμένους και με τους γονείς τους και πάντα είχα ανάγκη να επικοινωνώ και να συζητώ με άλλους ανθρώπους. Το να διαβάζω με έκανε να νιώθω λιγότερο μόνη, μπορούσα να ξεφύγω από τη μοναξιά και να μεταφερθώ σε άλλους κόσμους. Σύντομα, στο σχολείο άρχισα να βιώνω εκφοβισμό επειδή μου άρεσε να διαβάζω και να μαθαίνω, αλλά δεν τους άφησα να μου το αφαιρέσουν - κι αυτό το οφείλω και πάλι στην υποστήριξη των γονιών μου. Ο πατέρας μου πάντα μου έλεγε πως η αλήθεια δεν είναι πλειοψηφική.

Ποιο είναι το ιδανικό ποίημα για σένα;

Πάρα πολύ δύσκολη ερώτηση! Ενστικτωδώς θα έλεγα ένα ποίημα που με κάνει να νιώσω κάτι. Που δεν προσπαθεί να με εντυπωσιάσει με περιττές λέξεις και επίθετα. Ένα ποίημα που με αγγίζει, που με κάνει να νοσταλγώ αυτό το πρώτο άγγιγμα όταν επισκέπτομαι τη μνήμη της πρώτης ανάγνωσης.

Τα ποιήματά σου έχουν πολλές αναφορές με λεπτομερειακό τρόπο σχεδόν αυτοβιογραφικό. Θα ήθελες κάποτε να φτάσεις σε πιο μεγάλη λιτότητα;

H συλλογή αυτή περιέχει ποιήματα από την ηλικία των δεκαέξι μέχρι τα είκοσι ένα μου - τη θεωρώ ένα πρότζεκτ ενηλικίωσης που σε μεγάλο βαθμό είναι και αυτοβιογραφικό. Περισσότερο ήθελα να απαθανατίσω το πόσο δύσκολο και τρομακτικό είναι να βρίσκει κανείς σιγά-σιγά τον εαυτό του, να αυτοανακαλύπτεται και τι αισθήματα βιώνει ως εκ τούτου. Γι’ αυτό ασχολούμαι με θέματα ταμπού θα μπορούσε κανείς να πει, όπως ο θάνατος, η σεξουαλικότητα, η πνευματικότητα, η χαρά, η λύπη, η κατάθλιψη, ο έρωτας, η αγάπη, ο πόνος, η μοναξιά… Πιστεύω πως προσπαθούσα να τα «αποστιγματήσω» για εμένα την ίδια αυτά τα θέματα και κατ’ επέκταση για τον αναγνώστη μου. Γιατί να θεωρούνται ταμπού αυτά τα γεγονότα αν όλα είναι τόσο φυσιολογικά;

Φαντάζεσαι κάποια στιγμή να γράφεις και κάτι πιο μεγάλο όπως μυθιστόρημα;

Ασφαλώς - πρώτα πρέπει να τελειώσω το μεταπτυχιακό μου όμως!

Τι διαβάζεις όταν είσαι λυπημένη;

Δεν διαβάζω όταν είμαι λυπημένη, γράφω όταν είμαι λυπημένη γιατί με βοηθάει να ηρεμώ. Και όταν πια ηρεμήσω, τότε διαβάζω. Μου αρέσει να διαβάζω ακαδημαϊκά άρθρα και βιβλία, κυρίως όσα έχουν να κάνουν με φεμινισμό και φαινομενολογία, όπως και με μετααποικιοκρατική θεωρία - αυτά τα διαβάζω όταν είμαι σε διάθεση ερευνητή. Όταν είμαι σε μια πιο χαλαρή και αισθηματική διάθεση θα διαβάσω μια νουβέλα, η μια συλλογή ποιημάτων.

Ποιο ποίημά σου θα χάριζες στον ιδανικό εραστή;

Το «Όταν Ξυπνάω, κι Εσύ Ακόμα Κοιμάσαι», γιατί το έγραψα για τον σύντροφό μου, τον Παναγιώτη. Είναι σπάνιο πλάσμα.

Τελικά πώς βοηθά την κοινωνία μια ποιητική έκδοση;

Το μόνο που ξέρω είναι πως απλώς ξέρω να γράφω. Αυτό είναι το χάρισμα που μου έδωσε ο Θεός. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να το μοιραστώ με τον κόσμο με την ελπίδα πως θα αγγίξω κάποιον, πως θα μοιραστώ το βάρος της μοναξιάς με κάποιον και δεν θα τον πλακώσει - αυτό έκανε και συνεχίζει να κάνει η λογοτεχνία για μένα. Μια κοινωνία αποτελείται από άτομα, και όλα αυτά τα άτομα κάτι έχουν περάσει, περνάνε ή θα περάσουν κάτι δύσκολο. Όμως σχεδόν πάντα οι οποιεσδήποτε δοκιμασίες ξεπερνιούνται πολύ πιο εύκολα με συναισθηματική ειλικρίνεια, χωρίς να κρίνουμε ο ένας τον άλλον, χωρίς να φιμώνουμε τους εαυτούς μας και τους άλλους. Θα μπορούσε κανείς να πει πως θεωρώ το γράψιμό μου ένα ψυχολογικό βάλσαμο, το οποίο προσφέρω σε μένα και σε αυτούς γύρω μου.

Γράφεις για τους άλλους ή για σένα;

Και τα δύο. Γράφω για να κατανοήσω τον εαυτό μου και για να με κατανοήσουν οι άλλοι. Βέβαια, εάν δεν πίστευα πως έχω κάτι να πω σε κάποιον πέρα από εμένα θα συνέχιζα απλώς να γράφω στο ημερολόγιό μου. Είναι λίγο τρόπος ζωής μου και προσωπική μου φιλοσοφία να ανοίγομαι με την ελπίδα πως θα νιώσουν και άλλοι γύρω μου συναισθηματική ασφάλεια για να εκφραστούν αυθεντικά στις ζωές τους. Αυτή είναι η προσωπική μου επανάσταση. Όλοι φοβόμαστε να φανούμε άνθρωποι, με συναισθήματα, με προβλήματα - έχετε δει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Έχουμε όλοι μείνει στο στάδιο του καθρέφτη που περιγράφει ο Lacan! Αντικειμενοποιούμε τους ίδιους μας τους εαυτούς, συγκρίνουμε τις φαινομενικά τέλειες, αψεγάδιαστες ζωές των άλλων βάσει κάποιων σκηνοθετημένων στιγμιοτύπων και νομίζουμε πως εκείνοι έχουν φτάσει στην απόλυτη ολοκλήρωση του εαυτού τους! Δεν ποστάρει κανείς τον πόνο, τα δάκρυα, τα λάθη, την αβεβαιότητα στις ζωές τους. Γράφω για τους άλλους γι' αυτόν τον λόγο, γιατί αν δεν δούμε και τα δύσκολα νομίζουμε πως εμείς που τα βιώνουμε είμαστε άρρωστοι, περίεργοι, προβληματικοί.

Ποια ανάγκη σε ώθησε στο να προχωρήσεις στη συγκεκριμένη έκδοση;

Γιατί κάνει ο οποιοσδήποτε το οτιδήποτε; Υποθέτω ότι ένιωσα πως μετά από τέσσερα χρόνια η συλλογή «έδεσε» αν θέλετε, σαν να μην χρειαζόταν τίποτα άλλο, είχε πάρει την τελική της μορφή. Και όταν δημιουργήσω κάτι, θέλω να το βγάζω προς τα έξω το συντομότερο, πριν προλάβω να αμφισβητήσω τον εαυτό μου, πριν το σκεφτώ τόσο πολύ και με πλημμυρίσει ο φόβος της κριτικής.

INFO

*Η έκδοση είναι διαθέσιμη αυτήν τη στιγμή από τις εκδόσεις Γερμανός στην Ελλάδα και από βιβλιοπωλεία (διαδικτυακά και φυσικά) με τα οποία συνεργάζεται.