Συνέντευξη στην Κατερίνα Μιχάηλου

Το δίλημμα ανάμεσα στην πατρίδα και την κόρη του καλείται να ξεπεράσει ο αρχιστράτηγος των Αχαιών, Αγαμέμνονας, όταν η θυσία της Ιφιγένειας είναι η μοναδική επιλογή για τη σωτηρία της πατρίδας του. Μία δημοφιλής τραγωδία η «Ιφιγένεια εν αυλίδι» ανεβαίνει από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού, παρουσιάζοντας την αντίθεση ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό, τον άντρα και τη γυναίκα, την πόλη και την οικογένεια.

Για το έργο μίλησε στο ραδιόφωνο «Πολίτης 107,6» και στο πολιτιστικό ένθετο «τι παίζει» ο σκηνοθέτης.

Θα μπορούσε να θεωρηθεί φεμινιστικό το έργο καθώς μία γυναίκα θυσιάζεται για την πατρίδα ή και το αντίθετο γιατί να θυσιαστεί μία γυναίκα και όχι ένας άντρας για την πατρίδα;

Είναι ένα έργο ενός αντρικού κόσμου. Οι αρχηγοί και οι στρατιώτες είναι άντρες ενώ διαδραματίζεται έξω από ένα στρατόπεδο. Μέσα σε αυτό το σκηνικό βρίσκονται δύο γυναίκες, η Κλυταιμνήστρα και η Ιφιγένεια. Ο Ευριπίδης λοιπόν πολύ σοφά βάζει ως θύμα σε αυτό τον κόσμο των αντρών και στρατηλατών όχι απλώς έναν νέο άνθρωπο αλλά και μία νέα γυναίκα. Θίγει πολλά ζητήματα ο Ευριπίδης με αυτό το έργο. Αυτό είναι και το ευτύχημα στη δουλειά μας, καθώς μας δίνεται η δυνατότητα να ανεβάζουμε και να ξαναδιαβάζουμε αυτά τα έργα παρουσιάζοντάς τα ο κάθε δημιουργός μέσα από τη δική του οπτική γωνία.



Η δική σας οπτική γωνία ποια ήταν;

Εγώ διάβασα το έργο μένοντας απολύτως πιστός στο κείμενο. Άφησα να φανεί όλη η ειρωνεία του Ευριπίδη. Ο συγγραφέας σχολιάζει τα γεγονότα και δε διστάζει να τα ξεγυμνώσει. Μιλάει περίεργα για τους Θεούς, τους μάντεις και τους στρατηγούς ενώ φτιάχνει χαρακτήρες που αλλάζουν άποψη, κάτι που τότε ήταν αδιανόητο, πώς μπορεί ένας βασιλιάς να αλλάξει γνώμη. Αυτός όμως φτιάχνει βασιλιάδες πιο ανθρώπινους. Έχουμε ένα βασιλιά, τον Αγαμέμνονα, που κλαίει καθώς βρίσκεται σε ένα τρομακτικό δίλημμα. Κι αυτό ήταν και το κλειδί της δικής μας ανάγνωσης. Ότι οι ήρωες είναι πιο κοντά μας, τα διλήμματα τους τα καταλαβαίνουμε περισσότερο.

Οι αρχαίες τραγωδίες είναι τόσο ΄γοητευτικές' γιατί πραγματεύονται ζητήματα πανανθρώπινα, τόσο βαθιά που δεν θα πάψουν ποτέ να αφορούν την ανθρωπότητα

Τι είναι αυτό που καθιστά τις αρχαίες τραγωδίες τόσο «γοητευτικές» και μας ευχαριστεί να τις βλέπουμε γνωρίζοντας ότι το τέλος δεν είναι αίσιο;

Καταρχάς γιατί πραγματεύονται ζητήματα πανανθρώπινα, τόσο βαθιά που δεν θα πάψουν ποτέ να αφορούν την ανθρωπότητα. Έπειτα, ακριβώς επειδή ξέρουμε το τέλος, όπως και οι ήρωες. Οι χαρακτήρες αυτοί προχωράνε στη ζωή τους γνωρίζοντας ότι βαδίζουν προς τον θάνατο τις περισσότερες φορές. Ενώ ξέρουν δηλαδή ότι το πεπρωμένο τους είναι γραμμένο είτε από τους Θεούς, είτε από τη μοίρα ή την τύχη πασχίζουν να το αλλάξουν. Βλέπουμε ανάμεσα στα άλλα και τη φοβερή θέληση του ανθρώπου να ξεφύγει από τη μοίρα του να αλλάξει τη ζωή του να γίνει αυτός ο οδηγός της. Και αυτό από μόνο του είναι πάντα γοητευτικό. Από κει και μετά έχουμε να κάνουμε με κομψοτεχνήματα της ελληνικής γλώσσας που ας μην ξεχνάμε ότι στην απαρχή τους δημιουργήθηκαν για να ακούγονται.

*Ο Γιάννης Καλαβριανός σκηνοθετεί το έργο, σε νέα μετάφραση Παντελή Μπουκάλα και με την Ανθή Ευστρατιάδου που τιμήθηκε με το θεατρικό βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» για το 2016, να ερμηνεύει το ρόλο της Ιφιγένειας.

*Σήμερα στο Αρχαίο Θέατρο Κουρίου, στις 21:00. Στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού δράματος. Πληροφορίες: 70002414