Βάλια Καϊμάκη | valia@inrec.gr

Πριν από 20 περίπου χρόνια εγκαταστάθηκα ένα καλοκαίρι στις ΗΠΑ. Όχι μόνο για βόλτα. Ήθελα να δω πώς διαχειρίζονταν αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε διαδραστικές υπηρεσίες στην τηλεόραση, σε μια χώρα που ήταν πολύ πιο μπροστά ακόμα και από τις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές. Ήταν κομμάτι της πτυχιακής μου, που μετά έγινε μεταπτυχιακή διατριβή και χρόνια μετά μου χάρισε κι ένα μικρό δρ μπροστά από το όνομά μου.

Για όσους δεν θυμούνται, πριν από 20 χρόνια διαδίκτυο δεν υπήρχε στο σπίτι. Ούτε στη δουλειά. Ίσως σε μερικά σπάνια μέρη, όπως βιβλιοθήκες ή εφημερίδες κάπου στην κεντρική Ευρώπη, να βρισκόταν ένας υπολογιστής που δούλευε σε windows 3.11 ή σε Mac που να είχε κι ένα browser κι ένα μόντεμ που γκάριζε για να συνδεθεί "ίιιι-αν, ίιιι-αν".

Ούτε και στην Αμερική είχαν όμως. Η τοπ τεχνολογία ήταν τα beeper, αυτά που δεν έφτασαν εδώ, καθώς και τα τηλέφωνα αυτοκινήτου. Δεν ήταν ακριβώς κινητά, ήταν σταθερά αυτοκινήτου... Και μάλιστα, επειδή το χάκινγκ ήταν συχνό, σ' έπαιρνε κάποιος στο beeper και μετά τον έπαιρνες από το αυτοκίνητο για να μην μπει ο χάκερ στη γραμμή και τηλεφωνεί απεριόριστα... μύλος σας λέω.

Ήμουνα τόσο μικρή όσο να μου φαίνονται όλα αυτά σαν θαύματα της τεχνολογίας. Άλλωστε κι εγώ ήμουνα γκατζετάκιας: είχα ηλεκτρονική γραφομηχανή για τις εργασίες στο πανεπιστήμιο (κάποιος μου το θύμισε πρόσφατα και κόντεψα να λιποθυμήσω) πριν αποκτήσω το πρώτο μου Mac, όταν το σπίτι συνδέθηκε στο ίντερνετ.
Εκεί λοιπόν, στην Αμερική, αν εξαιρέσεις το γεγονός ότι όλες οι εταιρείες μου έδιναν πρόθυμα τόνους υλικό και μάλιστα οπτικοακουστικό, το οποίο όμως ήταν σε κασέτες VHS, που όμως χρησιμοποιούσαν το σύστημα NTSC και όχι τα ευρωπαϊκά PAL ή SECAM, άρα τα δικά μας βίντεο δεν τα διάβαζαν (ενώ από PAL σε SECAM ή αντίστροφα έχανες μόνο το χρώμα, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι), είδα κι έμαθα πολλά πράγματα.

Ήδη τότε υπήρχαν συνδρομητικές υπηρεσίες, όπως το HBO που μπορούσες με το πάτημα ενός κουμπιού ν' αγοράσεις την ταινία που μόλις ξεκινούσε και να τη δεις. Ωστόσο, αν για κάποιον λόγο δεν μπορούσες να τη δεις εκείνη τη στιγμή, έχανες την αγορά σου. Η αμερικανική τεχνολογία και αγορά, πάντως, ήταν έτοιμες να πάνε πολύ πιο μπροστά. Ήταν έτοιμες να σου προσφέρουν τεχνολογία, που με το πάτημα ενός κουμπιού θα αγόραζες το προϊόν που έβλεπες στην οθόνη. Ήταν έτοιμες να σου προσφέρουν ταινίες, τις οποίες θα αγόραζες και θα έβλεπες ανά πάσα στιγμή και όχι μόνο τη στιγμή που τη μετέδιδε το κανάλι. Και πολλά ακόμα.

Πιστεύω πως το όλο σχέδιο ναυάγησε -σε πλανητική κλίμακα εννοώ- λόγω του διαδικτύου, του οποίου η άνθιση ήρθε σχεδόν αμέσως μετά. Τα μεγάλα σχέδια έμειναν στο χαρτί γιατί ο κόσμος έφυγε από τη μικρή οθόνη (είχαν και οι Αμερικάνοι εκείνες τις τεράστιες τηλεοράσεις οπίσθιας προβολής που σοκάριζαν κάθε άμαθο Ευρωπαίο) και στράφηκε σε μια μικρότερη, για ν' ανακαλύψει έναν καινούργιο θαυμαστό κόσμο, τον κόσμο του ίντερνετ.
Αυτά τα 20 χρόνια λοιπόν, όλη η προσοχή του καταναλωτή ειδήσεων και ενημέρωσης στράφηκε στον υπολογιστή και στο κινητό. Ένα μέσο τόσο μα τόσο γοητευτικό σε σχέση με τον δεινόσαυρο, που ήταν θρονιασμένος στο σαλόνι.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η τηλεόραση και ο κινηματογράφος στράφηκαν και σε ποιοτικές παραγωγές και σε πραγματικά διαδραστικές υπηρεσίες παντρεύοντας τη συσκευή με το διαδίκτυο απευθείας. Στην ουσία αποδέσμευσαν τη συσκευή από την κλασσική "μετάδοση" και την έκαναν ακόμα μια οθόνη δίπλα σ' εκείνη του desktop, του laptop και του κινητού.

Κι εμείς αποκτήσαμε συνήθειες όπως το Binge-watching και αναπτύχθηκαν υπηρεσίες όπως το Netflix.
Συνεχίζεται...