O Κρίστιαν Νολ είναι καλλιτέχνης και συλλέκτης χαρτών, μισός Γερμανός, μισός Δανός, με έδρα το Λονδίνο. Έχει περάσει δεκαετίες δημιουργώντας έργα, συχνά σε φωτογραφική μορφή, που εξετάζουν την αλληλεπίδραση μεταξύ της αεροπορίας, της πολιτικής και των πόλεων στις οποίες ζούμε. Ο Κρίστιαν είναι επίσης ιδρυτής και επικεφαλής του Good Caesar, ενός στούντιο σχεδιασμού και τεχνολογίας.

Στο τελευταίο του πρότζεκτ, ο Κρίστιαν μοιράζεται τη συλλογή του με την έκδοση Direction of Travel, μια εφημερίδα που εξερευνά την ιστορία των αεροπορικών χαρτών και μέσα από αυτούς κάνει μια βαθιά βουτιά στην κουλτούρα των πτήσεων. Είναι μια ερωτική επιστολή στην πλούσια οπτική ιστορία των πτήσεων. Οι χάρτες των αεροπορικών εταιρειών που περιλαμβάνονται στις σελίδες του Direction of Travel είναι κάτι περισσότερο από όμορφα κομμάτια γραφικού σχεδιασμού, όπως μας εξήγησε ο ίδιος σε μια διαδικτυακή συνάντηση.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα;

Το υπόβαθρό μου είναι στη φωτογραφία αλλά και τον σχεδιασμό. Δουλεύω με διαφορετικά μέσα, αλλά πάντα είχα μια αδυναμία στα έντυπα. Η αίσθηση του να μπορείς να αγγίξεις αυτό που βλέπεις. Λατρεύω επίσης τους χάρτες. H εμμονή μου είναι η αεροπορία, πάντα βρίσκω δικαιολογίες για να ασχοληθώ με οτιδήποτε έχει σχέση με την αεροπορία μέσα από έργα τέχνης, καταγραφής ή χαρτογράφησης. Έχω κάνει μια φωτογραφική καταγραφή της περιοχής γύρω από το αεροδρόμιο Heathrow, πάνω στην οποία δουλεύω εδώ και πολύ καιρό, είναι μια εμμονή μου. Προσπαθώ πάντα να βρω έναν τρόπο να την εξελίξω. Όταν ήμουν φοιτητής, χαρτογραφούσα τον εναέριο χώρο του Λονδίνου πάνω στο ποδήλατό μου, προσπαθώντας να τον κατανοήσω, να τον εξανθρωπίσω, να ξεπακετάρω κάτι και να βγάλω τα ενδιαφέροντα στοιχεία. Επίσης, συλλέγω παλαιούς αεροπορικούς χάρτες τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Αγοράζεις κάτι από το ebay, όπως για παράδειγμα έναν χάρτη της Air India. Τον κοιτάς και μετά τον βάζεις σε ένα κουτί και μετά βρίσκεις κι άλλους και τους βάζεις και αυτούς σε κουτιά. Με τον καιρό αυτά τα κουτιά γίνονται όλο και μεγαλύτερα και σκέφτηκα ότι είναι κρίμα να μην μοιράζονται με τον κόσμο. Μερικοί από αυτούς είναι πανέμορφοι. Ήδη υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος ανθρώπων που επαναχρησιμοποιούν αυτό το υλικό με διάφορους τρόπους. Υπάρχουν τα λεγόμενα coffee table books που είναι υπέροχα, αλλά φαίνονται πολύ «πολύτιμα». Όταν δημιουργήθηκαν αυτοί οι χάρτες, προορίζονταν για δωρεάν διανομή στους επιβάτες πάνω στα αεροπλάνα. Σήμερα, τουλάχιστον στο Η.Β., μπορεί να γίνει εκτύπωση εφημερίδων αρκετά οικονομικά και σκέφτηκα ότι αυτή θα ήταν μια καλή ιδέα. Οι χάρτες σε μια εφημερίδα και εδώ έχεις μια συνάντηση κόσμων. Η εφημερίδα είναι πολύ απτή, υπάρχει μια αίσθηση του υλικού που μου αρέσει πολύ. Αρχικά, έκανα μια δοκιμαστική εκτύπωση για φίλους και συγγενείς για να δω αντιδράσεις. Ενθουσιάστηκαν και τα πράγματα εξελίχθηκαν από εκεί και πέρα. Ακολούθησαν τρία τεύχη και αυτή τη στιγμή ετοιμάζω το τέταρτο.

Πώς εξελίχθηκε η ιδέα από αυτό το πρώτο τεύχος;

Όταν ξεκινάς ένα έργο, έχεις συνήθως μια ξεκάθαρη ιδέα για το τι θέλεις να κάνεις, αλλά όταν αρχίσει, βλέπεις ότι εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό διαπίστωσα σε αυτό το έργο, η ιδέα βελτιώνεται όλο και περισσότερο όταν γίνεσαι καλύτερος σε αυτό. Για παράδειγμα, στην πρώτη έκδοση, το κείμενο ήταν μόνο 200 λέξεις, ενώ στις επόμενες σταδιακά αυξήθηκε στις 4.000 λέξεις. Πέρα από το οπτικό υλικό, γράφω και ερευνώ πολύ περισσότερο. Ερευνώ την κουλτούρα της πτήσης, τι σημαίνει για εμάς. Οι χάρτες φτιάχτηκαν ως διαφήμιση, αλλά στην πραγματικότητα αφηγούνται την ιστορία μιας εποχής, μιας τεχνολογίας των ανθρώπων που βρίσκω συναρπαστική και προσπαθώ να ξεδιπλώσω.

Για παράδειγμα, γιατί μια πτήση έκανε στάση στο νησί Wake τη δεκαετία του 1940 όταν πετούσε από τη Β. Αμερική προς την Αυστραλία; Ένα μικροσκοπικό νησί στον Ειρηνικό. Aνακαλύπτεις ότι αυτό συνέβαινε λόγω της εμβέλειας του αεροσκάφους και παράλληλα ερευνάς το νησί και ανακαλύπτεις τη δική του ενδιαφέρουσα ιστορία. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου, έγινε περισσότερο ένα εκδοτικό έργο, οπότε οι χάρτες είναι ένα εφαλτήριο, ένα σημείο εκκίνησης για να εξερευνήσω κάποιες ιδέες πάνω στις οποίες δούλευα ούτως ή άλλως.

Ανακάλυψες και άλλες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες;

Όταν δούλευα πάνω στην έκδοση για την Air India και την Japan Airlines, ανακάλυψα ότι οι πτήσεις για Ιαπωνία έκαναν στάση στο Άνκορατζ της Αλάσκας για ανεφοδιασμό. Μέχρι την εμφάνιση των Boeing 747-400 και την πτώση του Σιδηρού Παραπετάσματος, τα αεροπλάνα από τη δυτική Ευρώπη με προορισμό το Τόκιο έπρεπε να πετάνε από την άλλη πλευρά, την πιο μακρινή, πάνω από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αντί να πετάνε πάνω από την τότε Σοβιετική Ένωση που ήταν κλειστή γι' αυτά. Αυτό άρχισε ξανά να συμβαίνει και σήμερα, όταν είχε ξεκινήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο ρωσικός εναέριος χώρος είχε κλείσει. Οπότε, αρχίζεις να εξετάζεις τις ομοιότητες ανάμεσα σε αυτό που συμβαίνει τώρα και σε αυτό που συνέβαινε τότε. Παρατηρείς λοιπόν πώς άλλαξαν κάποια ταξιδιωτικά πρότυπα και πώς κάποια παρέμειναν τα ίδια. Αυτό που είναι τόσο σπουδαίο με τις αερομεταφορές είναι ότι δεν μπορείς να τις εξετάσεις χωρίς να σκεφτείς την πολιτική γύρω από αυτές.

Στα τεύχη παρουσιάζεις συνήθως δύο αερογραμμές. Πώς αποφασίζεις ποιες θα ζευγαρώσεις;

Σκέφτομαι τι θα δημιουργούσε μια ενδιαφέρουσα αντίθεση. Θα πίστευε κανείς ότι η Air Italia και η Swiss Air θα ήταν παρόμοιες, αφού προέρχονται από την ίδια γεωγραφική περιοχή λίγο πολύ, αλλά στην πραγματικότητα είχαν πολύ διαφορετική προσέγγιση. Έχεις την καθαρή ελβετική προσέγγιση και την παιχνιδιάρικη ιταλική, έτσι δημιουργείται ένας διάλογος στη σελίδα. Παρατηρώ τι λειτουργεί οπτικά πολύ καλά αλλά και πολιτικά/εννοιολογικά. Μερικές φορές δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους και επειδή η εφημερίδα είναι τόσο μεγάλη, υπάρχει χώρος για να δημιουργήσεις κάτι ενδιαφέρον.

Τώρα που έχω ένα κοινό, μπορώ να πειραματιστώ περισσότερο. Η αλήθεια είναι ότι το σκέφτομαι περισσότερο ως καλλιτεχνικό έργο παρά ως ένα ιστορικό/αρχειακό έργο, επειδή εξελίσσεται από το δικό μου ενδιαφέρον γι' αυτό, παραμένοντας πιστός στους χάρτες. Υπήρξε πολλή δουλειά και συζήτηση σχετικά με το πώς να ασχοληθώ με το αρχειακό υλικό, τα πραγματικά ενδιαφέροντα πράγματα είναι όταν τα πράγματα ανατρέπονται λίγο, σε κάτι απροσδόκητο. Μερικές φορές θα συμπεριλάβω και άλλα στοιχεία, που παρέχουν μια αξία στο έργο. Είναι μια πράξη εξισορρόπησης. Για παράδειγμα, έγραψα μια φανταστική ιστορία για έναν άνδρα που ταξιδεύει από το Τόκιο στο Λονδίνο με στάση στο Άνκορατζ, βασισμένη σε μια πραγματική πτήση. Σε μια άλλη έκδοση, αναδημιούργησα μια πτήση από τη Ρώμη στο Μπρίντιζι στην Ιταλία. Αυτό ήταν κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, οπότε την πέταξα στον προσομοιωτή πτήσης μου και έγραψα μια ιστορία γι' αυτήν. Συνεχώς ρωτώ, πώς θα μπορούσα να το ανοίξω; Να του δώσω μια ώθηση; Να δώσω μια αίσθηση του χώρου; Οι χάρτες παρέχουν ένα πλαίσιο και τα στοιχεία συνδυάζονται μόνα τους.

Πώς βρίσκεις το υλικό σου;

Κυρίως από το ebay, από συλλέκτες, επίσης επισκέπτομαι αρχεία. Το υλικό είναι πάντα το πρωτότυπο από την προσωπική μου συλλογή, τίποτα από το διαδίκτυο. Αυτή τη στιγμή ερευνώ το αρχείο της British Airways που είναι τεράστιο. Το να ερευνάς αρχεία είναι λίγο σαν να πέφτεις σε μια λαγότρυπα, ανοίγεις ένα συρτάρι, ανακαλύπτεις κάτι που σε ενθουσιάζει και οδηγεί αλλού και πάει λέγοντας. Στο διαδίκτυο βρίσκω ότι είναι πιο δύσκολο να πέσεις πάνω σε κάτι τυχαία, ενώ στα φυσικά αρχεία είναι πιο πιθανό. Είναι συναρπαστικό! Να ανακαλύπτεις νέα πράγματα, έναν χάρτη σε διαφορετικό πλαίσιο από το αναμενόμενο.

Τι παρατήρησες στους χάρτες όσον αφορά τον σχεδιασμό;

Οι χάρτες από τη δεκαετία του '50 και του '60 είναι πολύ καλά φτιαγμένοι, με όμορφο σχεδιασμό. Συνήθως δεν αναφέρουν τον σχεδιαστή, αλλά για παράδειγμα στη Γαλλία υπήρχε ένας εικονογράφος, ο Λουσιέν Μπουσέ, ο οποίος έκανε πολύ ωραία δουλειά για την Air France, χάρτες μεγάλης κλίμακας που συνήθως τοποθετούνταν στους τοίχους ταξιδιωτικών γραφείων ή σε αεροδρόμια. Πολύ περίπλοκοι και εικονογραφικοί. Αλλά βρίσκω επίσης ενδιαφέροντες χάρτες που δεν είχαν φτιαχτεί με την καλύτερη δυνατή φροντίδα. Πάντα έχεις μια αδυναμία σε κάτι που έγινε πολύ άσχημα, σου δίνει επίσης μια ιδέα για το τι ήταν σημαντικό για μια αεροπορική εταιρεία. Υπάρχει μια πραγματική αίσθηση καλλιτεχνίας και δεξιοτεχνίας σε μερικούς από αυτούς. Τώρα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Πλέον το έντυπο και η αεροκίνηση έχουν χάσει την αγάπη μεταξύ τους.

Πώς μπορεί κανείς να αποκτήσει μια έκδοση;

Οι εφημερίδες είναι διαθέσιμες σε καταστήματα στο Λονδίνο και στις ΗΠΑ και επίσης μέσω της ιστοσελίδας. Προτιμώ να υπάρχουν φυσικά σε ένα κατάστημα, υπάρχει μια διαφορετική αίσθηση όταν την κρατάς στα χέρια σου, τη μετροφυλλάς και μετά την αγορά, την παίρνεις μαζί σου. Η διαδικασία διανομής, πρέπει να πω, είναι ένα πρότζεκτ από μόνο του. Επίσης, στέλνω ηλεκτρονικά ένα ενημερωτικό δελτίο και δημιούργησα έναν λογαριασμό στο ίνσταγκραμ, ειδικά για το πρότζεκτ αυτό, ώστε οι αναγνώστες να μπορούν να παρακολουθούν τις εξελίξεις.

Πού θα ταξιδέψουμε στο επόμενο τεύχος;

Το επόμενο θα είναι μια ειδική έκδοση για τον ψυχρό πόλεμο, η Aeroflot και η Panam στο ίδιο τεύχος, οπότε είμαι πολύ ενθουσιασμένος γι' αυτό. Ελπίζω ότι θα κυκλοφορήσει στις αρχές του επόμενου έτους. Αυτή τη στιγμή εκδίδεται δύο φορές τον χρόνο. Χρειάζεται περίπου τρεις μήνες για να παραχθεί ένα τεύχος. Αυτή τη στιγμή εργάζομαι σε τρία τεύχη ταυτόχρονα, δεν ξέρω ποιο θα τελειώσει πρώτο. Χρειάζεται χρόνος για να οικοδομήσεις σχέσεις με τις αεροπορικές εταιρείες, να εξερευνήσεις τα αρχεία κ.λπ. Κάνεις ένα πρώτο προσχέδιο, το βρίσκεις απαίσιο, μετά το ξανακάνεις, χρειάζεται δουλειά και χρόνος για να καταλάβεις τι είναι αυτό που προσπαθείς να πεις, αλλά στο τέλος αυτό σημαίνει ότι παρουσιάζεται ένα καλύτερο προϊόν.

directionoftravel.com