Η έκθεση με τίτλο «Dis» αποτελεί την πρώτη διοργάνωση εικαστικής έκφρασης του πολιτισμού της αναπηρίας, τον οποίο πρεσβεύει η οργάνωση πολιτισμού Νεόφυτος, στην Κύπρο. Η Νεόφυτος λειτουργεί με βάση την αρχή καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού των ΑμεΑ. Αυτό σημαίνει πως τα μέλη της δεν είναι μόνο άνθρωποι με αναπηρία και οι δράσεις της δεν απευθύνονται μόνο σε ΑμεΑ, αλλά στοχεύουν στη σύμπραξη ΑμεΑ και ανθρώπων χωρίς αναπηρία. Βασικό σύνθημα της οργάνωσης είναι «Δεν μαζευόμαστε για να απομονωθούμε, αλλά να ενταχθούμε» και η πραγματική ένταξη χρειάζεται την επαφή και επικοινωνία με όλη την κοινωνία.

Θεσμός, πλέον, η εικαστική αυτή έκθεση διαπραγματεύεται θέματα της αναπηρίας με βάση το κοινωνικό μοντέλο ερμηνείας της, δηλαδή την επιβολή των περιβαλλοντικών και κοινωνικών περιορισμών στη δράση των ανθρώπων με αναπηρία. Για τους ανθρώπους με αναπηρία, ο εγκλεισμός είναι μόνιμη κατάσταση και όχι παροδική, όπως τη βιώσαμε όλοι με την πανδημία. Οι άνθρωποι με αναπηρία δεν είναι ανάμεσά μας, είναι έγκλειστοι, απομονωμένοι, αποκλεισμένοι από την κοινωνία.

Η έκθεση Dis επιστρέφει φέτος στις 10 Δεκεμβρίου στο κέντρο Ε.ΚΑ.ΤΕ στη Λευκωσία, με έργα καλλιτεχνών που επιλέγησαν μετά από ανοιχτή πρόσκληση από τους επιμελητές της έκθεσης Λουκά Ιωάννου και Ρεβέκκα Τάκη, που συμμετέχουν επίσης στην έκθεση.

«Θέλαμε μέσα από την έκθεση να προκαλέσουμε μια σκέψη σε καλλιτέχνες για αυτό το θέμα. Πώς θα μπορούσε να εκφραστεί δημιουργικά, είτε πρόκειται για ορατή ή αόρατη, σωματική ή ψυχική αναπηρία, γιατί η αναπηρία έχει πολλές μορφές. Στόχος της εικαστικής μας έκθεσης είναι η δημιουργία σύγχρονων εικαστικών έργων που θα αναπτύξουν την κριτική σκέψη και θα ευαισθητοποιήσουν το κυπριακό κοινό. Δυστυχώς, είμαστε ακόμα πίσω σε αυτά τα θέματα εδώ, σε σχέση με το πώς αντιμετωπίζονται στο εξωτερικό. Είναι η τέταρτη δράση της οργάνωσης Ιδρύματος Νεόφυτος μέσα στο τελευταίο τετράμηνο. Ξεκινήσαμε με το θεατρικό Dystopia Inferno, ακολούθησε το θεατρικό αναλόγιο 'Ιστορίες αναπηρίας', η εικαστική έκθεση Commentary on dystopia inferno και τώρα η ομαδική έκθεση 'Dis'. Προσπαθούμε πάντα στις δράσεις μας να συμμετέχουν άτομα με και χωρίς αναπηρία για να υπάρχει η ιδέα της ενσωμάτωσης, που αυτό εν τέλει προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε», εξηγεί ο Λουκάς Ιωάννου.

"The dinner analysis", Shaky Cathedral

«Σε αυτήν την έκθεση, βλέπουμε πώς οι καλλιτέχνες αντικρίζουν την αναπηρία, πώς αναθεωρούν ιδέες και αντιλήψεις περί του θέματος. Γιατί παλιότερα υπήρχε η ιδέα αναπηρία ίσον αχρηστία, κάτι που δεν αληθεύει. Υπάρχει μεγάλο περιθώριο για αλλαγές όσον αφορά την ενσωμάτωσή τους και το πώς αντιλαμβάνεται η κοινωνἰα αυτά τα άτομα. Μέσα από το ανοιχτό κάλεσμα, δώσαμε ένα πιο ανοιχτό πλαίσιο όσον αφορά τον όρο αναπηρία, για να δώσουμε στους καλλιτέχνες να εξερευνήσουν το θέμα ευρύτερα στην κοινωνία», προσθέτει.

«Κάποιοι καλλιτέχνες είχαν προσωπική εμπειρία με την αναπηρία είτε μέσω κοντινού τους προσώπου ή οι ίδιοι. Μια αναπηρία στον τρόπο σκέψης ή ακόμα το γεγονός ότι μπορεί να αντιμετωπίζεις την κοινωνία με φόβο, μπορεί να σε οδηγήσει σε μια αναπηρία. Να σε οδηγήσει σε ένα είδος εγκλεισμού και απομόνωσης. Το κάθε τι μπορεί να είναι αναπηρία και έτσι έρχεται ο καλλιτέχνης αντιμέτωπος με κάτι που ίσως δεν σκέφτηκε ότι μπορεί κάποιος να το αισθάνεται έτσι», λέει η Ρεβέκκα Τάκη, εικαστικός και συνεπιμελήτρια της έκθεσης.

Η Θεοδώρα Φούτρου είναι μία από τους εικαστικούς που συμμετέχουν στην έκθεση με μια γλυπτική εγκατάσταση που περιλαμβάνει δύο μηχανικά γλυπτά, ένα ζευγάρι το οποίο είναι συνδεδεμένο με καλώδια και τραγουδά το ένα στο άλλο το τραγούδι I got you babe.

«Για μένα, η έκθεση δεν έχει να κάνει μόνο με δυσλειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα, δηλαδή με ορατές αναπηρίες μόνο, αλλά και με καλά κρυμμένες αναπηρίες. Για μένα, το 'Dis' αυτό πρέπει να παρουσιάζει, την έννοια της αναπηρίας γενικότερα, στην κοινωνία, στη φύση, στον πλανήτη. Μια ματιά με έναν ευρύ φακό».

Στο έργο του, ο Λουκάς Ιωάννου διαλέγεται με το σύγγραμμα «Μονόδρομος» του Walter Benjamin, ενός από τους κορυφαίους δοκιμιογράφους του 20ού αιώνα.

«Με εργαλείο του την κοινωνική και πολιτική πρόσληψη της αναπηρίας, διερευνώ τη θέση των ανθρώπων με αναπηρία στον σύγχρονο, κατακερματισμένο και θρυμματισμένο καπιταλιστικό κόσμο, που δεν προάγει τον πολιτισμό, άρα ούτε και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σχολιάζω δημοσιογραφικές αναφορές στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με αναπηρία στον μισαναπηρικό καπιταλιστικό κόσμο: ο γνωστός σε όλους μας 'γολγοθάς' αποκτά, πλέον, το εικαστικό του πρόσωπο. Ο δρόμος των ανθρώπων με αναπηρία είναι μονόδρομος. Στο τέρμα του μονοδρόμου προβάλλει κίβδηλο και υποκριτικό το γνωστότατο σε όλους σήμα του χώρου στάθμευσης των ανθρώπων με αναπηρία».

"Strings attached" , Δώρα Βελεγρίνου,

Η εικαστικός Shaky Cathedral συμμετέχει με δύο έργα. «Το έργο προέκυψε μέσα από μια προσωπική διαδρομή ψυχολογικής διαμάχης που εκδηλώθηκε μετά την αποθεραπεία του καρκίνου. Αποτελείται από δύο μέρη ή καλύτερα αισθήσεις: η λιποθυμική παραίτηση που με καταβάλλει όταν μου επιβάλλονται νόμιμα πιστοποιημένες ταυτότητες, όπως για παράδειγμα ανάπηρη, όνομα γέννησης, φύλο, εθνικότητα, θρήσκευμα κ.λπ. Και η αίσθηση απόλυτης δύναμης που ακολουθεί τη λιποθυμική διάθεση και που διαστρέφει την πραγματικότητά μου. Το κοινό καλείται να κινηθεί ανάμεσα στις δυο αυτές καταστάσεις και ίσως να αντιληφθεί την απώλεια πραγματικής διαλογικής και κριτικής σκέψης σε μια κοινωνία αποστειρωμένη, που δεν επιτρέπει τη διαφορετικότητα, παρά μόνο κάτω από πέπλα ορισμούς της 'κανονικότητας', μέσω της οποίας αναγκαζόμαστε να βλέπουμε και να καθορίζουμε λανθασμένα τον άνθρωπο. Ο διχασμός αυτός είναι φανερός από τη διπλή συμμετοχή με δύο διαφορετικά έργα και ονόματα. Shaky Cathedral με το έργο 'The Dinner Analysis' και Ευθυμία Κεφάλα με το έργο 'Preserve me From'».

Στην έκθεση συμμετέχουν οι Shaky Cathedral (Germany), Ευθυμία Κεφάλα (Γερμανία), Δώρα Βελεγρίνου (Ελλάδα), Άριστος Χριστοφόρου (Κύπρος), Κυριάκος Παπασάββας (Κύπρος), Λεωνίδας Παπασάββας (Κύπρος), Ιωάννου Λούκας (Κύπρος), Θεοδώρα Φούτρου (Κύπρος), Ρεβέκκα Τάκη (Κύπρος).

* «Dis»| Εγκαίνια 10.12.2022 στις 18:00 στο οίκημα του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών Κύπρου (E.KA.TE.), Παίωνος 11, 1016 Παλιά Λευκωσία. Διάρκεια 10-24.12.2022. Πληροφορίες 97793188. Επιμέλεια: Λουκάς Ιωάννου και Ρεβέκκα Τάκη. Δημιουργική ομάδα: Ιωάννης Σχίζας. Γραφικά και Trailer: Κωνσταντίνα Χηράτου. Υποστηρικτής: E.KA.T.E. Διοργανωτής: Νεόφυτος, Οργάνωση Πολιτισμού (Αναπηρίας). Χορηγός: Πολιτιστικές Υπηρεσίες Υφυπουργείου Πολιτισμού.