Οι Καλικάντζαροι τζαι το παιξίμιν
"Τιτσίν-τιτσίν λουκάνικο, μασιαίρι μαυρομάνικο, κομμάτι ξεροτήανο, να φάτε τζιαι να φύετε"... συνοδευμένο με μια τηγανιά από ξεροτήγανα να πετούν οι νοικοκυρές στις στέγες των σπιτιών για να προστατεύσουν το σπίτι... να φάνε οι "σκαλαπούνταροι" και να φύγουν, το έθιμο εκπληρώνεται!
Οι καλικάντζαροι ή σκαλαπούνταροι περνούν τις τελευταίες ώρες τους πάνω στη Γη, αφού απέτυχαν να πριονίσουν τον Δέντρο της ζωής... ανεβαίνουν στη Γη περιφέρονται μεταξύ των ανθρώπων με διάφορες μορφές, κοινό γνώρισμα η ασχήμια τους, μικρά μαυριδερά πλάσματα, ασχημομούρηδες, ψηλοί και ξερακιανοί... πειράζουν και "σαντανώνουν" τους ανθρώπους.
Δεν ξέρω αν η λαϊκή ρήση καταφέρνει να διώξει τους καλικάντζαρους, αλλά αυτό που καλά γνωρίζω είναι κάποιους "Καλικάντζαρους", αυτούς του Χαμπή Τσαγγάρη, να παραμένουν στη Γη ανάμεσά μας ολόχρονα, δεν πριονίζουν τίποτα, αλλά κοσμούν μόνιμα το μουσείο στο χωριό Πλατανίστεια έξω από τη Λεμεσό προς Πάφο εκεί που ζει και δημιουργεί ο Χαμπής, ενώ έχουν τη δυνατότητα να γυρίζουν και στις τέσσερις άκριες της Γης και να ανταγωνίζονται επάξια τα ξενόφερτα ξωτικά: "Οι καλικάντζαροι τζαι το παιξίμιν, αλλά τζαι που την ανάγκην μου να πέψω τους καλικάντζαρους της Κύπρου στες άλλες ευρωπαϊκές χώρες, να μας μάθουν καλλύττερα. Εν τζι έναν αντίδωρον στους Εγγλέζους, Γάλλους, Γερμανούς, Ιρλανδούς, Σκανδιναβούς τζαι άλλους που μας πέμπουν εξαιρετικά εικονογραφημένα βιβλία με τα δικά τους ξωτικά", εξομολογείται ο Χαμπής!
Οι Καλικάντζαροι τζαι το παιξίμιν είναι ένα βιβλίο βιογραφικό, αλλά συνάμα και μια έρευνα, μια εξαντλητική λαογραφική μελέτη ενός απολαυστικού μύθου μέσα από τη λαϊκή παράδοση, μια άκοπη προσπάθεια του Χαμπή να ακούσει, να καταγράψει με μοναδικό τρόπο, να καταφέρει να μεταφέρει στο χαρτί με μαεστρία στην κυπριακή διάλεκτο, και μέσα από μοναδικά χαρακτικά που κοσμούν τους δύο τόμους, να δώσει στον μύθο χρώμα μορφή, υπόσταση, ούτως ώστε να μην χαθεί μέσα στον χρόνο, μέσα από 72 ιστορίες:
Έσει κάμποσα χρόνια που έμπηκεν μου η ιδέα να εικονογραφήσω τους καλικάντζαρους -σκαλαπούνταρους όπως τους ελαλούσαμεν στο χωρκόν μου την Κοντέαν. Έχουσιν σίλια ονόματα οι μαυρογέρημοι, δύσκολον να τα μάθεις ούλλα. Με τ' όνομαν καλικάντζαροι εν "βαφτισμένοι"οι αβάφτιστοι, που θκιώγνουνται μ' "αγασμόν" στους παραπάνω τόπους. Έτσι οι σκαλαπούνταροι των παιδικών μου χρόνων εννά αλωνίσουν στο βιβλίον σαν καλικάντζαροι.
Η αλήθκεια έν ότι οι καλικάντζαροι πάντα ήταν έξω που το μυαλό μου. Οι μόνες εικόνες που είχα μέσα μου ήταν τον τζιαιρόν που μουν μιτσής, με την μάναν μου να κραεί έναν πκιάτον με ξεροτήγανα, μες στα δωδεκάμερα, τζαι να μου λαλεί γελώντας: "Να πετάξουμεν τζαι λλία για τους σκαλαπούνταρους", τζαι επέτασσεν θκυο-τρία πάνω στο δώμα του μαγειρκού".
"Ελαλούσαν μας πως ήταν μιτσιά πλάσματα με κακήν εμφάνισην. Ήταν πράματα που τα εφοάσουν. Εμοιάζασιν να πούμεν με μωρά, αλλά η φυσιογνωμία τους ήταν σατανάς. Εκραυγάζασιν αντί να μιλούν".
"Που το 2001, εσχεδίαζα 'καλικάντζαρους', επροβληματίζουμουν, εβούρουν να τους πκιάσω, τζαι σε τρία χρόνια ένιωσα ότι εξιστράτουν που την αλήθκειαν. Η φαντασία μου έπλαθεν φάτσες, αλλά ήταν μακριά που την φαντασίαν τους αλαβροστοισειώτες. Οι προσπάθειες μου ήταν να 'μεταφέρω' τες περιγραφές σε εικόνες τζαι ούλλα περνούσαν μέσα που τες γνώσεις μου για το σχέδιον. Στο τέλος εκατάλαβα το λάθος μου: Οι καλικάντζαροι (δ) εν καρτερούν να γεννηθούν που την φαντασίαν των καλλιτεχνών. Οι καλικάντζαροι έν μες στην νυχτερινήν φύσην τζαι είδαν τους πολλοί."
Οι ιστορίες του Χαμπή εντυπωσιάζουν, μα και τα χαρακτικά του που κοσμούν τις σελίδες... Δεν ξέρω αν όντως υπάρχουν καλικάντζαροι, αλλά αν υπάρχουν σίγουρα θα μοιάζουν με τις εικόνες που ο Χαμπής με τη φαντασία του έπλασε περίτεχνα μέσα από τις περιγραφές που άκουσε και κατάφερε τον λαϊκό μας μύθο να τον κάνει γνωστό στα πέρατα της οικουμένης... και μπορεί να περνούν τις τελευταίες ώρες τους για εφέτος πάνω στη Γη, αλλά οι "σκαλαπούνταροι" του Χαμπή Τσαγγάρη? παραμένουν συνεχώς ανάμεσά μας και μάλιστα ταξιδεύουν και σε άλλες γωνιές του πλανήτη, αφήνουν ανεξίτηλα τα αποτυπώματα της κυπριακής τοπολαλιάς μαστορικά χαραγμένα να περάσουν μέσα στον χρόνο.
Η περιγραφή ατόφια κυπριακή, οι εικόνες βγαλμένες μέσα από την αγνή ψυχή του καλλιτέχνη, γιατί εμείς που είχαμε την τύχη να τον γνωρίζουμε προσωπικά ξέρουμε ότι πρόκειται για ένα σπάνιο είδος ανθρώπου, μια ψυχή γεμάτη καλοσύνη και απλότητα, που η αναγνωρισιμότητα δεν τον άλλαξε, τουναντίον τον δυνάμωσε ούτως ώστε να δημιουργεί για την Κύπρο και μέσα από την τέχνη του να μας ανεβάζει ψηλότερα.
Tags
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων
Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας parathyro.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.