Δύο είναι τα καυτά ερωτήματα; Γιατί να θέλεις το σήμα αυθεντικότητας στο Instagram; Μέχρι πού είσαι διατεθειμένος/η να φτάσεις για να το αποκτήσεις (επαναδιατύπωση: μέχρι πόσα είσαι διατεθειμένος να πληρώσεις;). Αν απαντήσεις σε αυτές τις δύο ερωτήσεις -για λογαριασμό άλλων- μπορείς να γίνεις πλούσιος.

Την αποκάλυψη της σπείρας που έβγαλε εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια μέσα από ένα δαιδαλώδες κόλπο έκαναν ο Κρεγκ Σίλβερμαν (τον θυμάστε τον φίλο μου τον Κρεγκ, έχω ξαναγράψει γι' αυτόν) και η Μπιάνκα Φόρτις για λογαριασμό του propublica.org. Δεν θα σας κουράσω με ονόματα, ιδιότητες κ.λπ., αν θέλετε μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο, το οποίο ελπίζω να φέρει στον Γκρεγκ ένα ακόμα βραβείο. Όμως, θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω το κόλπο όσο καλύτερα μπορώ.

To σήμα αυθεντικότητας (verification badge) στο Instagram, ένα «τικ» σε μπλε πολυγωνικό πλαίσιο, σημαίνει ότι ο λογαριασμός είναι αυθεντικός. Δηλαδή το πρόσωπο ή η εταιρεία που το έχει είναι πραγματικό ώστε να ξεχωρίζει από όλα εκείνα τα «ψεύτικα» προφίλ που κυκλοφορούν. Στο facebook ή στο twitter κάποιοι βάζουν την ένδειξη «official» αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα γιατί κι εγώ μπορώ να κάνω έναν ψεύτικο λογαριασμό του Διονύση Διονυσίου για παράδειγμα και να τον βαφτίσω «Dionisisofficial». Και πάλι ψεύτικος θα είναι. Το καλό των αυθεντικών λογαριασμών είναι ότι δεν τους «ρίχνεις» εύκολα. Ούτε μπορεί κάποιος να σου ζητάει λύτρα για να μην στον ρίξει, όπως καταγγέλλουν πολλοί χρήστες. Το ακόμα πιο καλό είναι ότι έτσι μπορείς να προσελκύσεις υποψήφιους χορηγούς αφού το σηματάκι σου δίνει κατά κάποιον τρόπο και αξιοπιστία. Κι έρχονται και τα ευρουδάκια μετά. Γιατί και οι εταιρείες προτιμούν τους «αυθεντικούς» ινφλουένσερ.

Τώρα, μεταξύ μας, κι εγώ με τους 50 φόλοουερ στο Instagram (οι φίλοι μου είναι όλοι κάποιας ηλικίας και είναι στο facebook), θέλησα κάποια στιγμή να πάρω σηματάκι αλλά μου γνωστοποιήθηκε ότι τουλάχιστον 100.000 φόλοουερ τους θες. Στεναχωρήθηκα προς στιγμήν αλλά δεν το έβαλα και μαράζι. Όχι όμως και να δώσω και 25 χιλιάρικα για να το αποκτήσω. Και όπως λέει το ρεπορτάζ, κάποιοι έδωσαν ακόμα περισσότερα.

Βέβαια, υπάρχει και άλλος τρόπος: αν είσαι δημιουργός. Και τι πιο εύκολο από το να είσαι μουσικός. Η απατεωνιά ξεκινούσε με μια φωτογράφιση μπροστά σε πιάνο -κατά προτίμηση- να διαβάζει ο «δημιουργός» παρτιτούρες. Ή μ’ ένα μικρόφωνο στο χέρι σαν να είναι στη σκηνή. Του έφτιαχναν και λογαριασμό στο Spotify όπου ανέβαζαν τις δημιουργίες του (κάτι τζιγκλάκια που έπαιζαν σε λούπα). Μετά αγοράζονταν οι φόλοουερ και τα στριμ και τα λάικ και κατόπιν ακολουθούσαν οι πληρωμένες καταχωρίσεις σε ιστοσελίδες που μόλις είχαν ανακαλύψει το νέο τιτανομέγιστο ταλέντο. Ακολουθούσαν οι μηχανές αναζήτησης που χάρη στο υλικό αυτό σε βάφτιζαν μουσικό κι ας ήσουν χειρουργός, πορνοστάρ ή παίκτης σε ριάλιτι.

Αυτοί οι ταλαίπωροι κακοπληρωμένοι υπάλληλοι της Meta δεν θα καθόντουσαν να τους ψάξουν έναν-έναν ούτε ν’ ακούσουν τη μουσική. Άλλωστε ποιοι είναι αυτοί να κρίνουν τους λαμπρούς καλλιτέχνες σύμφωνα με το Google. Άμα θέλουμε να μάθουμε κάτι για κάποιον δεν τον γκουγκλάρουμε; Όταν έπαιρναν το σήμα, οι χρήστες μπορούσαν να βάλουν στον λογαριασμό τους ό,τι ήθελαν.

Η έρευνα του ProPublica κατέληξε στο κατέβασμα πάνω από 300 «αυθεντικών» λογαριασμών από το Instagram, και συνεχίζεται. Κατέβηκαν και λογαριασμοί από το Spotify και από άλλα σημεία και το συγκεκριμένο δίκτυο, που είναι πιθανόν να απέφερε εκατομμύρια έσοδα τόσο στους εμπνευστές του όσο και στους «χρήστες» του ξεμπουντουλώθηκε, που θα έλεγε και ο παππούς. Όμως, μας αποκάλυψε πόσο εύκολο είναι να εκμεταλλευτείς τα social, τις μουσικές πλατφόρμες ακόμα και τις μηχανές αναζήτησης για να δημιουργήσεις ψεύτικους λογαριασμούς με αληθινά έσοδα. Μας υπογραμμίζει επίσης ότι στην κούρσα για ανάπτυξη όλοι αυτοί αδιαφορούν για την προστασία του χρήστη και αφιερώνουν μόνο την ελάχιστη προσπάθεια. Αν αυτή είναι η πρακτική τους για κάτι που τους αφορά κιόλας όπως η αυθεντικοποίηση, τότε δεν θέλω να φανταστώ πώς χειρίζονται τα σοβαρά θέματα όπως την παραπληροφόρηση.