O Twenty Three έχει αφήσει δουλειά του σε όλη την Κύπρο. Κάποια από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα του βρίσκονται σε χωριά, όπως η Λόφου και τα Κατύδατα. Επίσης, η δουλειά του ταξίδεψε και εκτός Κύπρου. Δημιούργησε τοιχογραφίες σε γειτονιές και πλατείες, δρόμους και προσόψεις στη Μαδρίτη, τη Λα Κορούνια, το Brighton, τη Ρώμη, την Πόλη Μεξικού, την Οαχάκα και την Τσιάπας. Το 2014 συμμετείχε στην Biennale Αρχιτεκτονικής στη Βενετία με το project «Anatomy of a Wallpaper» και το 2017 το video installation «Baffle Zone» προβλήθηκε στο Μουσείο Maxxi της Ρώμης, σε συνεργασία με τους Urban Gorillas. O Twenty Three πειραματίζεται συνεχώς με νέα υλικά, στιλ και τεχνικές. Δουλεύει με stencils, εικονογραφίσεις, τυπώνει με τη μέθοδο της κυανοτυπίας και δημιουργεί δυναμικά διαδραστικά installations. Μας μίλησε για τη δουλειά του και την προετοιμασία της πρώτης του ατομικής έκθεσης στον χώρο του καφενείου Πρόζακ στη Λευκωσία.

Για πρώτη φορά, η δουλειά σου μπαίνει σε τέσσερις τοίχους. Πώς το αποφάσισες;

Είχα την επιθυμία να τοποθετήσω τις τεχνικές και ιδέες του δρόμου σε εσωτερικό χώρο εδώ και καιρό. Είναι μια διαδικασία διαπραγμάτευσης του τι αποτελεί τέχνη και πώς αυτή προσλαμβάνεται από το κοινό. Οι τοιχογραφίες έχουν κάτι εφήμερο και άγριο. Το έργο ενός καλλιτέχνη του δρόμου είναι εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες και σε βανδαλισμούς. Δεν θεωρώ ότι είναι απαραίτητα κακό αυτό, αλλά την ίδια στιγμή ήθελα να εκμεταλλευτώ τις δυνατότητες της τεχνικής του στένσιλ, να κάνω τα έργα σε ξύλο και να εξερευνήσω πώς μπορεί ένας καλλιτέχνης να κρατήσει τη δυναμική του δρόμου, ενώ παρουσιάζει τη δουλειά του σε τέσσερις τοίχους.

Ποια έργα θα εκθέσεις;

Θα εκθέσω μια συλλογική εγκατάσταση και έργα από το ένα πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών που πραγματοποίησα το 2018 σε διάφορες πόλεις του Μεξικού. Για την πραγματοποίηση αυτού του ταξιδιού συνεργάστηκα με τη Francesca Lacrose και την Έλενα Βασιλείου. Για τη δημιουργία της εγκατάστασης, συνεργάστηκα με τον Αντρέα Οικονομίδη. Παράλληλα, θα εκθέσω επανεκτελέσεις έργων που παρουσιάστηκαν στον δρόμο και σε φεστιβάλ τα τελευταία 10 χρόνια και τα οποία διαπραγματεύονται το ζήτημα της κυπριακής ταυτότητας και των κυρίαρχων αφηγήσεών της.

Ποιες είναι οι προκλήσεις/δυσκολίες αυτής της κίνησης; Σε κάνει να παρατηρήσεις διαφορετικά τη δουλειά σου;

Οι προκλήσεις είναι τουλάχιστον σε δύο επίπεδα. Το πρώτο αφορά τις οργανωτικές προκλήσεις, πώς να δουλέψεις με μια ομάδα ατόμων ενώ έχεις μάθει να δουλεύεις κυρίως αυτόνομα. Η δεύτερη πρόκληση είναι το πώς να κρατήσεις τη δυναμική της τέχνης του δρόμου και να αποφύγεις την ιδρυματοποίηση της δουλειάς σου.

Πώς ένας street artist λειτουργεί διαφορετικά από άλλους εικαστικούς; Υπάρχει διαφορά στη δημιουργική σκέψη/διαδικασία;

Η τέχνη του δρόμου είναι δημόσια και άμεση. Προσεγγίζει τους πάντες. Ανήκει σε όλους και σε κανέναν. Είναι προσιτή σε όλον τον κόσμο και μας περιβάλλει. Η τέχνη του δρόμου, χωρίς να έχω διάθεση να τη ρομαντικοποιήσω, ξεκίνησε ως ένας τρόπος αντίδρασης σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Πολλές φορές, η τέχνη στα μουσεία και τις γκαλερί μπορεί να είναι κριτική ή ριζοσπαστική, αλλά να απαιτεί ένα είδος προαπαιτούμενης γνώσης για να την καταλάβεις. Αυτό το είδος της τέχνης, πολλές φόρες, αποξενώνει όσους δεν μπορούν να την κατανοήσουν, κι εγώ θέλω να καταρρίψω αυτά τα διανοητικά εμπόδια και να την κάνω πιο προσιτή. Θα έλεγα ότι δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη διαφορά στη δημιουργική σκέψη ενός/μιας street artist και ενός/μιας εικαστικού. Η βασική διαφορά βρίσκεται στην κριτική σκέψη και στην ανάγκη ενός καλλιτέχνη να δώσει χώρο σε μη κυρίαρχες εμπειρίες ή ταυτότητες με έναν τρόπο που να είναι επικοινωνιακός.

Στο δελτίο Τύπου της έκθεσης, αναφέρεται ότι οι βασικές πηγές της έμπνευσής σου «ξεκινούν από την επιθυμία του να αμφισβητήσεις τις κυρίαρχες ταυτότητες σε τοπικό και σε παγκόσμιο επίπεδο και να εξερευνήσεις τον χώρο ανάμεσα στην παράδοση και τον μοντερνισμό». Μίλησέ μας λίγο για αυτό.

Με εμπνέει ο τρόπος που εμείς οι άνθρωποι διαπραγματευόμαστε τις ταυτότητές μας, είτε ατομικά είτε συλλογικά σε ένα παγκοσμιοποιημένο, ρευστό και ευμετάβλητο περιβάλλον. Ακόμα περισσότερο με εμπνέουν οι τομές, οι ρήξεις των ατόμων ή και ολόκληρων κοινοτήτων με τις παραδοσιακές αντιλήψεις, τους πολιτισμικούς κώδικες και τις κοινωνικές νόρμες του παρελθόντος ή του παρόντος τους. Με ενδιαφέρει να κατανοήσω τις διαδικασίες αναγνώρισης των μετασχηματισμών στη δική μου ταυτότητα αλλά και στων άλλων.

Θα συνεχίσεις να δουλεύεις με αυτή τη θεματική;

Ναι, αν και μετά τον covid, ξεκίνησα να εξερευνώ τις συνέπειες όλων αυτών που περάσαμε με τον εγκλεισμό και τις επιπτώσεις τους στην ψυχική υγεία. Η συμμετοχή μου στη συλλογική έκθεση «Mental Echoes», με οδήγησε στην εξερεύνηση μιας νέας θεματικής. Δημιούργησα δύο έργα με τίτλο «Existential Vacuum». Πιστεύω πως θα συνεχίσω και με αυτή τη θεματική.

Δημιούργησες τοιχογραφίες σε διάφορες χώρες του κόσμου. Με βάση την εμπειρία σου, πώς εξέλαβε το κάθε κοινό το έργο σου; Πώς διαφέρει ο τρόπος που το βλέπει, επεξεργάζεται;

Η εμπειρία μου είναι θετική όσον αφορά την πρόσληψη του έργου μου στο εξωτερικό. Ορισμένες φορές, ήταν μια πολύ έντονη εμπειρία για μένα γιατί με τις τοιχογραφίες ένιωθα πως επικοινωνούσα με ανθρώπους που ζουν σε ένα διαφορετικό θρησκευτικό, πολιτισμικό, γλωσσικό περιβάλλον από εμάς στην Κύπρο. Ήταν μια πολύ ζωντανή και αδιαμεσολάβητη πολυπολιτισμική αλληλεπίδραση.

Τι έμαθες από αυτήν την εμπειρία του ταυτόχρονου ταξιδιού/δημιουργίας;

Να εξηγήσω κάτι βασικό, καταρχήν. Στα περισσότερα ταξίδια που έκανα στο εξωτερικό, είχα μια «bottom up» προσέγγιση. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των έργων ήταν μια ερευνητική διαδικασία στην οποία είχα έναν παθητικό ρόλο, δεν ήμουν φορέας εξουσίας αλλά εμπλεκόμουν σε διαδικασίες μάθησης μέσα από την αλληλεπίδρασή μου με τα άτομα και το περιβάλλον. Προσπαθούσα να κατανοήσω το κοινωνικοϊστορικό πλαίσιο, τα προβλήματα ή τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν. Αυτή η εμπειρία με βοήθησε να κατανοήσω καλύτερα και το τι συμβαίνει στην Κύπρο. Στην Κύπρο νιώθω την υποχρέωση να είμαι πιο κριτικός. Μεγάλωσα εδώ και αντιλαμβάνομαι τα πράγματα που με ενοχλούν, είμαι πιο απαιτητικός, γίνομαι πιο αυστηρός. Στο εξωτερικό δεν μου αρέσει να μπαίνω σε μια νέα κοινότητα και μέσα στον λίγο χρόνο που ζω μαζί με τους ανθρώπους της να κάνω αμέσως κριτική. Εάν απαντούσα με μια πρόταση, θα έλεγα πως έμαθα να κοιτάζω την Κύπρο με τα μάτια του έξω κόσμου και τον έξω κόσμο με τα μάτια της Κύπρου.

Γιατί είναι σημαντικό να υπάρχει τέχνη στον δημόσιο χώρο;

Είναι σημαντικό να υπάρχει μια τέχνη που δεν καθορίζεται ή τελοσπάντων που καθορίζεται σε μικρότερο βαθμό, από οικονομικές και πολιτικές συναλλαγές. Μια τέχνη που δεν είναι ιδρυματοποιημένη και δεν απευθύνεται μόνο σε φιλότεχνους.

*«Around the Walls: Between Tradition and Globalization». Στο Πρόζακ (Common Room), Μέδωντος 3Α, Λευκωσία 1060 | Τετάρτη 21 με Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 18:00 - 22:00 | www.twentythreeart.com