Το βιβλίο του «Όχι δεν χωριζόμαστε» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι βρίσκεται ήδη στα ευπώλητα στην Ελλάδα. Στο δεύτερό του μυθιστόρημα ο Γιώργος Στόγιας μας παρουσιάζει την απόδραση μέσα από την ιστορία του Αλέξη, ενός πολιτικά συντηρητικού αλλά αισθητικά ριζοσπάστη που θα έδινε το βασίλειό του (που δεν θεωρεί ότι είναι σπουδαίο - σύζυγος, δύο γιοι, σταθερή δουλειά) για ένα διαφορετικό καλοκαίρι. Προσλαμβάνεται σε ιδιωτική παιδική κατασκήνωση και εκεί θα αξιοποιήσει τη θερινή ρευστότητα των διαθέσεων για να βάλει μπρος ένα φιλόδοξο εγχείρημα προσωπικής αναγέννησης. Η απόδραση από το σήμερα, την καθημερινότητα, την πολιτική επικαιρότητα είναι ανάμεσα σε αυτά που συζητήσαμε, ενώ βάλαμε στο κάδρο το πόσο εύκολο είναι για έναν μη επαγγελματία να εκδίδει βιβλία στην Κύπρο του σήμερα.

Είναι το κοινωνικό πλαίσιο που ζούμε, αφορμή για να γράψεις ένα βιβλίο;

Όσο πιο κοντά είσαι στην επικαιρότητα και όσο πιο πολύ παρακολουθείς τα γεγονότα, θες οι ήρωές σου να μην είναι αμέτοχοι από όσα ζούμε. Θέλω να γράφω για σκηνικά, στα οποία μπορώ ως συγγραφέας να πατήσω πιο σταθερά για να μπορούν οι ήρωες να κινηθούν ελεύθερα. Γι’ αυτό και επιλέγω πλαίσιο το οποίο είτε έχω ζήσει, είτε μπορώ να φανταστώ. Στην εποχή του δημοψηφίσματος που ήταν η αφορμή για το βιβλίο «Ο τελευταίος τροχός της αμάξης», ήταν τόσο έντονο το πολιτικό κλίμα, οπότε μου φάνηκε αδιανόητο να μην βάλω τους ήρωές μου μακριά απ’ όλο αυτό που συνέβαινε. Στο μυθιστόρημα «Όχι δεν χωριζόμαστε», είναι το καλοκαίρι του '19 που είναι πάλι σε εκλογές στην Αθήνα και αναζητούμε την απόδραση. Από την πόλη; Την καθημερινότητα; Την πολιτική επικαιρότητα; Ο καθένας μπορεί να το ερμηνεύσει όπως ο ίδιος θέλει.

Είναι δηλαδή τόσο κοντά μας όσο και μακριά μας;

Ναι και επί της ουσίας. Δηλαδή όχι μόνο το ίδιο το βιβλίο σε μια γενικότερη αίσθηση. Αλλά ταυτόχρονα, αναλύοντας μέσα από τους χαρακτήρες και αυτή την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας και της εικονικής ζωής, όταν λόγου χάρη μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θεωρούμε πως μπορούμε να επηρεάσουμε τα πράγματα. Αναλύω μέσα από τους ήρωες δηλαδή, ποιες είναι οι πραγματικές μας δυνάμεις μέσα από τις οποίες μπορούμε να επηρεάσουμε καταστάσεις και στην προσωπική και επαγγελματική μας ζωή, αλλά και στην πολιτική κατάσταση γενικότερα. Και αυτό υπάρχει και στα τρία μου βιβλία. Μια αίσθηση αφόρητης, τεράστιας μοναξιάς και ταυτόχρονα μία αίσθηση ότι βρίσκονται σε ένα πλαίσιο που τους ξέρουν και τους αναγνωρίζουν όλοι και νομίζουν ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Και στο μυθιστόρημα «Όχι δεν χωριζόμαστε» θα δούμε πάλι τον κεντρικό ήρωα Αλέξη να πιστεύει πως μπορεί να επηρεάσει τη ζωή των ανθρώπων στην παιδική κατασκήνωση, η οποία λειτουργεί ως μια μικρογραφία μιας κοινότητας που είναι πιο μυθική απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα.

Τελικά έχει αξία να τη ζεις αυτή την ψευδαίσθηση;

Κάποια πράγματα φαίνεται πως είναι πραγματικές εμπειρίες. Ο Αλέξης, ο ήρωας του μυθιστορήματος, μέχρι τέλους, λέει κάποια στιγμή ότι με τη θεατρική παράσταση πως τουλάχιστον άφησε κάτι σημαντικό. Ωστόσο, φαίνεται πως ελάχιστα πράγματα στο τέλος φαίνεται πως κρατάνε σε βάθος χρόνου. Το μόνο που μένει είναι οι αλλαγές που προκάλεσαν εσωτερικά στη ζωή και την προσωπικότητά του.

Απλώς ο ήρωας δεν αντιλαμβάνεται το πόσο εφήμερο είναι…

Όσο πιο εφήμερο είναι αυτό που ζεις, τόσο πιο αιώνιο φαίνεται. Αυτό συμβαίνει και στον έρωτα, αυτό συμβαίνει και στην εφηβεία. Και δεν είναι τυχαίο πως το κύριο θέμα που αφορά τον ήρωα, λέγοντας πώς ήταν η δική του εμπειρία στην κατασκήνωση στην ουσία όλη του η συμπεριφορά, παρ’ ότι βρίσκεται σε μια απόλυτα υπεύθυνη επαγγελματική θέση ως αρχηγός κατασκήνωσης, έχει πάρα πολλά εφηβικά στοιχεία. Και η εφηβεία είναι η κατεξοχήν περίοδος όπου το μικρό και το εφήμερο φαίνεται τεράστιο. Κι αυτό συμβαίνει επειδή τα ζεις όλα για πρώτη φορά και σου φαίνονται όλα τεράστια, χωρίς να υπάρχει η προοπτική του μέλλοντος. Και ο ήρωας είναι σαν να ζει το κυνήγι μιας νέας εφηβείας, έχοντας πλέον απλώς τη γνώση μιας άλλης ηλικίας.

Λειτουργείς και εσύ ως… έφηβος συγγραφέας. Ψάχνεις πάντα το επόμενο θέμα;

Υπάρχει στο πίσω μέρος του μυαλού η ιδέα, αλλά όχι ως επαγγελματίας συγγραφέας που πρέπει να την υλοποιήσω άμεσα και εξαρτώμαι οικονομικά από αυτό το επάγγελμα. Όταν έκανα θέατρο, ίσχυε απόλυτα, ωστόσο στη συγγραφή ενός βιβλίου τα πράγματα κινούνται πιο αργά, συνεπώς δεν υπάρχει αυτή η αγωνία, ειδικά όταν δεν είσαι επαγγελματίας συγγραφέας. Έχουν περάσει δυόμισι χρόνια από τότε που έγραψα το μυθιστόρημα, άρα αντιλαμβάνεστε τι κόπος χρειάζεται για να φτάσει στα χέρια του αναγνώστη.

Θα έβλεπες τον εαυτό σου ως επαγγελματία συγγραφέα;

Για τα κυπριακά και ελληνικά δεδομένα είναι τόσο μακρινό ενδεχόμενο που δεν μπορεί καν να περάσει από το μυαλό μια τέτοια σκέψη. Εάν ήμουν σε άλλη χώρα, δεν ξέρω αν θα το προτιμούσα. Γιατί είναι μια πολύ δύσκολη δουλειά, πρέπει να έχεις πολύ πίστη σε αυτό που γράφεις. Ίσως, αν είχε σχέση με το θέατρο η συγγραφή, επειδή λειτουργείς ομαδικά και εμπλέκονται και άλλα άτομα της δημιουργίας και έχεις ζωντανό χρόνο την ώρα της έκφρασης, τότε θα μπορούσα να το σκεφτώ. Θα φοβόμουν ως συγγραφέας το παρακάτω, εκείνη την αέναη έγνοια για την επόμενη ιδέα που μετατρέπεται πολλές φορές σε βιομηχανοποίηση παρά δημιουργικότητα.

Επειδή η συγγραφή ενός βιβλίου στην Κύπρο δεν μπορεί να είναι η βασική δουλειά κάποιου, τι είναι αυτό που μπορεί να παρακινήσει κάποιον να γράψει;

Υπάρχουν τόσοι περίπου λόγοι όσοι και συγγραφείς. Και είναι μάλλον κυρίως ναρκισσιστικοί. Δεν υπάρχει απόλυτο κριτήριο. Ίσως, πάλι για κάθε χίλια βιβλία που διαβάζει κάποιος να δικαιούται να γράψει μερικές σελίδες κι ίσως αυτό θα μπορούσε να ήταν ένα κριτήριο. Το σίγουρο είναι πως χρειάζεται θυσίες, αφού χρειάζεται να αφιερώσεις πολύ χρόνο και δεν εννοώ μόνο τη συγγραφή αλλά και μετά στην επιμέλεια μέχρι να φτάσει στην έκδοση. Πρέπει όμως να πιστεύεις στη γραφή σου, αφού πρέπει να πείσεις τον εαυτό σου πως αυτό το έργο έχει να πει κάτι και σε άλλους ανθρώπους πέρα από εσένα, στους αναγνώστες.

Πώς ξεκινά κάποιος να γράψει ένα μυθιστόρημα;

Ποτέ δεν είναι κάτι απολύτως σαφές. Υπάρχουν διάφορες δυνάμεις διάφορα μικρά κομμάτια ενορμήσεις και όλα αυτά συνενώνονται με έναν τρόπο που δεν ελέγχεται πλήρως. Από τη μια πλευρά ακούγεται πολύ μυστικιστικό και ρομαντικό. Δεν είναι πάντα έτσι, αφού ταυτόχρονα χρειάζεται να υπάρχει η βούληση, η φιλοδοξία και ο χώρος και ο χρόνος. Και αυτές είναι οι ρεαλιστικές απαιτήσεις για τη συγγραφή ενός μυθιστορήματος. Όταν αυτά συνδέονται, τότε ξεκινάει η γραφή και έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα.

Είναι η κατάταξη στα ευπώλητα κίνητρο για έναν συγγραφέα;

Είναι απλώς ένα ευχάριστο γεγονός πως η δουλειά σου και ο κόπος σου ανταμείβονται. Μεγαλύτερη είναι η χαρά όταν συναντάς ανθρώπους, γνωστούς και άγνωστους, που σου λένε πως πέρασαν καλά διαβάζοντας το βιβλίο. Πως τους έδωσε κάτι, το έχουν συνδέσει με μια δική τους εμπειρία ζωής. Και με αυτό τον τρόπο θα ήθελα και θέλω να είμαι χρήσιμος για τον αναγνώστη.

* Το νέο μυθιστόρημα του Γιώργου Στόγια «Όχι δεν χωριζόμαστε» παρουσιάζεται τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου στις 19:30 στη Μουσική Ακαδημία ARTE στη Λευκωσία. Για το βιβλίο θα μιλήσουν η σκηνοθέτρια Μαγδαλένα Ζήρα και ο δικηγόρος Άθως Δημητρίου.