Τη δεκαετία του '50, ίσως τζιαι κάποιες δεκαετίες πιο πριν, ο άνθρωπος άρχισε να οραματίζεται ένα ουτοπικό μέλλον χτισμένο πάνω στα επιτεύγματα της τεχνολογίας. Αν ανατρέξουμε σε αναφορές από διάφορες μορφές τέχνης, εννά δούμε ότι ουκ ολίγες φορές οι συγγραφείς τζιαι οι φιλόσοφοι τεχνολογίας της εποχής πραγματικά επρόβλεψαν ένα μέλλον στο οποίο ο άνθρωπος θα εζούσε όχι μόνο πιο αρμονικά με τη φύση αλλά τζιαι πιο ευτυχισμένος τζιαι πιο ολοκληρωμένος ως ον.

Πιο συγκεκριμένα, στους κύκλους της φιλοσοφίας της τεχνητής νοημοσύνης, υπήρχε το όραμα ενός μέλλοντος στο οποίο ο άνθρωπος θα επικεντρωνόταν στην τέχνη, στον πολιτισμό τζιαι στο να απολαμβάνει τον πλανήτη τζιαι τη φύση. Θα εδημιουργούσαμε τα τεχνητά μέσα που θα αναλάμβαναν τις δύσκολες τζιαι χρονοβόρες διαδικασίες τζιαι δουλειές, αφήνοντας σε εμάς τους βιολογικούς ανθρώπους τον χρόνο για να απολαύσουμε τη ζωή μας.

Ναι υπήρχαν οράματα τζιαι δείγματα αισιοδοξίας όσον αφορά το μέλλον του πλανήτη τζιαι το πώς θα εμπλέκετουν η τεχνολογία στην καθημερινότητά μας, δεκαετίες προηγουμένως. Μέσα που τις ιδέες ανθρώπων που σήμερα θεωρούμε τεχνολογικούς προφήτες, όπως ήταν ο Isaac Asimov τζιαι ο Ιούλιος Βερν. Οχήματα που θα ταξιδεύουν στο φεγγάρι ή στα βάθη της θάλασσας. Ρομπότ που θα υπακούαν σε τρεις βασικούς νόμους που θα περιστρέφονταν πρωτίστως γύρω που την ασφάλεια τζιαι την προστασία του ανθρώπου. (Ένα ρομπότ δεν δύναται να βλάψει έναν άνθρωπο ή να επιτρέψει τη βλάβη σε έναν άνθρωπο. Ένα ρομπότ υπακούει πάντα στις εντολές εκτός και αν έρχονται σε αντιπαράθεση με τον πρώτο νόμο. Ένα ρομπότ προστατεύει πάντα τη δική του ύπαρξη, νοουμένου ότι οι πράξεις του δεν έρχονται σε αντιπαράθεση με έναν από τους δύο προηγούμενους νόμους).

Μέχρι τη δεκαετία του ’50, οι προβλέψεις περιστρέφονταν ως επί το πλείστον μέσα στη σφαίρα της φαντασίας. Αρχίσαμε να παίρνουμε σοβαρά κάποια πράματα τζιαι να φέρνουμε κάποιες ιδέες στη σφαίρα της πραγματικότητας, λίγο μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά που την οραματική έρευνα τζιαι εφαρμογή της τεχνολογίας για την αποκρυπτογράφηση της μηχανής Enigma των ναζί, από τον Alan Turing, αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε σοβαρά ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μηχανές για να αναλάβουν πολύπλοκες νοητικές εργασίες. Γι' αυτό τζιαι ο συγκεκριμένος θεωρείται όχι μόνο ο πατέρας της επιστήμης των υπολογιστών, αλλά τζιαι ο πατέρας της τεχνητής νοημοσύνης. Το πόσο άδικα του φερθήκαμε σαν πολιτισμός, έν' μια άλλη ιστορία.

Εν πάση περιπτώσει, μετά που τη φιλοσοφική προσέγγιση διαφόρων καταστάσεων, καταλήξαμε τη δεκαετία του ’50 να λέμε, αφού εκαταφέραμε να βάλουμε μια μηχανή να αποκρυπτογραφήσει μηνύματα των ναζί, τότε ίσως σε κάποια χρόνια να μπορούμε να έχουμε μηχανές να αναλάβουν πολλά παραπάνω πράματα. Τζιαι τούτη ήταν η αισιοδοξία της εποχής, το ότι κάποια μέρα στο κοντινό μέλλον, θα εβάλλαμε την τεχνολογία να δουλεύκει για εμάς για να έχουμε μια κοινωνία δίκαιη τζιαι ανθρωποκεντρική.

Εντάξει, υπήρχε και η πεσιμιστική οπτική πολλές φορές, αλλά όπως τις πλείστες περιπτώσεις, επροβάλλετουν μέσα που έναν φακό υπερβολής που σκοπό είσιεν να προβληματίσει παρά να προβλέψει ένα τόσο διστοπικό μέλλον. Πρωτοπόροι συγγραφείς όπως τον Philip K. Dick, τον Ray Bradbury τζιαι τον Richard Matheson (αλλά τζιαι πιο πριν ο George Orwell) επροβλέψαν ένα μέλλον στο οποίο ο άνθρωπος θα εκαταστρέφετουν μέσα που τα ίδια του τα έργα. Που θα έκαμνε τόση ζημιά είτε στη φύση είτε στον κοινωνικό ιστό, που θα εκατέληγε να προκαλέσει μια χωρίς επιστροφή καταστροφή στον πλανήτη τζιαι την καθημερινότητά του. Ήταν όμως υπερβολικοί.

Δηλαδή, επιστεύκαν πραγματικά ότι μια μέρα οι κοινωνικοί μηχανισμοί θα απαγόρευαν την ύπαρξη των βιβλίων τζιαι θα υπήρχαν ομάδες εντεταλμένες να τα κρούζουν; Επιστεύκαν πραγματικά ότι θα εφτάνναμε σε ένα σημείο που μια πανδημία θα επρόσβαλλε κυριολεκτικά όλο τον πληθυσμό του πλανήτη με επακόλουθο να αντικατασταθούν οι άνθρωποι με ζόμπι; Επίστευκε πραγματικά ο Ray Bradbury, μέσα στο «Do androids dream of electric sheep» ότι η τεχνολογική εξέλιξη θα εδημιουργούσε τόση αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων, που οι ίδιοι οι άνθρωποι θα αναζητούσαν το τι τους κάμνει πραγματικά ανθρώπους, στα ρομπότ τζιαι τα ανδροειδή;

Θεωρώ πραγματικά πως όχι. Όπως ανέφερα τζιαι πριν, θεωρώ ότι η αρνητική αντίληψη του μέλλοντος γίνεται τζιαι εγίνετουν παραδοσιακά για να προβληματίσει τζιαι όχι για να οραματιστεί μια κοινωνία με τόσο ζοφερό τρόπο. Φέρνω σαν παράδειγμα την αποκορύφωση της αισιόδοξης αντίληψης του μέλλοντος, μέσα που τη σειρά Star Trek στην οποία η ανθρωπότητα είναι συμφιλιωμένη κάτω που την ομπρέλα μιας παγκόσμιας κυβέρνησης τζιαι στην οποία πραγματικότητα πάμε αγκαλιασμένοι να εξερευνήσουμε το Σύμπαν. Ίσως τούτοι ούλλοι όμως (θετικοί προφήτες τζιαι αρνητικοί προφήτες) να μεν εφαντάζουνταν την ισχύ τζιαι την επιρροή του άκρατου τζιαι καθολικού καπιταλισμού.

Δηλαδή, η τεχνητή νοημοσύνη για παράδειγμα σε ένα ουτοπικό μέλλον ανακουφίζει τους ανθρώπους που τον φόρτο εργασίας, τζιαι επιτρέπει τους να επικεντρωθούν στο να ζουν καλύτερα. Έν' ένα εργαλείο στα χέρια μιας ανθρωποκεντρικής κοινωνίας, που σκοπό έσιει να κάμει καλύτερη τη ζωή μας. Αντί αυτού, μέσα που τον καθολικό τζιαι άκρατο καπιταλισμό η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι ένα εργαλείο το οποίο αντικαθιστά τον άνθρωπο για να αυξηθεί η παραγωγικότητα τζιαι κατ' επέκταση τα κέρδη στην κορυφή της πυραμίδας.

Ένα πλέγμα υπολογιστών, συνδεδεμένων σε ένα δίκτυο στο οποίο συγκεντρώνουν την υπολογιστική τους ισχύ για να διεκπεραιώσουν πράξεις (λέγε με Blockchain) μπορεί να είναι η βάση για ένα αξιόπιστο τζιαι αδιάφθορο σύστημα συναλλαγών. Αντί αυτού, μέσα που την ασταμάτητη τζιαι αμείλικτη αναζήτηση του κέρδους, καταλήγει να είναι εργαλείο κερδοσκοπίας που χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει ανύπαρκτο πλούτο στους ελάχιστους που με θεμιτούς ή αθέμιτους τρόπους επενδύουν πάνω του.

Θεωρώ ότι πολλές φορές η ποπ κουλτούρα είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας ανά πάσα χρονική στιγμή. Μέσα της μπορείς να δεις, την ελπίδα, την απελπισία πολλές φορές. Το συναίσθημα, αρνητικό ή θετικό. Δεκαετία με τη δεκαετία βλέπω ότι αυξάνονται οι απαισιόδοξες αντιλήψεις για το μέλλον, ότι χάθηκε η αισιοδοξία των πρωτοπόρων της δεκαετίας του '50. Ότι πλέον οι πεσιμιστικές προβλέψεις δεν είναι υπερβολικές απλώς για να προβληματίσουν αλλά δυστυχώς έχουν μια περίσσια δόση αλήθειας. Δηλαδή, μπορεί να έν' τζιαι αλήθκεια ένα δυστοπικό μέλλον. Δεν θα αδικούσα κάποιον να προβλέπει ότι, στο μέλλον η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα μας αντικαταστήσει για να μας ξεκουράσει, αλλά θα μας αντικαταστήσει για να γλυτώσει ο πλανήτης που εμάς.