11.9.2011

Συνέντευξη στη Χριστίνα Λάμπρου

Ο συνθέτης Christopher Trapani μιλά στο "Π" με αφορμή την πρώτη εκτέλεση του έργου του "Passing Through, Staying Put", το οποίο έγραψε με τη Λευκωσία κατά νου και το οποίο θα κάνει πρεμιέρα στο -όλο και πιο δυναμικό- Φεστιβάλ Σύγχρονης Μουσικής του Ιδρύματος Φάρος

"...Η μουσική πρέπει να είναι γοητευτική και σαγηνευτική για το αφτί, αλλά και να δίνει έναυσμα για σκέψη παράλληλα. Πρέπει να υπάρχει μια εντυπωσιακή επιφάνεια, θέλω όμως να εμποτίζω τη δουλειά μου με ένα αίσθημα εξερεύνησης και πνευματικής διέγερσης - όχι αχρείαστης περιπλοκής... Ο πρωταρχικός μου στόχος ως συνθέτης είναι να ρίξω ένα ευρύ δίχτυ, να φέρω μαζί και να αφομοιώσω φαινομενικά ανόμοιες επιρροές, όχι χάριν εκλεκτισμού, αλλά για να υπογραμμίσω παραλληλισμούς και παγκόσμιες αξίες ανάμεσα σε διαφορετικές μουσικές γλώσσες και παραδόσεις.
Αντλώ πληροφορίες από ένα ευρύ φάσμα μουσικών στυλ, συμπεριλαμβανομένων πολλών ειδών λαϊκής μουσικής, φολκ και τζαζ, πάντα με στόχο να συνθέσω κάτι νέο και να το παρουσιάσω στο πλαίσιο μιας συναυλίας. Πέρα από τις μουσικές πηγές, η δουλειά μου αντλεί στοιχεία από τη λογοτεχνία, τα ταξίδια και τις προσωπικές εμπειρίες, και είναι σημαντικό για μένα να μοιράζομαι αυτήν την έμπνευση με το κοινό, ελπίζοντας στην ανακάλυψη κάποιου κρυμμένου κοινού συναισθήματος".

Έχετε δουλέψει σε ένα έργο που προέκυψε με συνεργασία για τη φετινή Μπιενάλε Βενετίας. Μιλήστε μας για αυτήν την εμπειρία.

Ήταν μια συνεργασία με τους Things Happen, ένα βίντεο ντουέτο από τη Μαδρίτη. Συνθέσαμε ένα σύντομο κομμάτι για μαντολίνο, ηλεκτρονικά και ζωντανό βίντεο με τίτλο "Dance Etude". Στο έργο, οι ήχοι σχημάτιζαν την κίνηση της εικόνας, και αντίθετα... Είναι κάπως δύσκολο να το περιγράψω χωρίς να χρησιμοποιήσω πολλούς τεχνικούς όρους, αλλά αρκεί να πω πως ήταν μια καταπληκτική εμπειρία που άνοιξε νέες διαδραστικές πιθανότητες ανάμεσα στη μουσική και το βίντεο, τις οποίες ελπίζουμε να συνεχίσουμε να εξερευνούμε.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που πειραματιστήκατε με εικόνες και λέξεις στη δουλειά σας. Βρίσκετε το διαχωρισμό ανάμεσα στις τέχνες φτιαχτό;

Αντίθετα! Πιστεύω ότι υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στις τέχνες, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορείς να κάνεις σε ένα είδος τέχνης και όχι σε ένα άλλο. Ως συνθέτης έχω προσπαθήσει να βάλω στη μουσική μου τα στρώματα υπαινιγμών που μπορείς να βρεις σε ένα καλό μυθιστόρημα, και αυτό είναι ακόμη πιο δύσκολο στη σύγχρονη μουσική. + Όπως και οι περισσότεροι σύγχρονοι πολιτιστικοί παραγωγοί, ταξιδεύετε αρκετά. Με ποιον τρόπο θεωρείτε πως επηρεάζεται το έργο σας από την ιδέα, αλλά και την πράξη τού συνεχούς ταξιδιού;
Αυτή είναι μια σπουδαία ερώτηση για μένα, διότι έχω σπαταλήσει πολύ χρόνο να σκέφτομαι για τις συνδέσεις ανάμεσα σε τόπους και έργα τέχνης. Ίσως αυτή η εμμονή να έχει να κάνει με τις ρίζες μου και τον Αμερικανικό Νότο, αφού πολύ συχνά αποδίδεται μια δυνατή αίσθηση του τόπου στα έργα συγγραφέων από αυτά τα μέρη, όπως ο Φόλκνερ ή η Φλάνερο Οκόνορ. Βρίσκω έμπνευση στα ταξίδια, βρίσκω την ίδια έντονη αίσθηση θαυμασμού και ανακάλυψης που συναντώ σε νέους ήχους ή νέες ιδέες. Πολλά από τα έργα μου συνδέονται στενά με την ιδέα του τόπου: το ορχηστρικό μου κομμάτι "North", το οποίο εξερευνά γεωγραφικές ιδέες και υψόμετρα, το "Uskudar" για τον Βόσπορο και τη σχέση του με το χρόνο, και το "The Geography of Cities on Water", ένα κομμάτι που ξετυλίγεται σαν παλιός ναυτικός άτλας με παράκτιους χάρτες, μια σειρά από επικαλυπτόμενα στιγμιότυπα από πόλεις του νερού.

Από τη Νέα Ορλεάνη στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Λονδίνο και την Κωνσταντινούπολη, οι πόλεις στις οποίες έχεις ζήσει διακρίνονται από σαφείς μουσικές παραδόσεις....

Έχω έντονη προτίμηση στις μεγάλες πόλεις με περίπλοκη πολιτιστική κληρονομιά, όπου μπορεί κανείς να νιώσει την τριβή και την αλληλεπίδραση ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες ανθρώπων των οποίων οι παραδόσεις συγκλίνουν σε ένα σημείο. Αυτά είναι τα περιβάλλοντα που ευνοούν ριζοσπαστικές ανακατατάξεις στην τέχνη. Η Νέα Ορλεάνη υπήρξε ιστορικά αυτού του είδους "melting pot". Μεγαλώνοντας εκεί, είχα την ευκαιρία όχι μόνο να ακούω μια ευρεία γκάμα από λαϊκή μουσική και τζαζ από μικρή ηλικία, αλλά και να μπορώ να έχω πραγματική πρόσβαση σε αυτού τους είδους τη μουσική. Από τα δεκαεπτά μου έπαιζα σε καφενεία, σε μπαρ και σε εκκλησίες αρκετές φορές τη βδομάδα. Αυτού του είδους η αμεσότητα έθρεψε τη δημιουργική ανάπτυξη, και, παρόλο που σπάνια πια παίζω εγώ ο ίδιος μουσική, συνεχίζω να αντλώ έμπνευση από διαφορετικές μουσικές παραδόσεις, πιο πρόσφατα την τουρκική και οθωμανική μουσική που είχα την ευκαιρία να μελετήσω για έναν χρόνο στην Κωνσταντινούπολη.

Στην Κύπρο θα παρουσιάσετε ένα νέο κομμάτι με τίτλο "Passing Through, Staying Put", στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Σύγχρονης Μουσικής του Ιδρύματος Φάρος. Μπορείτε να μας μιλήσετε λίγο γι' αυτό;

Λοιπόν, είναι ένα σύντομο κομμάτι, για βιολί, τσέλο και πιάνο, σε δύο αντίθετες κινήσεις, με τίτλο "Passing Through" και "Staying Put" αντίστοιχα. Όταν ο Εύης Σαμμούτης με προσκάλεσε να γράψω ένα έργο που θα έκανε πρεμιέρα στη Λευκωσία, ξεκίνησα να σκέφτομαι με ποιον τρόπο θα μπορούσα να συμπεριλάβω την Κύπρο, την οποία είχα την ευχαρίστηση να επισκεφτώ το 2008. Όμως, το μυαλό που επέμενε να επιστρέφει στη ιδέα τής μοιρασμένης πόλης και μετά, κάποια στιγμή τον περασμένο Μάη, διαβάζοντας το τελευταίο βιβλίο του Τζεφ Ντάιερ "Jeff in Venice, Death in Varanasi", ένα καταπληκτικό μυθιστόρημα το οποίο είναι μοιρασμένο σε δύο πολύ διαφορετικά μισά, βρήκα στις τελευταίες σελίδες αυτό τον τίτλο... Η πρώτη κίνηση, η οποία είναι μεγαλύτερη σε διάρκεια, πιο γρήγορη και αρκετά πιο δύσκολη στην ερμηνεία, έχει να κάνει με την κίνηση και την αλλαγή. Βασίζεται σε μια μακριά αλυσίδα τετράχορδων στο πιάνο πάνω στις οποίες μετακινούνται με περίεργους τρόπους μελωδικές ιδέες στα έγχορδα.

Το 3ο Φεστιβάλ Σύγχρονης Μουσικής αρχίζει απόψε με συναυλία του φωνητικού συνόλου Exaudi, στις 19:00, στο "The Olive Grove". Το σύνολο, το οποίο αποτελείται από τους Juliet Fraser (σοπράνο), Tom Williams (κόντρα - τενόρος), Stephen Jeffes (τενόρος), Jonathan Saunders (μπάσος - βαρύτονος) και James Weeks (διεύθυνση) θα παρουσιάσει ένα πρόγραμμα με έργα των John Cage (Story from Living Room Music-1940), Stephen Chase, Γιώργου Απέργη, Dmitri Kourliandski (Voice-off παγκόσμια πρεμιέρα), Εύη Σαμμούτη (Ονοματοποιία - Παγκόσμια Πρεμιέρα), κ.ά.

Τη Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου το Τρίο Ίαμα (Αντώνης Ανισέγκος / πιάνο, Γιάννης Ανισέγκος / φλάουτο, Μαρία Ανισέγκου / βιολοντσέλο), θα δώσει μια συναυλία με έργα που γράφτηκαν ειδικά γι' αυτούς. Στο The Shoe Factory 20:30.

Την Τρίτη 13 Σεπτεμβρίου στις 18:30 στο The Shoe Factory το σχήμα Musiques Nouvelles (Antoine Maisonhaute / βιολί, Jean-Paul Dessy / βιολοντσέλο, Andre Ristic / πιάνο) θα παρουσιάσει σε παγκόσμιες πρεμιέρες των Ανδρέα Τσιάρτα, Άρτεμις Αιφωτίτη και Άντη Σκορδή. Θα ακολουθήσει ανάλυση των έργων από τον διεθνούς φήμης συνθέτη Joshua Fineberg. Το ίδιο σχήμα θα παρουσιάσει έργα συνθετών του 20ού αιώνα, παγκύπριες, καθώς και παγκόσμιες πρεμιέρες έργων που συντέθηκαν επί παραγγελία, ανάμεσα στα οποία και το έργο του Christopher Trapani "Passing Through, Staying Put".

Την Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου και την Παρασκευή 16 το Moscow Contemporary Music Ensemble (Mikhail Bolkhovitin / βιολί, Sergei Astashonok / βιολοντσέλο, Ivan Bushuev / φλάουτο, Oleg Tantsov / κλαρινέτο, Mikhail Dubov / πιάνο) θα παρουσιάσει μια σειρά από έργα αρκετά από τα οποία γράφτηκαν μετά από ανάθεση και κάνουν παγκόσμια πρεμιέρα στο φεστιβάλ. Και τις δύο μέρες στο The Shoe Factory στις 20:30.
Εισιτήρια προς 22 / 17 ευρώ. Πληροφορίες: www.pharosartsfoundation.org / 22663871