Το ΓΣΠ [Γυμναστικός Σύλλογος τα Παγκύπρια] δεν υπάρχει πλέον ούτε σαν έρημος χώρος. Το ΓΣΠ ιδρύθηκε το 1884 από τους αδελφούς Θεοφάνη και Αντώνη Θεοδότου και τον ξάδελφό τους Αριστόδημο Φοινιέα. Σαν στάδιο είχε αρχικά χρησιμοποιηθεί χώρος εντός της πόλης, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Σάββα. Εκεί διεξήχθησαν και οι Β΄ Παγκύπριοι Αγώνες, το 1889. Το επόμενο στάδιο του ΓΣΠ δημιουργήθηκε σε χώρο εκτός της τότε πόλης, με πρωτοβουλία του Νικολάου Καταλάνου. Ο χώρος είχε αγοραστεί έναντι 260 λιρών που συγκεντρώθηκαν από εισφορές των Ελλήνων κατοίκων της Λευκωσίας. Σαν στάδιο λειτούργησε από το 1902. Όπως ο Νικόλαος Καταλάνος σημείωνε στο “Κυπριακόν Λεύκωμα” που εξέδωσε το 1914, επρόκειτο για ένα λαμπρό στάδιο τότε, σε εξαίρετη τοποθεσία, “πρώτον εν τη Ανατολή και μόνον του Παναθηναϊκού Σταδίου δεύτερον”. Από το 1934 ονομάστηκε και Στάδιον Ευγενίας και Αντωνίου Θεοδότου, ευεργετών, οι οποίοι μεταξύ άλλων είχαν πληρώσει τότε και το χρέος του συλλόγου [3.000 λίρες, ποσό πολύ μεγάλο τότε]. Με βάση δε το άρθρο 42 του καταστατικού του συλλόγου, το Στάδιο ενεγράφη [στις 8.5.1951] στο όνομα του τότε Αρχιεπισκόπου Κύπρου, προκειμένου να παρέμενε “εσαεί αναπαλλοτρίωτον και ελεύθερον παντός χρέους”.

Στο στάδιο διεξήγοντο τόσο ποδοσφαιρικοί όσο και αθλητικοί αγώνες, και κατά καιρούς και διάφορα άλλα, όπως αγώνες πάλης, μουσικές εκδηλώσεις και εθνικοί εορτασμοί. Απ’ αυτό αναδείχθηκαν αξιόλογοι αθλητές, παγκυπριονίκες και πανελληνιονίκες, ενώ ο σύλλογος είχε διαδραματίσει και σημαντικό ρόλο στους εθνικούς αγώνες. Μάλιστα η αγγλική αποικιακή κυβέρνηση με διάταγμά της στις 5.11.1956, κατά τη διάρκεια δηλαδή του απελευθερωτικού αγώνα, είχε κλείσει τον σύλλογο λόγω της εθνικής του δράσης. Στις 24.6.1991 υπεγράφη συμφωνία ανταλλαγής του σταδίου με χώρο όπου ανεγέρθηκε το νέο σύγχρονο στάδιο, το οποίο και λειτούργησε από το 1999. Ο χώρος του παλαιού σταδίου υπήρξε αντικείμενο διαφόρων κατά καιρούς εισηγήσεων ως προς την αξιοποίησή του. Τώρα ο χώρος ισοπεδώθηκε και αναμένουμε να δούμε πόσο καλά και σωστά θα αξιοποιηθεί.

Στη φωτογραφία αυτή, του 1960 ή 1961, γίνονται στοιχειώδεις εργασίες συντήρησης του αγωνιστικού χώρου του σταδίου, που τότε βέβαια δεν ήτανε καλυμμένος με χορτοτάπητα. Οι δε ομάδες ποδοσφαίρου αλλά και οι αθλητές αγωνίζονταν σε πίστες από πιεσμένο χώμα. Και ακριβώς το τρακτέρ στη φωτογραφία εργάζεται για την ομαλοποίηση και συντήρηση του χωμάτινου χώρου του σταδίου.

+ Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία: ο ιστορικός Άντρος Παυλίδης αναλύει στιγμές από το ©Φωτογραφικό Αρχείο Μπάμπη Αβδελόπουλου/Πολίτη