Στην όμορφη Καβάλα πραγματοποιήθηκε φέτος το 44ο ετήσιο συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, το οποίο διήρκησε από τις 9 έως τις 11 Νοεμβρίου και έφερε τον τίτλο "Ηρόδοτος: Ο Πατέρας της Ιστορίας". Το παζλ της αναφοράς στον Ηρόδοτο συμπληρώθηκε από τις εισηγήσεις ακαδημαϊκών, επιθεωρητών, διευθυντών, σχολικών σύμβουλων και εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ οι σύνεδροι προέρχονταν από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου κήρυξε η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων κ.Τασούλα Καραγεωργίου, με την εισαγωγική ομιλία της. Ακολούθησαν οι χαιρετισμοί του αντιπεριφερειάρχη περιφερειακής ενότητας Καβάλας κ. Θεόδωρου Μαρκόπουλου, της δημάρχου Καβάλας κ. Δήμητρας Τσανάκα, του προέδρου του συνδέσμου Ελλήνων Κυπρίων Φιλολόγων κ. Δημήτρη Ταλιαδώρου, του διευθυντή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Καβάλας κ. Απόστολου Βαγενά και της προέδρου του συνδέσμου Φιλολόγων Καβάλας κ. Βασιλικής Γιαρίμπαπα.

Αν και όλες οι εισηγήσεις είναι άξιες αναφοράς, εφόσον η καθεμιά με τον δικό της τρόπο προσθέτει ένα σημαντικό πετραδάκι στο ψηφιδωτό που απαρτίζει το ηροδότειο έργο, στη σειρά των άρθρων μας που ακολουθεί, θα περιοριστούμε στην παρουσίαση των κυπριακών συμμετοχών, δηλαδή στην εισήγηση της κ. Γεωργίας Κούμα πρώτης λειτουργού εκπαίδευσης στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου, της κ. Ελένης Κτίστη επιθεωρήτριας μέσης εκπαίδευσης στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου, της κ. Χριστίνας Ιωάννου καθηγήτριας μέσης εκπαίδευσης Κύπρου, της κ. Ειρήνης Ροδοσθένους επιθεωρήτριας φιλολογικών μαθημάτων μέσης εκπαίδευσης της Κύπρου, της κ. Πολύμνιας Χατζηνεοφύτου επίσης επιθεωρήτριας φιλολογικών μαθημάτων μέσης εκπαίδευσης της Κύπρου και της κ. Σαλώμης Χατζηνεοφύτου καθηγήτριας μέσης εκπαίδευσης Κύπρου, όπως αυτές δόθηκαν στους συνέδρους στο σχετικό βιβλιαράκι. Η εισήγηση της κ. Κούμα έφερε τον τίτλο "Μια σύγχρονη ανάγνωση της συζήτησης των Περσών περί πολιτευμάτων (3.80 - 3)".

Στο πλαίσιο της εισήγησής της η κ. Κούμα επικεντρώθηκε στο Γ' βιβλίο της ηροδότειας Ιστορίας και συγκεκριμένα στη συζήτηση για την καλύτερη μορφή πολιτεύματος (3.80 - 3), αναδεικνύοντας την πρώιμη συζήτηση για τη διάκριση των πολιτευμάτων, η οποία αποτελεί την απαρχή της ελληνικής πολιτικής φιλοσοφίας. Αφού παρουσιάστηκαν συνοπτικά οι λόγοι των εξεχόντων Περσών Οτάνη, Μεγάβυξου και Δαρείου περί του καταλληλότερου τρόπου διακυβέρνησης της αχανούς περσικής αυτοκρατορίας (μοναρχία, δημοκρατία ή ολιγαρχία;), συνεξετάστηκαν οι λόγοι τους συγκριτικά, βάσει των αξόνων: Ι. Δομή, ΙΙ. Επιχειρηματολογία, ΙΙΙ. Ύφος - Ρητορικά σχήματα. Μετά την κριτική τοποθέτηση επί των θέσεων κάθε ομιλητή και την κατάθεση κάποιων βασικών επισημάνσεων επί των τριών λόγων επιχειρήθηκε αξιολόγηση αυτού του χωρίου, υπό το πρίσμα του σύγχρονου αναγνώστη, ώστε να διαφανεί η διαχρονικότητα του πολιτικού διαλόγου και οι προσλήψεις του στην πολυσύνθετη εποχή μας. Η εισηγήτρια δεν ασχολήθηκε ερευνητικά με το εάν έγινε όντως η συγκεκριμένη συζήτηση στη μονοκρατική Περσία, ούτε ποια είναι η πολιτική ιδεολογία του Ηρόδοτου μέσα από αυτή την "πάλη των πολιτευμάτων", αλλά προσπάθησε να αναδείξει τον δεξιοτέχνη του πεζού λόγου και τον θεωρητικό της πολιτικής, τον πατέρα της Ιστορίας Ηρόδοτον Αλικαρνησσέος. Ο τίτλος της εισήγησης της κ. Κτίστη και της κ. Ιωάννου είχε τίτλο "Ηρόδοτος και Κύπρος: Μια προσπάθεια κριτικής προσέγγισης της πολιτικής σκέψης του ιστορικού και του απόηχού της στην πολιτική ιστορία της Κύπρου και στη μετέπειτα ιστοριογραφία".

Σύμφωνα με τις εισηγήτριες, ο Ηρόδοτος είναι ο πρώτος ιστοριογράφος, ο οποίος αναφέρεται διεξοδικά -και με παράθεση συγκεκριμένων στοιχείων- στη γεωγραφία, την εθνογραφία αλλά και την πολιτική Ιστορία της Κύπρου. Η συμμετοχή του νησιού στην Ιωνική επανάσταση, αποτελεί την αφορμή και την αφόρμηση για τον Ηρόδοτο, να αναφερθεί εκτενώς στους Κυπρίους, τους οποίους άλλοτε επικρίνει και άλλοτε εγκωμιάζει. Η εμπλοκή των Κυπρίων βασιλέων στην καθολική προσπάθεια αποτίναξης του περσικού ζυγού προκαλεί εντύπωση στον Ηρόδοτο, ο οποίος παρουσιάζοντας τα τεκταινόμενα αποτυπώνει τις πολιτικές του σκέψεις και δίνει το έναυσμα στον ερευνητή να αποδελτιώσει -σε πρώτη φάση- τις πληροφορίες αυτές. Ακολούθως, θα επιχειρήσει να διεισδύσει στις λανθάνουσες απόψεις ή θέσεις του ιστορικού, να διακρίνει την εγκυρότητά τους και να σχολιάσει τον απόηχό τους. Η εισήγηση είχε ως στόχο να παρουσιάσει και να συζητήσει συνοπτικά -σε πρώτο στάδιο- τα σημαντικότερα χωρία του ηροδότειου έργου που αφορούν την Κύπρο και -σε δεύτερο στάδιο- να διαπιστώσει αν πρόκειται για μια απόπειρα συνειδητής επιλογής γεγονότων και στοιχείων ή αν αντικατοπτρίζεται η πραγματικότητα του 5ου αι. π.Χ., όπως αυτή τεκμηριώνεται και από τα αρχαιολογικά δεδομένα της εποχής.

*Φιλόλογος