«Για το καθετί υπάρχει ορισμένος καιρός»: έκθεση Δημήτρη Αληθεινού στην Αθήνα

ΠΑΡΑΘΥΡΟ Δημοσιεύθηκε 4.2.2022

Στη νέα του έκθεση στην γκαλερί ROMA ο Δημήτρης Αληθεινός καταθέτει μια ενότητα έργων που πραγματεύονται τον θάνατο, τον έρωτα, τον στοιχειωμένο χρόνο και την αποσπασματική πραγματικότητα, όπως τη βιώνουμε στον καιρό της πανδημίας. Τα έργα του, πυκνά σε συμβολισμούς και αλληγορική διάθεση, διαθέτουν υπαρξιακό βάθος και στοχαστικότητα. Συνδυάζουν τη σκληρότητα με την τρυφερότητα, ενώ διαπνέονται από μια δραματική και ποιητική ένταση. Στη δουλειά του Αληθεινού αναγνωρίζει κανείς τη βαθύτατη αγάπη του για την τέχνη και -για να θυμηθούμε τον Μπρεχτ- μια «οδυνηρή συμπόνια για την ανθρώπινη δυστυχία».

Στην έκθεση παρουσιάζονται δύο επιτοίχιες γλυπτικές εγκαταστάσεις και μια σειρά πίνακες από εύπλαστο αυτοξηραινόμενο πηλό. Τα έργα έγιναν τα δυο τελευταία χρόνια. Κάθε εγκατάσταση αποτελείται από 32 κεφάλια με διαφορετικές εκφράσεις και μορφασμούς, που άλλοτε υποδηλώνουν απόγνωση και αγωνία, άλλοτε οδύνη και ειρωνεία. Τα κεφάλια, τοποθετημένα σε στρογγυλές βάσεις, που δεν είναι παρά καλυμμένα ρολόγια τοίχου εν λειτουργία, «ενεργοποιούνται» από ξύλινα χέρια. Συμπληρωματικές και ταυτόχρονα αυτόνομες, οι δύο εγκαταστάσεις συνομιλούν με τις «νεκρές φύσεις». Με τα συγκεκριμένα έργα ο Αληθεινός ανανεώνει αυτό το γνωστό είδος (genre), το οποίο αναφέρεται στη ματαιότητα της ύπαρξης.

Φτιαγμένοι από πηλό τερακότα μέσα σε σιδερένια πλαίσια, οι πίνακες του Αληθεινού παραπέμπουν σε ραγισμένη, ξεραμένη γη. Πάνω σε αυτό το άνυδρο τοπίο ο καλλιτέχνης χαράζει επιγραφές που το ζωντανεύουν, αποσπάσματα από τη Γυναίκα της Ζάκυθος του Σολωμού και από τον Εκκλησιαστή. Πράγματι, κοιτώντας αυτούς τους πίνακες σκέφτεσαι ότι «τα πάντα προέρχονται από το χώμα και τα πάντα επιστρέφουν στο χώμα». Πάνω στους πίνακες ο Αληθεινός τοποθετεί ξύλινα χέρια δείκτες ρολογιών, γράμματα και αριθμούς με ιδιαίτερο νόημα, όπως το 0 και το Θ, αλλά και ευρεθέντα αντικείμενα, όπως ένα αντίγραφο χειροβομβίδας. Η επανάσταση, τόσο στην τέχνη όσο και στην καθημερινή ζωή, ανέκαθεν ήταν σημείο αναφοράς για την καλλιτεχνική πρακτική του Δημήτρη Αληθεινού, και η νέα του έκθεση στην γκαλερί ROMA έρχεται να το επιβεβαιώσει.

Απόσπασμα από τη συζήτηση του Δημήτρη Αληθεινού με τον επιμελητή της έκθεσης Χριστόφορο Μαρίνο

ΧΜ: Αν καταλαβαίνω καλά, έχεις μια ιδιαίτερη σχέση με τον χρόνο.

ΔΑ: Μου συμβαίνει συχνά, όταν περιφέρομαι στα ερείπια μιας ρωμαϊκής έπαυλης στην Πάφο, στη Ρώμη ή αλλού, να μεταφερθώ υποσυνείδητα στο παρελθόν. Βλέπω γύρω μου τους ανθρώπους να συζητάνε με τη σιγουριά αυτών που πιστεύουν πως θα ζουν για πάντα, ακούω τις μουσικές, το κελάηδισμα του νερού στα συντριβάνια, αγγίζω τα ολόφρεσκα χρώματα στα πλυμένα μωσαϊκά, κι όταν επιστρέψω στο παρόν, αντιλαμβάνομαι ότι περπατάω στο κέντρο ενός κτιρίου με ελάχιστο δάπεδο, δίχως τοίχους, χωρίς θεμέλια ανάμεσα σε σκόρπιες πέτρες κι αγριόχορτα. Οι δούλοι που το φρόντιζαν πέθαναν, τα άλογα πέθαναν, οι πανέμορφες κυράδες και τα χαρούμενα παιδιά τους πέθαναν, οι πλούσιοι αφέντες πέθαναν. Τα δυο χιλιάδες χρόνια που μεσολάβησαν ανάμεσα σε αυτούς και σ’ έμενα έφυγαν σαν το αεράκι που θα φέρει τα επόμενα δυο χιλιάδες χρόνια μετά από εμένα. Διότι γνωρίζω καλά ότι και τα δύο, και τα πέντε, και τα εκατό χιλιάδες χρόνια θα έρθουν με το ίδιο ακριβώς βήμα αυτών που έφυγαν. Όσο υπάρχει ο ήλιος τα χρόνια θα έρχονται και θα φεύγουν χωρίς εμένα, κι όσο για τα έργα μου, είναι άγνωστο ποια θα αντέξουν στον χρόνο και για πόσο.

Θα μπορούσαμε επομένως να πούμε ότι η σχέση μου με τον χρόνο είναι απαισιόδοξα αισιόδοξη, ή το ανάποδο, αισιόδοξα απαισιόδοξη.

ΧΜ: Να υποθέσω ότι πιστεύεις στη μετενσάρκωση.

ΔΑ: Όχι, δεν πιστεύω. Πιστεύω στη στιγμή συν μερικά δευτερόλεπτα, τόσα όσα χρειάζεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος μέχρι να συνειδητοποιήσει το διάστημα από τη γέννηση έως τον θάνατο μιας εικόνας πριν αυτή εξατμιστεί στο ακόρεστο Σύμπαν. Αυτό εξάλλου είναι το πραγματικό παρόν: μία στιγμή και μερικά δευτερόλεπτα.

ΧΜ: Θα έλεγε κανείς ότι φοβάσαι τον θάνατο σε αυτή τη νέα σειρά έργων.

ΔΑ: Όχι, δεν τον φοβάμαι. Ούτε τον συμπαθώ. Ένας που τον φοβάται δεν του αντιμιλάει κι εγώ. όταν δουλεύω του αντιμιλάω και τον φοβερίζω.

ΧΜ: Χαίρεσαι όταν δουλεύεις;

ΔΑ: Η χαρά μου όταν βρίσκομαι στο εργαστήριο είναι να απαντώ στις προκλήσεις της εικαστικής γλώσσας, να λύνω τα αινίγματα. Το κάθε νέο έργο γεννιέται από την σχέση του με το προηγούμενο κι αν συχνά δείχνουν διαφορετικά στην όψη, και το παλιό και το καινούργιο, έχουν ακριβώς το ίδιο DNA.

ΧΜ: Σε φοβίζουν τα λάθη;

ΔΑ: Μόνο όταν αναιρούν τις πράξεις και τις ιδέες μου, με δυο λόγια, το παρελθόν μου.

Διάρκεια έκθεσης: 3.2.2022 – 15.3.2022

Ωράριο: Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10:00 – 16:00, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10:00 – 20:00

Διεύθυνση: Ρώμα 5, Κολωνάκι, 106 73, Αθήνα

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στο info@roma-gallery.com στα τηλέφωνα: 213 035 8344, 211 234 1115